این روزها دمای هوا در عراق به‌شدت بالاست و جدول ارائه‌شده از سوی سازمان هواشناسی عراق دمای 50 درجه را به ثبت رسانده است و تصاویری که رسانه‌های عراقی از مردم عراق منتشر می‌کنند هم به‌خوبی گواه این مدعاست.
در این تابستان داغ که دمای شدید هوا همه را کلافه کرده است، بی‌برقی داد عراقی‌ها را درآورده است به‌ویژه که اصولاً مردم عراق دربرابر این شرایط زیاد صبر نمی‌کنند و هر لحظه ممکن است که اعتراضات مردمی علیه این وضعیت تشدید شود.
مقامات عراقی تحریم‌ها و سنگ‌اندازی‌های آمریکا در مسیر واردات گاز از ایران و پرداخت پول آن را عامل این بحران می‌دانند.
با نگاهی به واکنش محافل سیاسی و تحلیلگران عراقی می‌توان پی برد که آنها هم ریشه مشکلات را در کجا می‌یابند.
چارچوب هماهنگی گروههای شیعی عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد: عراق شاهد بحرانی است که شهروند عراقی را به‌دلیل اندک بودن ساعات برق‌رسانی در سایه شرایط آب‌وهوایی طاقت‌فرسا و افزایش دما، تحت فشار گذاشته است. پس از پیگیری و بررسی و تحقیق درباره دلایل این امر، چارچوب هماهنگی از دولت عراق می‌خواهد از طریق وزارت امور خارجه با طرف آمریکایی وارد رایزنی شود و واشنگتن را به پرداخت فوری مطالبات مالی ناشی از واردات گاز از ایران بدون هیچ‌گونه تأخیر و تعلل و نیز عدم سوءاستفاده سیاسی از این پرونده وادارد تا از پیامدهای منفی آن بر شهروندان عراقی جلوگیری شود.
«وائل الرکابی» عضو ائتلاف دولت قانون عراق گفت: بحران برق در عراق ابعاد سیاسی دارد و بیانیه چارچوب هماهنگی گروههای سیاسی شیعی عراق در راستای یافتن راهکاری سریع برای مشکل برق از سوی نخست وزیر عنوان شده است.
وی افزود: این بحران توطئه آمریکایی علیه ساکنان جنوب است و مردم آن را می‌دانند. مافیای فساد در برق عراق نمی‌خواهند که انرژی برق پایدار و باثبات باشد. دولت سودانی راهی برای حل بحران طی 10 روز آتی پیدا خواهد کرد.
«جبار عوده» از رهبران چارچوب هماهنگی سیاسی شیعی عراق هم گفت: بحران برق به وضع نگران‌کننده رسیده است. 18 ساعت قطعی برق در شرایطی که دمای هوا به‌شدت بالا رفته است، با قصد و منظور بوده است و هدفش ایجاد بحران داخلی به‌منظور فشار وارد کردن به دولت السودانی از سوی کاخ سفید است.
وی افزود: آمریکا به سه نامه دولت عراق درباره هموار کردن شرایط پرداخت پول گاز به ایران توجه نکرده است. آمریکا می‌داند که راهبرد دولت السودانی در اداره پرونده‌های حساس خطری برای نفوذ آن است ازاین‌رو با مانع‌تراشی در مسیر پرداخت پول ایران به‌دنبال بحران‌سازی است.
«محسن المندلاوی»، معاون اول رئیس پارلمان عراق خواستار جدا کردن مسئله برق کشور از درگیری‌های سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی شد.
وی گفت که عراق از سال 1932 کشور مستقلی است و به آمریکا و هیچ کشور دیگری و تحت هیچ شرایط یا هیچ زمانی اجازه نمی‌دهد آن کشور سلطه خود را بر حاکمیت و یا اقتصاد عراق اعمال کند و یا تلاش کند ملتی را که از جنگ رنج دیده است، از طریق ایجاد بحران کنونی برق آزار دهد.
المندلاوی افزود: بحران کنونی برق یکی از بازتاب‌های دخالت در امور کشور و تلاش برای باقی نگه‌داشتن آن تحت استکبار است که نظم جهانی و نیروهای مسلط بر آن، شناخته می‌شود.
معاون اول رئیس پارلمان عراق بر لزوم فاصله گرفتن در استفاده از پرونده‌های حساس این‌چنینی که به منافع مردم و ثبات آن در آینده آسیب می‌زند، تأکید کرد.
وی از وزارت خارجه و کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق خواست فوراً و با همه راه‌های دیپلماتیک موجود با آمریکا، بدهی به ایران بابت واردات گاز و پایان رنج مردم عراق در سایه افزایش گرمای هوا و قطعی تقریباً کامل برق را تعیین تکلیف کنند.
«محمد الشمری» نماینده ائتلاف دولت قانون عراق با انتقاد از سیاست‌های اقتصادی واشنگتن علیه دولت و ملت عراق اعلام کرد: آمریکا با مداخله در سیاست‌های اقتصادی عراق در صدد ناکارآمد جلوه دادن دولت عراق و کنترل بازار و معیشت مردم عراق است.
«حسین السعیری» از نمایندگان پارلمان عراق گفت: یکی از دلایل وخیم شدن اوضاع عراق و به وجود آمدن بحران برق دست‌های پشت‌پرده آمریکاست. این بحران در عراق موجب ناامیدی مردم عراق شده است. قطع برق در تابستان قابل قبول نیست. شرکت‌های خارجی از جمله جنرال آمریکا و نیز مشکل پولهای ایران که به‌دلیل تحریم‌های آمریکا به دست تهران نرسیده است موجب وخیم شدن این بحران شده است.
«هاتف سهر»، عضو کمیسیون انرژی پارلمان عراق تصریح کرد: روند برق‌رسانی به شهروندان با مشکلات عدیده‌ای از جمله افزایش قابل توجه دمای هوا و قطع صادرات گاز ایران به‌دلیل عدم پرداخت مطالبات این کشور روبه‌رو است.
هاتف افزود: این پرونده قدیمی و چندین سال است که دچار آن هستیم، وزارت برق مطالبات ایران را از طریق بانک تجارت عراق پرداخت کرده است اما تحریم‌های آمریکا مانع از دریافت این مبالغ از سوی ایران می‌شود. توافق اولیه‌ای برای وارد کردن کالاها و محصولات به‌عنوان جایگزین این پول‌ها وجود دارد، حل این پرونده به زمان طولانی‌تری نیاز خواهد داشت.
«محما خلیل» دیگر نماینده پارلمان عراق هم از آمریکا خواست که پرونده انرژی در عراق را وارد تحریم‌ها و روابط بین‌المللی با ایران نکند.
«محمد کریم» نماینده پارلمان عراق گفت: آمریکا به‌دنبال باج‌گیری از دولت عراق در پرونده‌های متعددی مانند دلار و گاز ایران و دخالت سفیرش در بغداد است. واشنگتن با بحران‌سازی به‌دنبال به شکست کشاندن دولت عراق است. این آمریکا بود که نیروگاههای برقی ـ گازی را به عراق تحمیل کرد تا عراق را محتاج نگه دارد. واشنگتن از توافق مستثنی کردن عراق از واردات گاز ایران شانه خالی کرده است.
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در نشست اضطراری که برای بررسی بحران برق تشکیل شد، دستور داد جایگزین‌هایی برای مقابله با قطعی گاز ایران پیدا شود.
السودانی در این نشست که با حضور مقامات ارشد وزارت نفت و برق و شماری از مشاوران برگزار شد، به پیگیری وضعیت تولید برق و تدوین راهکارهایی برای حل این بحران اضطراری به‌وجودآمده در شبکه برق پرداخت.
در این نشست بازبینی اقدامات انجام‌شده برای ایجاد راهکارهای جایگزین و سریع به‌منظور مقابله با بحران قطع گاز وارداتی از ایران مورد بررسی قرار گرفت.
السودانی تأکید کرد: دولت کنونی از زمان روی کار آمدن، علل واقعی بحران برق را تشخیص داد و برای تدوین راهکارهایی در سه سطح تلاش کرد؛ راهکارهای فوری، میان‌مدت و طولانی‌مدت، راهکارهای فوری شامل تکمیل تعمیر و سرویس نیروگاه‌ها و فعال‌سازی سامانه‌های خنک‌کننده و اجرای پروژه‌های مربوط به حل مشکلات موجود در توزیع انرژی برق بوده است.
نخست‌وزیر عراق اظهار داشت: دولت با اقداماتی که انجام داد، موفق شد تولید برق را به 26 هزار مگاوات برساند که بالاترین میزان تولید در تاریخ کشور است اما تداوم و پایداری این میزان تولید در گروی تداوم واردات گاز از ایران بود.
وی تأکید کرد: تحریم‌های آمریکا و عدم پایبندی به سازوکار پرداخت مطالبات گازی که در سال 2018 میلادی بر سر آن توافق شد، منجر به کاهش صادرات گاز ایران به بیش از نصف شد و بازتابی منفی بر شبکه تولید برق عراق داشت.
السودانی همچنین تأکید کرد: دولت به پیشبرد پروژه‌های میان‌مدت و اجرایی‌سازی قراردادهای امضاشده با شرکت توتال و اعطای مجوز دور پنجم اکتشافات که در ایجاد جایگزین‌های گاز وارداتی تأثیر خواهد داشت، ادامه می‌دهد.
نخست‌وزیر عراق همچنین دستور داد برای به سرانجام رساندن جایگزین‌ها و راهکارهای سریع و تجهیز مولدهای تولید برق با سوخت مجانی یا قیمت‌های یارانه‌ای تلاش شود و تحرکات و تلاش‌هایی که دولت برای واردات گاز از ترکمنستان و قطر آغاز کرده است، تداوم یابد.
السودانی در پایان به وزارت نفت دستور داد اعطای دور پنجم مجوز اکتشافات گاز را تعیین‌تکلیف کند و با شرکت‌های جهانی برای توسعه میادین انرژی همکاری کند، وی همچنین بر اهمیت تسریع وزارت برق در سرمایه‌گذاری در نیروگاههای تولید برق و تلاش فوری در زمینه پروژه انرژی خورشیدی تأکید کرد.
«زیاد علی فاضل»، وزیر برق عراق دراین‌باره گفت: وزارت برق عراق به‌صورت کامل بدهی‌ها را پرداخت کرده است اما مسائل مرتبط با بانک تجارت به‌دلیل تحریم‌های آمریکا مانع تحویل اموال می‌شود.
«حامد الموسوی» از رهبران ائتلاف فتح عراق گفت: بحران انرژی در عراق حل نخواهد شد مگر با پایان دادن به هیمنه آمریکا بر پرونده انرژی عراق. بحران برق از دوره شوم «پل برمر» حاکم نظامی آمریکا در عراق پس از سال 2003 شروع شد که همه قراردادها را در انحصار شرکت «جنرال الکتریک» آمریکا درآورد.
وی افزود: تنها راه قطع دست جنرال الکتریک از پرونده قراردادهای برقی با شرکت‌های جهانی است. دولت باید به آمریکاییها فشار وارد کند.
«صباح العکیلی» تحلیلگر امور سیاسی عراق هم، واشنگتن را متهم به تحمیل خواسته خود در زمینه پرونده انرژی کرد.
