سرنوشت مبهم واگنر در سوریه و آفریقا پس از شورش ناکام پریگوژین

شورش یوگنی پریگوژین که از نظر "ولادیمیر پوتین" یک خیانت قلمداد شد نه تنها برای عرصه سیاست داخلی روسیه بلکه برای سیاست خارحی کرملین نیز نوعی آزمون مضطرب کننده قلمداد می‌شود. اکثر کارشناسان مسائل روسیه بر سر این موضوع اجماع نظر دارند که تغییرات در نظام سیاسی روسیه در حال حاضر اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد و به طور خاص این موضوع را در بخش دفاعی می‌توان مشاهده کرد.

 

به گزارش فرارو به نقل از المانیتور، شبکه خبری "سی ان ان" اخیرا گزارش داده بود که "سرگئی سوروویکین" ژنرال برجسته روس بازداشت شده است. هم چنین، ژنرال "والری گراسیموف" رئیس ستاد کل روسیه که پریگوژین خواستار برکناری او شده بود نیز از زمان شورش واگنر به این سو در انظار عمومی دیده نشده است. پرسش اساسی در مورد زمان بندی تغییرات است، زیرا پوتین دوست ندارد تحت فشار تصمیم‌گیری کند یا شکاف‌هایی را که پس از شورش واگنر به وجود آمده مورد تایید قرار دهد.

 

رسانه‌ها از روند توزیع مجدد دارایی‌های پریگوژین در روسیه گزارش داده اند که نشان دهنده عزم کرملین برای محروم کردن او از تمام ابزار‌ها و اهرم‌های اعمال فشارش در عرصه سیاست داخلی روسیه است. با این وجود، در مورد پروژه‌های خارجی مسئله بسیار پیچیده‌تر است. برای مدت زمانی طولانی بسیاری از عملیات مسکو در خارج از کشور به طور مستقیم توسط نیرو‌های تحت فرمان پریگوژین و یا با پشتیبانی عملیاتی او صورت می‌گرفت.

 

فهرست پروژه‌های خارجی پریگوژین، کارزار‌های اطلاعاتی مراکز ساخت ترول علیه فرآیند‌های انتخاباتی امریکا را شامل می‌شدند. هم چنین، عملیات نظامی واگنر برای یورش به پالمیرا و غوطه شرقی در سوریه و تلاش برای پیشروی سریع کاروان‌های تحت پوشش پدافند هوایی به سمت طرابلس در سال ۲۰۲۰ از جمله اقدامات آن گروه محسوب می‌شدند.

 

پریگوژین با در اختیار داشتن واحد‌های مسلح به تدریج شروع به ترکیب پروژه‌های تجاری شخصی خود در خارج از کشور و پروژه‌هایی انحصاری برای دولت روسیه کرد. در لیبی فعال شدن بدون ابهام نیرو‌های واگنر در سال ۲۰۱۸ میلادی دقیقا زمانی رخ داد که وزارت خارجه و وزارت دفاع روسیه حمایت از "خلیفه حفتر" را آغاز کردند. افراد پریگوژین با وزارت دفاع روسیه هماهنگ شدند. پس از ناکامی نیرو‌های تحت فرمان حفتر در پیش روی به سوی طرابلس از سطح حضور واگنر کاسته شد و وزارت خارجه روسیه دوباره تعامل فعال با مخالفان حفتر و تلاش برای ایجاد توازن بین بازیگران مختلف در عرصه میدانی لیبی را آغاز کرد.

 

پایگاه هوایی حمیمیم روسیه در لاذقیه مرکز پشتیبانی لجستیکی واحد‌های پریگوژین در کشور‌های مختلف و در وهله نخست آفریقا بوده است. علیرغم آن که مزدوران واگنر اغلب به عنوان مسافران عادی در سراسر جهان پرواز می‌کردند تمام تسلیحات و تجهیزات آنان از جمله تجهیزات دفاع هوایی توسط پرواز‌های ترابری وزارت دفاع روسیه تحویل داده می‌شدند. بنابراین، برای پریگوژینِ اکنون آواره شده، تبدیل شدن به یک "باب دنارد" جدید، اسطوره نظامی فرانسوی که برای چندین دهه در کودتا‌ها و فعالیت‌های مزدورانه در آفریقا مشارکت می‌کرد کار بسیار دشواری خواهد بود. حتی محافظت پریگوژین از دارایی هایش در روسیه نیز کار دشواری خواهد بود.

 

منابع "المانیتور" گزارش روزنامه "وال استریت ژورنال" مبنی بر آن که مسکو به مقام‌های سوریه، جمهوری آفریقای مرکزی، مالی و چندین کشور دیگر در روز قیام اعلام کرد که کرملین کنترل دارایی‌های واگنر را در دست گرفته و هیچ گونه تشدید تنشی صورت نخواهد گرفت را مورد تایید قرار داده اند.

 

یکی از افراد پریگوژین که در سوریه است می‌گوید: "کل بخش‌های سیاست خارجی روسیه به دارایی‌های واگنر در خارج از کشور وابسته است و اگر آن دارایی و نیرو‌ها حذف شوند نفوذ روسیه به سرعت به خصوص در بخش عمده قاره آفریقا و تا حدی در سوریه کاهش خواهد یافت".

 

 

گروه های پریگوژین در کشور‌های آفریقایی با انجام ماموریت‌های ظریف اغلب برای استقرار تاسیسات نظامی رسمی در راستای منافع وزارت دفاع روسیه لابی می‌کردند. واگنر با ساختار منعطف و سرعت تصمیم گیری خود به عنوان یک لوکوموتیو عمل کرد که راه را برای نهاد‌های رسمی روسیه هموار کرده بود. از این نظر در سوریه جایی که مسکو حضور رسمی باثباتی دارد به طور فرضی ساده‌ترین کار جایگزین کردن ساختار نظامی و اداری گسترده واگنر و حل مشکل دستمزد مزدوران است که چندین برابر دستمزد سربازان قراردادی ارتش روسیه می‌باشد.

 

یکی از کارشناسان مسائل روسیه که اغلب به کشور‌های آفریقایی سفر می‌کند به شرط ناشناس ماندن می‌گویند:"در کوتاه مدت جایگزینی پروژه‌های پریگوژین در آفریقا به ویژه در منطقه ساحل به وضوح غیرممکن است. نیرو‌های نظامی رسمی روسیه در آن چه واگنر در آن دخیل بودند یعنی حضور مستقیم در سرکوب شورش‌ها شرکت نخواهند کرد".

 

آن منبع آگاه می‌افزاید: "در اواخر جولای سن پترزبورگ میزبان دومین نشست روسیه و آفریقا خواهد بود و هر تغییری ممکن است بر وجهه روسیه تاثیر بگذارد. اگر عزم واقعی برای جایگزینی پریگوژین در آفریقا وجود داشته باشد مسکو به تدریج می‌تواند این کار را انجام دهد به ویژه از آنجایی که تعدادی از رژیم‌های آفریقایی مایل هستند بیش از آن که با نیرو‌های واگنر در تماس باشند با شرکت‌های رسمی روسیه در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی همکاری کنند".

 

به گفته یکی از منابع نزدیک به مرکز استخدام واگنر در روسیه برخی از اعضای آن گروه به طور فعال قرارداد‌هایی را برای رفتن به آفریقا امضا می‌کنند، زیرا این احتمال وجود دارد که بلاروس به نوعی نقطه ترانزیتی تبدیل شود. پیش از این برخی کانال‌های تلگرامی روسی زبان به نقل از منبعی در مینسک گزارش داده بودند که پایگاه بلاروسی واگنر تنها یک پایگاه ترانزیت برای استراحت و تمرین خواهد بود.

 

"الکساندر آلسین" تحلیلگر نظامی بلاروسی می‌گوید که پریگوژین مدت زیادی در بلاروس نخواهد ماند و به احتمال زیاد به قاره آفریقا فرستاده خواهد شد. او می‌گوید:"بلاروس چندین پایگاه هوایی حمل و نقل هوایی در آنجا دارد و مسیر‌های هواپیما‌های ترابری خطوط هوایی بلاروس و هوانوردی نظامی به شکلی بسیار خوب ایجاد شده اند".

 

آلسین می‌گوید لوکاشنکو در سالیان اخیر شبکه‌های گسترده‌ای را در آفریقا برای پروژه‌های کشاورزی و صنعتی گسترش داده است. با این وجود، حتی اگر فرض کنیم که پریگوژین و واحد‌های واگنر وفادارش که در بلاروس مستقر شده‌اند در آفریقا در راستای منافع الکساندر لوکاشنکو فعالیت خواهند کرد این فعالیت‌ها لزوما با منافع مسکو همسو و همراستا نیستند.

 

این احساس وجود دارد که نه مسکو، نه مینسک، و نه شخص پریگوژین هنوز به این درک و جمع بندی نرسیده اند که چگونه پروژه‌های خارجی را تقسیم کنند و از رقابت میان نیرو‌های تجدید سازمان یافته واگنر و شرکت‌های شخص پریگوژین جلوگیری نماید.

 

مسکو ممکن است مجبور باشد برای مدت زمانی طولانی فعالیت‌های این وفادار سابق و شورشی فعلی را تحمل کند در حالی که پریگوژین در نهایت باید انتخاب کند که یا در جبهه مخالفت با حکومت روسیه قرار گیرد و یا به دنبال بهانه‌ای مناسب برای بازگشت به کرملین باشد.