گمرک اسلام قلعه در استان هرات واقع در غرب افغانستان و در مرز ایران با این کشور در جوار گذرگاه مرزی دوغارون شهرستان تایباد ایران قرار دارد.
هم اینک ناظران و خبرنگار ایرنا مستقر در تایباد از فروکش کردن آتش گسترده‌ای که از حوالی ساعت ۱۳ امروز شعله‌های آن در گمرک اسلام قلعه زبانه می‌کشید، خبر می‌دهند.
در پی این حادثه تاسیسات گمرکی در مرز دوغارون ایران نیز به سرعت تعطیل شد و خروج همه کامیونها و خودروهای باربری موجود در این منطقه انجام شد.
گرچه انفجار بزرگ در گمرگ اسلام قلعه افغانستان رخ داد اما مسوولان عالی‌رتبه ایران و استان خراسان رضوی به محض اطلاع و از همان لحظات ابتدایی حادثه اقدامات پیشگیرانه و تدابیر لازم برای کنترل و امدادرسانی به این حادثه مهیب را آغاز کردند.
برای اطفای این حریق گسترده و امداد رسانی به آسیب‌دیدگان آن چند بالگرد امدادی، ۱۱ خودرو آتش نشانی و ۲۱ دستگاه آمبولانس اورژانس ۱۱۵ به نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان اعزام شد.
همچنین در پی این حادثه یگانهایی از نیروی زمینی ارتش مستقر در نوار مرزی و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی جهت امدادرسانی و کنترل منطقه وارد عمل شدند.
از سوی دیگر هم‌اکنون تمامی نیروهای امدادی شهرستانهای تایباد، تربت‌جام، خواف، باخرز و فریمان در حال آماده‌باش هستند.
شنیده‌ها از احتمال جان باختن دست‌کم ۵۰ نفر در محل تاسیسات گمرگ اسلام‌قلعه در خاک افغانستان خبر می‌دهند.
گمرگ اسلام قلعه یکی از قطب های مهم تجارت و اقتصاد کشور افغانستان در حوزه صادرات، واردات، ترانزیت و رفت و امد مسافر به شمار می‌رود.
کارشناسان اقتصادی "اسلام قلعه" را مهمترین گمرک و بارانداز کالاهای وارداتی به افغانستان عنوان می‌کنند، از این رو حادثه انفجار مهیب در این گمرک ضربه اقتصادی بزرگی برای افغانستان بویژه در بخش تجارت و بازرگانی این کشور محسوب می‌شود.
این در حالی است که در پی حادثه رخ داده احتمال ایجاد بحران سوخت در کوتاه مدت برای افغانستان وجود دارد و در حال حاضر تلاش برای حفظ کالاها و اجناس باقی مانده ادامه دارد.
درخواست والی هرات برای امدادرسانی
استاندار خراسان رضوی در پی تماس امروز والی هرات افغانستان برای درخواست کمکهای امدادی به منظور مقابله با خسارات انفجار در گمرک مرزی اسلام قلعه، با برپایی نشست ستاد استانی بحران، دستورات لازم را برای اجابت درخواست وی صادر کرد.
محمدصادق معتمدیان گفت: در پی تماس امروز والی هرات با توجه به کمبود امکانات در افغانستان، ستاد استانی بحران تشکیل و نیروهای زبده امدادگر همراه با چند فروند بالگرد امدادی، آمبولانس و تجهیزات آتش‌نشانی به منطقه مرزی حادثه دیده اعزام شدند.
وی افزود: انفجار مهیب در گمرگ اسلام قلعه افغانستان به دلیل وجود تانکرها و مخازن سوخت در آن محدوده در حجم وسیع رخ داده است.
استاندار خراسان رضوی ادامه داد: تدابیر لازم و اقدامات پیشگیرانه برای تخلیه منطقه سانحه دیده و انتقال همه خودروها از منطقه ویژه اقتصادی، گمرک و بازارچه‌های تایباد در مرز دوغارون انجام شد و همه تهدیدات احتمالی نیز مورد بررسی قرار گرفت.
وی همچنین عصر امروز به منظور بررسی آخرین وضعیت آتش‌سوزی در گمرک اسلام قلعه وارد مرز دوغارون شهرستان تایباد شد.
معتمدیان در این بازدید میدانی به همراه نیروهای مرزبانی، امنیتی و انتظامی در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان حضور یافت و با تشکیل جلسه در مرز دوغارون در جریان آخرین وضعیت امدادرسانی در حادثه انفجار گمرک اسلام قلعه افغانستان قرار گرفت و دستور لازم در زمینه ارائه خدمات از سوی دستگاههای متولی در تایباد و شهرستانهای همجوار صادر کرد.
تدابیر اتخاذ شده امدادی و اقدامات پیشگیرانه
مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی نیز از استقرار ۲ فروند بالگرد اورژانس ۱۱۵ و نیروی انتظامی، ۲۱ دستگاه آمبولانس و ۲ دستگاه اتوبوس‌آمبولانس اورژانس ۱۱۵ و جمعیت هلال احمر در مرز دوغارون خبر داد.
محسن نجات گفت: تاکنون گروههای امداد، اورژانس، آتش‌نشانی و دیگر واحدهای مرتبط از شهرستانهای معین تایباد در منطقه شرق خراسان رضوی برای کمک به دوغارون اعزام شده‌اند.
وی افزود: گروههایی از نیروی زمینی ارتش، هوانیروز ارتش، سپاه پاسداران، اورژانس، آتش‌نشانی و هلال احمر هم‌اینک در منطقه حادثه دیده مستقر هستند.
مدیر عامل سازمان آتش نشانی مشهد هم گفت: آتش نشانان مشهدی با ١١ دستگاه خودرو تخصصی اطفای حریق برای مهار آتش سوزی در مرز ایران و افغانستان اعزام شدند.
آتشپاد مسعود ظهوریان افزود: در پی آتش سوزی در گمرگ اسلام قلعه افغانستان، جلسه ستاد مدیریت بحران در استانداری خراسان رضوی تشکیل و تصمیمات لازم اتخاذ شد.
معاون امداد هلال احمر خراسان رضوی نیز در این خصوص گفت: هم اکنون پنج تیم امدادی تخصصی با تجهیزات لازم و یک دستگاه اتوبوس آمبولانس در گمرک دوغارون مستقر شده‌اند.
غلامرضا صیادی افزود: نیروهای هلال احمر شهرستانهای تایباد، خواف و تربت‌جام نیز در آماده باش هستند و از سوی دیگر خودرو حامل اقلام امدادی و اسکان اضطراری با ظرفیت اسکان بسیار به منطقه اعزام شده است.
ناظر گمرکات خراسان رضوی هم گفت: در پی انفجار و آتش‌سوزی در گمرک اسلام‌قلعه افغانستان در مرز خراسان رضوی ارائه خدمات گمرکی و تبادل کالا در مرز و گمرک دوغارون شهرستان تایباد از ظهر امروز ۲۵ بهمن ماه متوقف شد.
امید جهانخواه افزود: هنوز گزارشی از حجم خسارات ناشی از انفجار و آتش‌سوزی در خاک افغانستان دریافت نشده است.
وی ادامه داد: با این وجود چون ارائه خدمات گمرکی در مرز دوغارون در چنین شرایطی خطرآفرین تلقی می‌شود روند کار تا اطلاع بعدی متوقف شده است.
رییس پلیس راه فرماندهی انتظامی خراسان رضوی نیز گفت: پس از وقوع انفجار و آتش‌سوزی تاسیسات گمرکی اسلام قلعه افغانستان همه خودروهای ایرانی و خارجی در مرز دوغارون در حال ترک منطقه گمرکی و مرزی هستند تا این ناحیه تخلیه شود.
سرهنگ حسین میش‌مست افزود: این حادثه ظهر امروز در ۱۵ کیلومتری از نقطه صفر مرزی ایران در خاک افغانستان سبب انفجار مخازن آب و سوخت موجود در منطقه شد.
وی ادامه داد: هم‌اینک با هدایت و نظارت ماموران انتظامی همه خودروها به سرعت در حال خروج از منطقه مرزی دوغارون هستند و پلیس در طول مسیرهای جاده‌ای منتهی به تایباد و مرز دوغارون در شرق این استان خودروهای باری را از ادامه مسیر به سوی منطقه حادثه دیده منع می‌کند.
فرماندار خواف نیز گفت: به دنبال وقوع انفجار در تاسیسات گمرک اسلام قلعه افغانستان و هم مرز با ایران و تعطیلی فعالیتهای گمرک دوغارون، بر اساس مذاکره با شرکت راه آهن، کالاهای این گمرک از طریق حمل و نقل ریلی و از خواف به هرات این کشور انتقال می‌یابد.
حسین سنجرانی افزود:با توجه به فاصله اسلام قلعه افغانستان با خط ریلی خواف به هرات، انفجار در این منطقه تهدید و مشکلی برای خطوط ریلی ایجاد نکرده است.
وی ادامه داد: بر اساس برنامه زمان‌بندی شده در روزهای شنبه و یکشنبه هیچ گونه کالایی از طریق خط ریلی خواف به هرات انتقال نمی یابد و کالاهایی که از این طریق انتقال می یابند بیشتر سیمان و مصالح ساختمانی هستند و برای ارسال کالاهای گمرگ دوغارون از این طریق تا رفع مشکلات و مساعد شدن وضعیت این گمرک آمادگی کامل وجود دارد.
فرماندار خواف گفت: بدنبال درخواست فرماندار تایباد برای اعزام وسایل نقلیه امدادی به این منطقه، پنج دستگاه ماشین آتش نشانی و اورژانس با تجهیزات کامل به منطقه اعزام شدند.
رییس اورژانس پیش بیمارستانی و حوادث دانشگاه علوم پزشکی گناباد نیز از اعزام بالگرد هوایی به همراه متخصص طب اورژانس و دو تکنسین فوریت‌های پزشکی از این شهرستان برای امداد رسانی به شهرستان تایباد و گمرک دوغارون خبر داد.
دکتر امین زمانی گفت: اتوبوس آمبولانس و تعدادی از آمبولانسهای دانشگاه علوم پزشکی گناباد در حال آماده باش کامل قرار دارند تا در صورت نیاز به منطقه اعزام شوند.
تدابیر جمهوری اسلامی ایران برای کمک به آسیب دیدگان حادثه اسلام قلعه
سخنگوی وزارت امور خارجه نیز با تشریح اقدامات ایران برای مقابله با آتش سوزی در گمرک اسلام قلعه افغانستان گفت: جمهوری اسلامی ایران برای کمک به آسیب‌دیدگان و مجروحان احتمالی حادثه، تدابیری اتخاذ کرده است و تماس میان مقام‌های ذیربط دو کشور در این ارتباط در جریان است.
اداره کل اطلاع رسانی و امور سخنگویی وزارت امور خارجه به نقل از سعید خطیب زاده گزارش داد: بلافاصله بعد از این تماس، اقدامات اولیه برای ارائه تسهیلات بیشتر به افراد و خودروهای گرفتار شده در منطقه آتش‌سوزی انجام شد و سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات طی تماس‌هایی با مقامات این استان از جمله استاندار ابعاد حادثه را مورد بررسی قرار داد.
وی افزود: با هماهنگی وزارت امور خارجه، مرزبانی و سایر دستگاههای ذیربط مرز اسلام قلعه – دوغارون به روی کامیونها، خودروها و افرادی که برای گریز از آتش‌سوزی به سوی مرزهای ایران گریخته بودند، باز نگاه داشته شد.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه تاکنون در خصوص آسیب‌دیدگان حادثه گزارشی واصل نشده است، ادامه داد: در خصوص وارد آمدن صدمه به اتباع ایرانی نیز اطلاعی دریافت نکرده‌ایم و امیدواریم با کمک مقامات دو کشور در مرز، هرچه سریع‌تر دامنه آتش‌سوزی مهار شود.
خبرنگار ایرنا در تایباد حوالی ساعت ۱۳ امروز ۲۵ بهمن ماه از شنیده شدن صدا و مشاهده دود عظیم ناشی از انفجار بزرگ در تاسیسات گمرکی اسلام قلعه افغانستان در شهر تایباد و ۱۸ کیلومتری مرز دوغارون خبر داد.
مرکز شهرستان ۱۲۰ هزار نفری تایباد در ۲۲۸ کیلومتری جنوب شرق مشهد واقع است. تایباد از سمت شرق و جنوب شرق هم مرز با کشور افغانستان است.
گمرک دوغارون در ۱۸ کیلومتری شهر تایباد در حوزه صادرات، واردات، ترانزیت و رفت و آمد مسافر بین دو کشور ایران و افغانستان فعالیت دارد.
گمرک دوغارون با قدمت ۱۰۰ ساله در زمره پنج گمرک برتر کشور و فعال‌ترین گمرک خراسان رضوی پس از گمرک مشهد و تنها گمرک مستقل در این استان محسوب می‌شود که تمام ترانزیت کالا به افغانستان از طریق آن صورت می‌گیرد.
