هم زمان با سفر رئیس جمهور به قاره افریقا، ظرفیت‌های همکاری ایران و افریقا در زمینه‌های مختلف کشاورزی از جمله آبلزی پروری، کشاورزی و نهاده‌های دامی در میز اقتصاد بررسی شد.
در این برنامه کارشناسان کشاورزی در پاسخ به سوالاتی در باره ظرفیت‌ها و فرصت‌های همکاری ایران و کشور‌های افریقایی پاسخ دادند.
مشروح این برنامه گفتگو محور به شرح ذیل است:
سعید سیفی مجری: رئیس جمهور کشورمان به آفریقا سفر کرده و در اولین مقصد از این سفر منطقه‌ای به کشور کنیا رفته در این سفر به این کشور پنج سند همکاری میان ایران و کنیا به امضای مقامات دو کشور در حضور روسای جمهور دو کشور رسیده. همان طور که در خبر‌ها داشتیم بخش‌های مختلف کشاورزی از جمله شیلات، دامپزشکی و کشت فراسرزمینی یکی از اهم موضوعات سند‌های همکاری میان ایران و کشور‌های قاره آفریقا در پی سفر اخیر آقای رئیسی به آفریقاست. در برنامه امروز به این موضوع می‌پردازیم و در مورد الزامات تحقق اهداف مشترک تجاری و اقتصادی و به خصوص در بخش کشاورزی بپردازیم.
گزارش.
علیرضا شوکتی خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما: نهاده‌های دامی محصولات شیلاتی و کشاورزی بیشترین سهم از مراودات تجاری ایران با آفریقا را تشکیل می‌دهد.
لطیفی قائم مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا: در سال گذشته نزدیک یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار حجم تجارت مان با قاره آفریقاست.
عمده مراودات تجاری ۴۹ میلیون دلار مربوط به صادرات است.
لطیفی: عمده محصولات کشاورزی صادره از ۴۹ میلیون دلار خشکبار بوده که حدود ۲۳ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار بوده تن ماهی و محصولات شیلاتی و خاویار هم دو و نیم میلیون دلار بوده و مرغ، میوه، خمیر‌های خوراکی مثل ماکارانی و این‌ها جزو کالا‌های دیگری بوده که به قاره آفریقا در سال گذشته صادر شده است.
خبرنگار: باتوجه به وجود ۶۰ درصد خاک‌های حاصلخیز دنیا در آفریقا این قاره ظرفیت خوبی برای کشت فراسرزمینی در افق روابط ایران با کشور‌های آفریقایی را داراست.
آقای رئیسی رئیس جمهور کشورمان: در حوزه کشت فراسرزمینی و کار کشاورزی و مواد پروتئینی در آفریقا زمین‌های بسیار خوبی برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران است.
حسینی کارشناس مسایل آفریقا: کشاورزی، دامداری و صنعت گوشت، منابع معدنی، ساخت و ساز و جاده سازی، شیلات و تجهیزات پزشکی زمینه‌های بسیار مهمی است که در زمینه اقتصادی می‌توانیم با آن‌ها مراوده تجاری داشته باشیم و مورد نیازشان است.
آقاخان کارشناس کشاورزی: تصویب آیین نامه در دولت جدید هم طوری عمل شده که این طور بگویم که کفه ترازوی حامیان واردات سنگینی کرده متاسفانه اگر دولت و مجلس حمایت کنند انجمن کشت فراسرزمینی خواهد توانست احتیاجات کشور را به محصولات اساسی و تامین امنیت غذایی فراهم نماید.
خبرنگار: باتوجه به توانمندی‌های ایران در بخش خدمات فنی، مهندسی و کشاورزی سفر رئیس جمهور به آفریقا می‌تواند فرصت خوبی برای انتقال فناوری‌های نوین کشاورزی به آفریقا در جهت تامین امنیت غذایی باشد.
مجری: یک تصویری از فضای تجارت ایران و قاره آفریقا برای بینندگان بگویید الان باتوجه به جمعیت و ظرفیت‌های این قاره آیا این سطح از روابط میان ایران و این قاره به نظر راضی کننده است یا خیر؟
سیدروح الله لطیفی قائم مقام باشگاه تجارت ایران و قاره آفریقا (استودیو): در قاره آفریقا به صورت سالانه حدود هزار و ۱۵۰ میلیارد دلار یا به روایتی تا هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار سهم تجارت خارجی این قاره با پنجاه و چهار پنج کشور است که از این میزان بیشتر از ۶۰۰ میلیارد دلار واردات این قاره است و نزدیک به ۶۰۰ میلیارد دلار هم صادرات از این قاره به سایر کشورهاست.
مجری: یعنی برابر است تراز تجاری مان؟
لطیفی: صادرات از آفریقا به کشور‌های دیگر کم‌تر است حدود منفی پنجاه شصت میلیارد دلار است و واردات به قاره بیشتر است و این نشان می‌دهد که مصرف گراترند نسبت به تولید، ولی صادرات مان و تجارت مان نسبت به این سهم تجارت که برای یک میلیارد و سیصد چهارصد میلیون نفر جمعیت ما می‌خواهیم تعامل داشته باشیم حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بوده که سهم صادرات مان یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار تقریبا و واردات مان نزدیک به ۹۰ میلیون دلار و حدود یک هزارم حجم تجارت قاره آفریقا با این قاره ارتباط داریم اگر به اندازه وسعت و جمعیت خودمان بخواهیم با این قاره نسبت به این تجارتی که دارد باشیم باید حتما مثلا یک درصد جمعیت دنیاییم یک درصد سرزمین دنیا باید حدود ۱۱ میلیارد دلار تا ۱۲ میلیارد دلار حجم تجارت مان باشد که با آن حدود ۹ برابر تا ۹ و نیم برابر باید تلاش بیشتر کنیم که به آن عدد برسیم.
مجری: حدود یک دهم از این ظرفیت را انگار استفاده کردید؟
لطیفی: بله، حدود ۱۲ درصد از کل این ظرفیت را فقط توانستیم الان داشته باشیم البته یک سری موانع وجود دارد که حتما در موردش صحبت می‌کنیم و این قاره، قاره مستعدی است و این قاره مستعد در کنار نیازمندی هایمان همانطور که گفتم تراز نامتقارنی را در حوزه صادرات واردات داریم می‌تواند به تعادل هم این تراز را نزدیک کرد، چون نیازمندی‌هایی که داریم در قاره آفریقا امکان فراهم شدنش است.
مجری: درخصوص دیپلماسی اقتصادی و قضایی ایران و آفریقا چه ضرورتی دارد که بخواهیم با این دیپلماسی اقتصادی و قضایی را با آفریقا را تقویت کنیم و بگویید تقویت این چه بستر و زیرساخت‌هایی را نیاز دارد؟
سیدمحمد جواد مویدیان کارشناس مسایل اقتصادی کشاورزی (استودیو): آفریقا یک طلای کشف نشده‌ای است در زمینه کشاورزی ظرفیت‌های سرشاری دارد به لحاظ هم در فضای تولیدی هم در فضای تجارت اگر بخواهیم مباحث مربوط به کشاورزی و ارتباطاتی که با آفریقا می‌توانیم داشته باشیم در سه لایه می‌توانیم صحبت کنیم یک لایه صادرات و واردات و مباحث مشخص تجاری که در توسط تاجران بخش خصوصی انجام می‌شود یک لایه زیرساخت هاست که قطعا دولت و حاکمیت باید به فکرش باشد و باید درصدد ایجاد آن‌ها باشد برای این که آن مباحث تجاری شکل بگیرد و لایه بعد راهبردی است که شاید به عنوان زیربنای دو لایه قبلی اهمیت بیشتری دارد و اگر که رویکردمان با آفریقا را رویکرد راهبردی قرار بدهیم نوع تعاملات مان متفاوت خواهد بود اگر تجاری قرار بدهیم نوع تعاملات مان متفاوت خواهد بود از لایه اول بخواهیم شروع کنیم خب آفریقا ظرفیت‌های زیادی دارد.
مجری: تا الان که همچین نگاهی وجود نداشت؟ آن نگاه راهبردی به تجارت با آفریقا در میان مسئولین مان قاعدتا تا الان وجود نداشت.
مویدیان: متاسفانه نداشت. قطعا وجود نداشته حتی لایه‌های تجاری هم وجود نداشته یعنی ایجاد زیرساخت برای فعالیت بخش خصوصی در لایه تجاری هم حتی خیلی شکل نگرفته و این علامت سوال بزرگی است که امیدواریم در خلال فعالیت‌های رو به جلوی اخیر این اتفاق شکل بگیرد.
مجری: البته در دولت سیزدهم اتفاقات خوبی افتاده ارتباطات خوبی ایجاد شده مثلا برای اولین بار است اتحادیه کواسر؟ (اسم اتحادیه چک شود) در ایران اواخر سال گذشته برگزار شد.
مویدیان: در حال شکل گیری است. نه تنها از ظرفیت‌های خود آفریقا در سالیان گذشته استفاده نکردیم از ظرفیت‌هایی که خودمان هم آن جا داشتیم استفاده نکردیم در دولت‌های نهم و دهم کشتارگاه‌هایی در کشور کنیا ایجاد کردیم برای این که برنامه ریزی بکنیم برای تامین گوشت کشورمان، اما در این سال‌ها این کشتارگاه‌ها رها مانده بود یا استفاده بهینه‌ای از آن‌ها نمی‌شد به عنوان نمونه در دولت‌های بعد از انقلاب نزدیک به شاید بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین در اوگاندا حبه شده به جمهوری اسلامی ایران، اما شاید مقدار کمی از آن توسط بخش خصوصی در حال کشت است و به زیر فعالیت فراسرزمینی رفته و ما نتوانستیم در این سال‌ها از این ظرفیت‌هایی که داریم و ظرفیت‌های مرغوبی که حتی خودمان ایجاد کردیم یا برای خودمان بوده استفاده کنیم که می‌شود در موردش بیشتر در ادامه صحبت کرد.
مجری: فکر می‌کنید اگر بخواهید این اتفاقات مهم رقم بخوره چه الزاماتی وجود دارد الان چه مواردی باید در اولویت برنامه‌های مسئولین قرار بگیرد؟
مجری: الزامات را می‌گویید؟
مویدیان: اگر می‌خواهیم کار بلندمدت و پایداری بکنیم که هم برای خودمان بماند و هم ارتباط مان با آفریقا حفظ شد قبلش باید آن نگاه راهبردی که گفتم را به خدمت بگیریم آن نگاه راهبردی بر چند مبنا سوار می‌شود نیاز‌های آفریقا آن مسایلی که می‌تواند ارایه کند یعنی تقاضای آفریقا، عرضه آفریقا و نقشی که می‌توانیم در این بین ایفا کنیم. اتفاقی که در یکی دو سال اخیر افتاده جنگ روسیه و اوکراین که خب روسیه از بزرگترین تولیدکنندگان غلات در دنیا بوده ۱۳۷ میلیون فقط غلات تولید می‌کند از این مقدار بیش از ۹۰ میلیونش گندم است یا ۵۰ میلیون تن صادرات غلات را به دنبال دارد که ۴۵ میلیونش فقط صادرات گندم است کشور آفریقا کشور‌های آفریقایی قاره آفریقا تقریبا سالانه میانگین ۵۵ میلیون تن فقط گندم وارد می‌کنند در حالی که ۴۴ درصدش از روسیه و اوکراین است بعد از جنگ روسیه و اوکراین این اتفاق مختلف شده یکی از آن اتفاق‌هایی که افتاده در اثر ناامن شدن کریدور دریای سیاه که هاب خیلی بزرگی در انتقال غلات در منطقه اورایا بود و یکی از آن مناطقی بود کریدور‌هایی بود که آفریقا غلاتش از آن تامین می‌شد روسیه تقریبا تبدیل به یک سرزمین بسته‌ای شده که نقش آفرینی ایران به عنوان یک کریدوری که می‌تواند روسیه را به دریا‌های آزاد مسیرش را باز کند این نقش پررنگ‌تر شده و ما می‌توانیم یکی از آن کار‌هایی که در فضای راهبردی می‌توانیم بکنیم استفاده از این ظرفیت برای تبدیل شدن ایران به هاب منطقه‌ای غلات و کود است.
مویدیان: نیاز‌های آفریقایی‌ها ۴۴ درصد از گندم شان را از روسیه و اوکراین می‌آوردند یکی از این کار‌های زیرساختی که دولت می‌تواند بکند در فضای راهبردی ایجاد این کریدور‌ها و ایجاد این نگاه‌های بلندمدت است تا مسایلی که فضا‌های تجاری را شامل می‌شود جمله همان واردات و صادرات یعنی تامین نیاز‌های خودمان یا تامین نیاز‌های منطقه و تامین کردن نیاز‌های کشور‌های آفریقایی برپایه تجارت بتواند روی آن شکل بگیرد و البته زیرساخت و بحث حمل و نقل.
مجری: تجارمان چه زمینه‌ها و چه ظرفیت‌هایی باید برایشان ایجاد شود؟
لطیفی: در ادامه گفته‌های آقای مودیان زیرساخت‌هایی که برای تجارت با هر نقطه‌ای نیاز است باید مورد توجه قرار بگیرد با قاره آفریقا یک سری مشکلات زیرساختی داریم که تجار واقعا نیازمندند تا این موانع برداشته شود یکیش همین بحث حمل و نقل است ما به بسیاری از مناطق ممکن است ارتباط حمل و نقلی مستمر داشته باشیم، ولی با آفریقا خطوط کشتیرانی منظم نداریم باوجود جمعیت فراوان و کشور‌های متعددی که در آن جا وجود دارد ما مشکل حمل و نقلی داریم که دولت‌ها معمولا با ارایه یک سری سوبسید‌ها در حوزه حمل و نقل یا راه اندازی خطوط منظم این مشکل را حل می‌کنند یکی دیگر از مشکلاتی که وجود دارد و دولت‌ها باید نسبت به آن توجه بکنند بحث تبادل مالی و جا به جایی پول است که البته در دولت سیزدهم یکی دو راهکار اضافه شده به راهکار‌هایی که برای تجار است یکیش بحث تهاتر با طلاست که ورود طلا به صورت آسان تری اتفاق می‌افتد که آفریقا خب منبع تولید طلاست و می‌تواند تجارت مان با آفریقا را جهش بدهد از لحاظ مالی، بحث رمزارزهاست که این هم اتفاق خوبی است عدم شناخت تجار نسبت به بازار‌های هم است که برای این موضوع هم نمایشگاه‌های زیادی را دولت سیزدهم درد طراحی می‌کند که این می‌تواند کمک کند، ولی کافی نیست و باید حتما ظرفیت‌های تجاری ایران با کشور‌های آفریقایی بهم نزدیک بشود.
لطیفی: مورد بعدی این است که خیلی از این کشور‌های آفریقایی یا اتحادیه‌های بین خودشان دارند و یا این که عضو سازمان تجارت جهانیند و وقتی عضو آن سازمان هایند تعرفه‌های محدود یا نزدیک به صفری در تبادل کالا بهم دارند که به دلیل این که عضو سازمان تجارت جهانی نیستیم از این منافع بهره نمی‌بریم که راهکار‌های که دولت‌ها برای این کار دارند این است که موافقت نامه تجارت ترجیحی را با این کشور‌ها امضا بکنیم به صورت
مجری: مثل اتحادیه اقتصادی اوراسیا.
لطیفی: مثل اتحادیه اقتصادی اوراسیا یا با اتحادیه‌های مشترک در آفریقا یا با کشور‌ها تک به تک این را امضا کنیم که این می‌تواند شرایط ورود کالا به آفریقا را رقابتی‌تر کند و به دلیل این که از لحاظ فرهنگی، از لحاظ اجتماعی و از لحاظ تاریخی نگاه مثبتی به جمهوری اسلامی ایران و کشورمان در قاره آفریقا وجود دارد نسبت به بعضی از کشور‌هایی که سبقه استعماری دارند اگر زیرساخت‌ها فراهم باشد مطمئنا می‌تواند جهش تجاری را با آفریقا داشته باشیم مضاف بر این که ۶۴ درصد واردات مان به کشور نهاده‌ها و موادغذایی است این قاره با ظرفیت تولید کشاورزی بالا و خاک حاصلخیز با ورود به کشت فراسرزمینی و تجهیز ماشین آلات در این قاره می‌تواند ظرفیت مناسبی را برای نیاز‌های کشورمان که ارزبری زیادی هم دارد برای نیازمان و نیاز خود این قاره که واردکننده است به دلیل سنتی کشاورزی کردن و می‌تواند به کشور‌های دیگر هم به عنوان یک منبع تولید موادغذایی در آینده برایش یک نگاهی را ترسیم کند.
مجری: یکی از توافقات در حوزه دام و توافقاتی که بین سازمان دامپزشکی کشورمان بود و کشور‌های آفریقایی تلاش کردیم که از سازمان دامپزشکی یکی از عزیزان بیایند اطلاعات در این خصوص، چون قبلا هم توافق نامه‌ها تهیه و امضا شده بود همه مفاد آن مشخص بود، اما متاسفانه علی رغم پیگیری‌هایی که انجام دادیم هیچ کس از این سازمان حاضر به پاسخگویی نشد گویا سرپرست سازمان همراه رئیس جمهورند، ولی در کل هیچ کس در سازمان دامپزشکی در سازمانی به این بزرگی وجود نداشت که امروز پاسخگوی سوالات باشد و این اطلاعات را برای بینندگان مطرح کند.
مجری: این تفاهم نامه‌ای که الان با چند کشور آفریقایی بسته شده در حوزه شیلات مفادش چیست و سطح همکاری ایران و کشور‌های آفریقایی در چه سطحی است و چرا تاکنون نتوانستیم از این ظرفیت‌ها به نحو احسن استفاده کنیم؟ مرتضی آزادی مشاور رئیس سازمان شیلات در امور بین الملل: در رابطه با همکاری شیلات ایران با کشور‌های آفریقایی در راستای برنامه توسعه کشت فراسرزمینی و فراساحلی خودمان در حوزه آفریقا ۶ کشور آفریقایی را مشخص کردیم به عنوان کشور‌های هدف و هدف مان این است که با همکاری با این کشور‌های آفریقایی بتوانیم از ظرفیت‌های این کشور‌ها در راستای توسعه آبزی پروری خودمان استفاده کنیم و همکاری‌های مشترکی را سازمان بدهیم در رابطه با کشور کنیا یک تفاهم نامه همکاری دوجانبه در سال ۱۳۸۷ داشتیم که مدتش ۵ ساله بود و تمام شده بود بعد از آن تفاهم نامه همکاری نداشتیم اخیرا با تاکیدی که ریاست محترم سازمان آقای مهندس حسینی داشتند و بر توسعه همکاری با کشور‌های آفریقا در استفاده از ظرفیت‌های این کشور‌ها برای توسعه صید در آب‌های فراساحل داشتند پیش نویس تفاهم نامه‌ای را تنظیم کردیم.
مجری: مفادش را می‌گویید.
آزادی: این تفاهم نامه در ۱۳ بند تنظیم شده و شامل ۶ تا حوزه همکاری است که یکی از این حوزه‌ها در زمینه همکاری‌های مشترک برای اجرای برنامه‌های آموزشی مشترک، نشست‌های تخصصی و کارشناسی بین کارشناسان شیلاتی دو کشور، حوزه بعد در رابطه با بهره برداری برای استفاده از ذخایر موجود در آب‌های انحصاری کشور‌های آفریقاست به طوری که ما بتوانیم ناوگان صیادی مان بخشی از ناوگان را با همکاهنگی‌هایی که در قالب تفاهم نامه انجام می‌دهیم به کنیا و دیگر کشور‌های آفریقایی اعزام کنیم حوزه بعدی و موضوع بعد بحث تضمین کیفیت و بهبود کیفیت آبزیان و ایجاد ارزش افزوده از آبزیان است که ما در این حوزه هم می‌توانیم همکاری‌های مشترکی را داشته باشیم هم تجارت مان را منتقل کنیم به کشور کنیا و هم از این تجاربی که کنیا دارد استفاده کنیم.
آزادی: حوزه بعدی در زمینه توسعه فعالیت‌های آبزی پروری است که تجارب خوبی را در زمینه پرورش تیلاپیا و قزل آلا داریم و باتوجه به این که بیشتر صید کشور کنیا از دریاچه‌های بزرگ داخلیش است و ما هم در زمینه صید در خشکی در آب‌های داخلی و هم در آب‌های دریایی از طریق پرورش ماهی در قفس و تجاربی که داریم می‌توانیم این تجارب را به کشور کنیا هم منتقل کنیم و حوزه بعدی در زمینه اقتصاد آبی است که یکی از موضوعات روز بین المللی است و همه کار‌هایی که مربوط به بهره برداری بهینه و اصولی از دریا می‌شود و موضوعاتی که مربوط به جلوگیری از آلودگی‌ها می‌شود و مقابله با تاثیراتی که تغییرات اقلیم بر اقیانوس‌ها و دریا‌ها می‌گذارد این‌ها در حوزه همکاری‌های اقتصادی مطرح می‌شود همچنین در زمینه‌های تحقیقاتی و انجام تحقیقات علمی و فنی شیلاتی می‌توانیم همکاری‌های مشترکی را داشته باشیم. ۶ حوزه اصلی است همکاری هایمان با کشور کنیاست که در قالب این تفاهم نامه انجام خواهد شد.
مجری: چند سالی است در حوزه آفریقا دارید کار می‌کنید رئیس مرکز تجارت ایران در غرب آفریقایید با حوزه تجارت با مشکلات تجارت با کشور‌های آفریقایی از نزدیک آشنایید سال گذشته هم یادم است که برای اولین بار اجلاس اتحادیه اکوآست را یعنی ۱۵ کشور غرب آفریقا را در ایران برگزار کردید بگویید الان مهمترین موانع و مشکلات پیش روی تجارمان برای تجارت با کشور‌های آفریقایی چیست؟
مهدی حسینی رئیس مرکز تجارت ایران در غرب آسیا: بزرگترین مشکلی که با حوزه آفریقا داریم به نظرم اول در موضوع اعتمادسازی است یعنی در این زمینه خیلی کم کاری کردیم و آن اعتماد نسبی که باید بین تجار ایرانی و آفریقایی وجود داشته باشد عموما وجود ندارد و کم‌تر هم به این موضوع پرداخته می‌شود و دائما به مشکلاتی که همه مان با آن آشناییم پرداخته می‌شود بنابراین یکی از کار‌هایی که ما باید به عنوان زیرساخت‌های روابط اقتصادی و تجاری مان با حوزه آفریقا داشته باشیم اولینش و به نظرم مهمترینش موضوع اعتمادسازی است همان جوری که شما گفتید برگزاری این اجلاس برای همین موضوع بود که ادامه دارد باشد. دومین مساله‌ای که ما با آن در آفریقا مواجهیم و به طور میدانی آن را حس کردم و تجربه کردم موضوع شناسایی قاره آفریقاست که این شناسایی از قاره آفریقا بسیار کم است چه از طرف تجار آفریقایی و چه از طرف تجار و بازرگانان ایرانی شناخت شان نسبت به ظرفیت‌ها و پتانسیل هایمان در حوزه اقتصادی، تجاری و صنعتی بسیار بسیار کم است و ما باید سعی کنیم چه در موضوع رسانه‌ای و چه در موضوع دیپلماسی این مضووع را جدی بگیریم و بیشتر به حوزه آفریقا بپردازیم.
حسینی: یکی از موانع جدی دیگر بحث ضمانت نامه‌ها و خدماتی است که از آن بابت نیاز داریم متاسفانه باتوجه به مشکلات عدیده‌ای که در حوزه بانکی مواجهیم بحث ضمانت نامه‌ها یک بحث جدی است که در آفریقا کم‌تر می‌توانیم آن را حل کنیم باتوجه به این که همه آن کشور‌ها عضو اکثر کشور‌ها عموما عضو دبلیو تی اُ بنابراین ساختار تجاری و اقتصادی شان همه براساس ساز و کار‌های بین المللی است و ما در این موضوع یک کم مشکل داریم که داریم یک راهکار‌هایی را پیش بینی می‌کنیم که این کار انجام بشود. یکی از موارد دیگری که با آن این جا دست و پنجه نرم می‌کنند بحث رقابت پذیری با کالا‌های سایر کشورهاست که اسم نمی‌آورم، ولی خب عموما متاسفانه به دلیل مقرراتی که این جا در حوزه صادرات داریم و بازار آزادی که در منطقه آفریقا وجود دارد بالاخره یک مقداری این موضوع رقابت پذیری را برای تجار و بازرگانان مان پیچیده و مشکل می‌کند.
مجری: جدا از بحث جمع بندی تان آن موضوع کشت فراسرزمینی را هم دیدید در صحبت خیلی از دوستان بود به نظرتان این همکاری چه الزاماتی دارد که الان باید در اولویت و دستورکار مسئولین مان قرار بگیرد؟
مودیان: قاره آفریقا همان طور که در گزارش هم بیان شد خاک به شدت حاصلخیزی بسیاری از کشور‌ها دارد بعضا آب قابل قبولی برای کشت دارند در سند استراتژی امنیت غذایی آمده که این قاره تا سال ۲۰۲۵ نیازمند واردات ۱۱۰ میلیارد دلار غذاست برای به اصطلاح تامین غذای خودشان این در حالیست که ۶۵ درصد زمین‌های قابل کشت و مستعد در قاره آفریقا در حال حاضر نکاشت رها شده و هیچ استفاده‌ای از آن‌ها نمی‌شود اگر که بحث همکاری‌های مشترک تولیدی در زمینه کشاورزی را به عنوان یک اصلی بپذیریم و بتوانیم از منظر دولتی و حاکمیتی با دولت‌ها و حاکمیت آفریقا این موضوع را تثبیت بکنیم موضوع کشت فراسرزمینی توسط نهاد‌های خصوصی و کشاورزان خصوصی یکی از آن مواردی است که قطعا می‌تواند استفاده بشود با اطمینان پیداکردن از مفاد تضمینی و بحث‌های قراردادی و مسایلی که اطمینان پیدا کنیم از محصولی که تولید می‌شود و می‌توانیم از آن استفاده کنیم.
لطیفی: نکته‌ای را تاکید کنم با روی کار آمدن دولت سیزدهم حجم تجارت مان نسبت به گذشته که روند کاهشی داشته به دو برابر رسیده و صددرصد رشد داشته سفر آقای رئیس جمهور به این سه کشور و احتمالا برای اجلاس بریکس در یک ماه و خرده‌ای دیگر در یک فصل به جای ۱۱ سال حضور در این قاره اراده سیاسی کشور را نشان می‌دهد و امیدواریم موانعی که گفتم را هم هموار بکنیم و بتوانیم در این قاره با ۵۵ کشور و ۵۵ کرسی سازمان ملل حتی اگر از لحاظ سیاسی ببینیم منافع کشور‌ها را در کنار تکریم و اخلاقی که آقای رئیس جمهور در سفر امروز اشاره کردند منافع تجاری و اقتصادی را هم دنبال بکنیم.
مجری: به هر حال قاره آفریقا همه کارشناسان و مسئولین نسبت به آن اذعان دارند یک قاره پرپتانسیل و، اما ناشناخته برآیند صحبت کارشناسان محترم برنامه این است که به هر حال ما در ابتدا باید نگاه راهبردی خودمان را به قاره آفریقا تغییر بدهیم اعتمادسازی بین تجار ایرانی و آفریقایی بحث شناسایی قاره آفریقا، اطلاع از ظرفیت‌های آن‌ها اطلاع آفریقایی‌ها از ظرفیت‌ها و پتانسیل هایمان ضمانت نامه‌های مالی و بحث زیرساخت‌ها و حمل و نقل در دستورکار قرار گیرد بحث تبادل مالی، استفاده از فرصت‌های جدید تبادل مالی به هر حال در دستورکار قرار بگیرد فرهنگ سازی لازم برای تجارمان برای آشنایی بیشترشان با ظرفیت‌ها انجام شود که طی آن موافقت نامه‌های تجاری دوجانبه و چندجانبه بتوانیم در نهایت از ظرفیت‌های این قاره بزرگ نهایت استفاده را برای کشورمان و توسعه اقتصادی کشورمان داشته باشیم.
