به گزارش خبرگزاری صدا وسیما رادیو گفتگو در برنامه روزنه درباره سامانه خودکار توصیه‌های هواشناسی کشاورزی با آقای دکتر مهدی رهنما رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور گفتگو کرده است.
سوال: سامانه خودکار توصیه‌های هواشناسی کشاورزی شالیکاری ویژه مناطق شمالی کشور رونمایی شده است. با توجه به تاثیرزیاد وضعیت جوی در مراحل مختلف رشد و تولید برنج که به عنوان یکی از محصولات کشاورزی استراتژیک کشور که غذای اصلی مردم ایران است این سامانه می‌تواند بسیار پراهمیت باشد و اتفاق بزرگی در حوزه کشاورزی و همین طور پس از آن در حوزه هواشناسی رقم خورده است.
آقای دکتر رهنما این سامانه از چه زمانی آغاز به کار کرد و چگونه احساس شده که این سامانه لزوم دارد و باید راه اندازی شود؟
رهنما: ما یک سری از محصولاتی کشاورزی را به عنوان محصولات استراتژیک می‌شناسیم مثل برنج، گندم و زعفران. در سال‌های گذشته ما سامانه‌هایی که برای محصول خاص پیش بینی هواشناسی بدهد یا هواشناسی کشاورزی توصیه‌هایش را ارائه دهد نداشتیم. مقدار دما، بارش و حتی سمت و سوی باد و سرعت باد پارامتر‌های مهمی هستند در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی. برای همین ما به این سمت رفتیم که این‌ها را به صورت مکانیزه و خودکار یک سری توصیه‌های کشاورزی را برای این‌ها تولید کنیم.
در سال‌های گذشته شروع کردیم به تست کردن و اولین محصولی که شروع کردیم محصول برنج بود و خوشبختانه امسال هفته گذشته ما سامانه نهایی را تحویل اداره کل هواشناسی استان گیلان دادیم که برای سه استان شمالی کشور توصیه‌های هواشناسی کشاورزی را به صورت خودکار بر اساس پارامتر‌های جوی تولید کنند و در اختیار کشاورزان قرار دهند.
سوال: این سامانه چگونه عمل می‌کند؟
رهنما: ما یک سری مدل‌های پیش بینی عددی داریم در مبحث هواشناسی، بر اساس آن مدل‌ها ما پیش بینی پارامتر‌های جوی را می‌دهیم این‌ها را با آستانه‌هایی که در هواشناسی کشاورزی برای محصول برنج تعیین شده ترکیب می‌کنیم و در نهایت محصولاتی را به صورت نقشه‌های زمین مبنا در اختیار کاربر قرار می‌دهیم به این صورت که شما در هر نقطه‌ای که قرار بگیرید بر اساس آن محل قرارگیری شما بر روی زمین اگر محصول شما محصول برنج باشد به شما می‌گوید امروز وجین کنید یا نکنید توصیه‌های هواشناسی کشاورزی می‌دهد امروز سمپاشی کنید یا نکنید.
مثلاً ما می‌گوییم امروز سمپاشی نکنید، چون ساعت باد به گونه‌ای است که سمپاشی تان را یا کم اثر یا بلا اثر می‌کند، صبر کنید به حالتی برسیم که احتمالاً دو یا سه روز بتوانیم اثر این سمپاشی را روی محصول داشته باشیم. امروز آبیاری کنید یا نکنید این را ما کجا پیش‌بینی می‌دهیم؟ این که مثلاً یک هفته آینده قرار است در منطقه بارش داشته باشیم یا نداشته باشیم، به راحتی می‌توانیم بگوییم به آن‌ها که آبیاری را دو یا سه روز عقب بیندازیم، چون ما بارش خواهیم داشت یا نه آبیاری کنید، چون ما تا هفته آینده بارشی نخواهیم داشت، این توصیه‌های هواشناسی کشاورزی را به صورت خودکار در اختیار کشاورزان قرار می‌دهیم.
سوال: کشاورزان باید وارد سایت خاصی شوند یا این که به آن‌ها اطلاع رسانی می‌شود؟
رهنما: در حال حاضر در سایت هواشناسی استان گیلان و سایت پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور این محصول را به صورت رایگان در اختیار همه قرار می‌دهیم و کشاورزان می‌توانند به این دو سایت مراجعه کنند. یک اپلیکیشن هم آماده کردیم که انشالله به زودی آن را هم در اختیار کشاورزان قرار می‌دهیم که آن اپلیکیشن به صورت رایگان در اختیارشان قرار می‌گیرد و می‌توانند بر اساس آن برای محصول برنجشان پیش بینی هواشناسی کشاورزی را اتومات دریافت کنند.
سوال: این سامانه فقط برای استان گیلان، مازندران برای کشت برنج است؟ آیا برای محصولات دیگر در سایر نقاط کشور این سامانه می‌تواند کار کند یا خیر یک سامانه دیگر باید طراحی شود؟
رهنما: این سامانه را ما یک سامانه یکپارچه دیدیم اولین محصولی که در این سامانه برایش خروجی تهیه کردیم و خروجی گرفتیم محصول برنج برای ۳ استان شمالی کشور بود گلستان، گیلان و مازندران. الان در مرحله بعد برای محصول زعفران، پنبه، کلزا و گندم هم مقدماتش را فراهم کردیم انشاالله به زودی آن محصولات هم آماده می‌شود و در اختیار کشاورزانی که در سطح کل کشور گندم می‌کارند، پنبه می‌کارند یا زعفران و کلزا دارند توصیه‌های کشاورزی می‌دهیم مرحله به مرحله، برای محصولات باغی ما در حال حاضر برای محصول پسته داریم شبیه به برنج هواشناسی کشاورزی توصیه‌هایش را برای پسته کاران در سه استان جنوبی کشور خراسان جنوبی، کرمان و یزد به صورت روزانه قرار می‌دهیم. یعنی آن بخش هم الان آماده است و در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد، ولی رونمایی محصول برنج هفته گذشته بود.
سوال: پس این رتبه بندی محصولات، یعنی اولویت بندی آن‌ها بر اساس این است که کدام محصول محصول استراتژیک است یا مهم‌تر است؟
رهنما: بله دقیقاً همینطور است ما بر اساس محصولاتی که به عنوان محصولات کشاورزی استراتژیک شناسایی شده یا در بخش صادرات یا در بحث خودکفایی مثل گندم یا صادرات مثل پسته ما این‌ها را فوکوس کردیم و مرحله به مرحله برای هر کدام از محصولات داریم توصیه‌های هواشناسی کشاورزی را می‌دهیم.
سوال: اگر می‌توانید توصیه‌ای داشته باشید برای کشاورزان و کسانی که در حوزه کشاورزی کار می‌کنند می‌توانید از این تریبون استفاده کنید.
رهنما: یک پیشنهادی دارم برای کشاورزان که یک مقدار از حالت سنتی اگر خارج شوند و برویم به سمت استفاده از این ابزار‌های جدید که در دنیا مرسوم شده مثل همین هواشناسی کشاورزی که ما الان توصیه‌هایش را داریم برای محصول برنج، پسته و گندم تولید می‌کنیم این در راندمان تولیدشان قطعاً تاثیر می‌گذارد، در مصرف بهینه آب در مزارع قطعاً تاثیر می‌گذارد، در کاهش هزینه‌هایشان در مصرف سموم مختلف تاثیر می‌گذارد اگر بیایند به سمت استفاده از این محصولات به نظر من نمودار سود و هزینه شان را مقایسه کنند سود بیشتری در دسترسشان خواهد بود. محصولات به صورت رایگان در اختیارشان قرار می‌گیرد و این کمک می‌کند به این که کشاورزان بتوانند محصولات با کیفیت بهتر و راندمان بهتری را تولید کنند.
