بازارکارا، بازاری است که در آن اطلاعات یک سهم یا یک کالا با سرعت بالا منتشر می‌شود و با همان سرعت بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارد؛ این اطلاعات سبب می‌شود که قیمت‌ها خود را تعدیل کنند. در بازار کارا تمامی اطلاعات در قیمت‌ها منعکس می‌شود و این اطمینان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که همه آن‌ها اطلاعات مشابهی در مورد قیمت‌ها در اختیار دارند.
بیشتر بخوانید:
مقایسه وضعیت بورس و بازارهای موازی در آینده
بازار کارا، راهنمای سرمایه‌گذاران و بازتاب‌دهنده آن اطلاعاتی است که در بازار موجود است. می‌دانیم که برای تعیین ارزش سرمایه‌گذاری، بهترین شاخص قیمت سهام است. در بازار کارا سرمایه‌گذار هنگام تصمیم‌گیری برای خرید و فروش، تمامی اطلاعات لازم را در قیمت سهام می‌بیند.
برخی از اقتصاددانان بازار کارا را چنین توصیف می‌کنند: «بازاری که در آن همواره قیمت‌ها همه اطلاعات در دسترس را به طور کامل منعکس می‌کنند.»، اما عده‌ای دیگر از اقتصاددانان عقیده دارند که قیمت سهام همواره از رفتار سودجویانه سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گیرد و نه از اطلاعات موجود در بازار. این افراد علیه فرضیه کارا استدلال‌های زیادی را مطرح می‌کنند. یکی از این استدلال‌ها «اثر ژانویه» است. اثر ژانویه می‌گوید: همیشه در ماه اول هر سال سود بیشتری نصیب سرمایه‌گذاران می‌شود. این استدلال‌ها بیان‌گر این مطلب هستند که در بازار الگوهای قابل پیش‌بینی برای تعیین قیمت سهام وجود دارد.
در واقع می‌توان گفت صرفا اطلاعات بازارهای مالی، عامل تعیین‌کننده قیمت سهام نیستند، بلکه اطلاع از عوامل سیاسی و اجتماعی و همچنین نوع قضاوت و رفتار سرمایه‌گذاران نسبت به اطلاعات نیز، در قیمت سهام نیز تأثیرگذار است.
انواع بازارها بر اساس میزان دسترسی به اطلاعات
بازاری با کارایی ضعیف (اطلاعات مربوط به گذشته): در این نوع بازار همه از روند قیمت سهام در گذشته اطلاع دارند و چون داده‌های مشابهی در اختیار همه است؛ نمی‌توان از اطلاعات یا روند گذشته قیمت سهام برای انتخاب سهامی با بازدهی بالاتر در آینده استفاده کرد.
بازاری با کارایی نسبتا قوی (اطلاعات در دسترس عموم): شکل نیمه قوی فرضیه بازار کارا بیان می‌کند که قیمت سهام شرکتی، تمامی اطلاعات عمومی درباره چشم‌انداز آینده آن شرکت را منعکس می‌کند. اطلاعات عمومی شرکت شامل گزارش‌های سالانه و داده‌های مشاوره سرمایه‌گذاری است. در این نوع بازار داده‌های مربوط به گذشته و نه حتی اطلاعات عمومی قیمت سهم، هیچ مزیت و برتری در انتخاب بازارها نه اطلاعات سرمایه‌گذاری به حساب نمی‌آید و تنها به دلیل این که اطلاعات در دسترس بازار، فورا در قیمت جاری سهام منعکس می‌شود، می‌توان شاهد یک کارایی نسبتا قوی بود.
بازاری با کارایی قوی ( تمام اطلاعات خصوصی و عمومی): بر اساس این فرضیه، اگر قیمت‌ها منعکس‌کننده تمامی اطلاعات عمومی و خصوصی و محرمانه سهام باشند، بازاری با کارایی قوی داریم. در بازاری با کارایی قوی هیچ‌کس نمی‌تواند به دلیل داشتن اطلاعات خاص و خرید و فروش بر اساس این اطلاعات، باعث تعدیل قیمت سهم شود زیرا قیمت سهام شرکت به طور کامل تمامی اطلاعات خاص را منعکس می‌کند.
انواع کارایی در بازارهای مالی چیست؟
می‌دانیم که هدف اصلی بورس اوراق بهادار جذب و هدایت نقدینگی‌های سرگردان در اقتصاد کشور است؛ نقدینگی‌هایی که به صورت پراکنده و بی‌هدف سرمایه‌گذاری می‌شوند، برای تحقق این هدف باید بازارهای مالی کارا باشند. در ادامه انواع کارایی در بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم.
کارایی تخصیصی (تخصیص بهینه سرمایه‌ها) : هرگاه منابع موجود به کارآمدترین و سودآورترین پروژه‌های سرمایه‌گذاری اختصاص یابد، شاهد کارایی تخصیصی هستم. در این حالت، منابع و سرمایه‌ها به بهترین حالت و به شکل بهینه و مطلوب بهره‌برداری می‌شوند.
کارایی عملیاتی (افزایش سرعت نقدشوندگی) : هرگاه سرعت معاملات و مبادلات در بازار بالا باشد با کارایی عملیاتی روبه‌رو هستیم. در این نوع کارایی انجام معاملات با پایین‌ترین سطح هزینه صورت می‌گیرد و همین ویژگی منجر به افزایش سرعت نقدشوندگی دارایی‌ها می‌شود.
کارایی اطلاعاتی (تعیین عادلانه قیمت اوراق بهادار) : هرگاه اطلاعات کافی در بازار وجود داشته باشد و این اطلاعات به سرعت بر قیمت تأثیر گذارد، در واقع با بازاری کارا از لحاظ اطلاعاتی طرف هستیم و به تعبیری بازار کارایی اطلاعاتی دارد. در چنین حالتی بازار نسبت به اطلاعات جدید حساس است و متناسب با اطلاعات جدیدی که در دسترس مردم قرار می‌گیرد، قیمت‌ها تغییر می‌کنند.
