محسن ردادی، پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی و مطالعات فرهنگی درباره جایگاه نهضت عاشورا در جامعه ایران و فرهنگ مردم این کشور در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس گفت: حضرت اباعبدالله و قیام عاشورا همیشه در اجتماع ایرانیان دارای جایگاه خاصی بوده و بیش از هزار سال است که مردم ما در تعظیم شعائر حسینی مبادرت می‌ورزند. در طول تاریخ این موضوعِ توجه به شهادت امام حسین و نهضت عاشورا اگرچه با افت و خیزهایی همراه بوده و در برخی بازه‌های تاریخی این اهتمام سست شد؛ اما هیچگاه از بین نرفت و دوام خود را در فرهنگ ایرانی حفظ کرد.
پیوند تفسیر سیاسی از عاشورا و انقلاب اسلامی
وی افزود: نکته مهم در این بین جایگاه عاشورا در تفکر و هندسه اندیشه‌ای انقلاب اسلامی است. در طول مبارزات انقلابی مردم ایران و پس از آن، عاشورا جنبه سیاسی برجسته‌ای پیدا کرد که این موضوع نتیجه فعالیت‌ها و تذکرات امام خمینی(ره) و شاگردان ایشان است. شهید مطهری که از شاگردان امام خمینی و از پیشگامان مبارزه در نهضت اسلامی است می‌گوید که عاشورا دو بعد عاطفه و حماسه دارد که در طول تاریخ بیش از هر چیز به جنبه احساسی آن توجه شده. ایشان با بیان و استدلالات تاریخی خود تشریح می‌کنند که روی دیگر عاشورا که همواره مورد غفلت واقع شده است جنبه حماسی آن است. جنبه سیاسی عاشورا با انقلاب اسلامی پیوند خاصی خورده است به طوری که همواره تفسیر حماسی از نهضت امام حسین(ع) به عنوان کسی که با خانوده‌اش به تقابل با حاکم جور رفته است همواره تداعی‌گر نام انقلاب اسلامی است.
عاشورا با تفسیر انقلابی برای مردم ایران یک آموزش مبارزه بود
عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: عاشورا با تفسیر انقلابی برای مردم ایران یک آموزش مبارزه بود. مردم کشورمان همیشه دوستدار پیروی و یاری اهل بیت(ع) بودند و در طول تاریخ هم ما ایرانیان از این باب کارنامه قابل قبولی داریم. برای همین وقتی نگاه به عاشورا سیاسی شد؛ ملت مبارز ایران چنین دریافتند که همانطور که امام حسین(ع) در برابر ظلم یزیدی ایستاد؛ ما هم باید خودمان در برابر ظلم شاه بایستیم و در این راه امام خمینی(ره) را یاری دهیم.
خط‌شکنان حسینی در عصر جدید
ردادی در مورد این که چه کسانی بُعد سیاسی عاشورا را برجسته کردند گفت: مهم‌ترین کسی که به جنبه سیاسی و انقلابی عاشورا و نهضت امام حسین(ع) پرداخت امام خمینی(ره) بود. ایشان از سال 41 و 42 مکرراً بر این موضوع تأکید داشتند که با الگوگیری از امام حسین(ع) باید به جنگ یزید زمانه رفت. حضرت امام بارها در پیام‌ها و سخنان خود به این جنبه حماسی و سیاسی اشاره داشتند و آن را یک عنصر درخشان در سیره امام حسین(ع) معرفی می‌کردند. نتیجه این ارتباط بین مبارزه مردم ما و نهضت حسینی این شد که محرم سال 57 روزی بدون تظاهرات سپری نمی‌شد. مردم در دسته‌های عزاداری خود به تظاهرات ضدشاهنشاهی می‌پرداختند و با پیروی از امام حسین(ع) به مصاف یزید زمان خود می‌رفتند. در همین راستا شهید مطهری و کتاب ارزشمند حماسه حسینی ایشان هم سهم قابل توجهی در آگاهی‌بخشی به مردم داشت. شعرای آیینی دوران مبارزه هم بیش از آنکه پی اشک ریختن مردم باشند، با توجه به موضوعات روز سعی داشتند مفاهیم مهم را در قالب شعر آیینی و عاشورایی به مردم منتقل کنند.
وی افزود: پیوند عاشورا و انقلاب اسلامی را باید در نمادین بودن آن‌ها دید. مردم ایران با توجه به شرایطی که برایشان به وجود آمده بود خود را در فضای یاری دین خدا می‌دیدند و میدان مبارزه نمادی از میدان کربلا برای آن‌ها بود. عاشورا بر سه قشر جامعه ایران تأثیر گذاشت: انقلابیون؛ بی‌طرفان و عمّال و ایادی حکومت پهلوی. همچنین نهضت عاشورا در خلال مبارزات انقلابی مردم ایران موضوع مصالحه با شاه را منتفی کرد.
پایان پیام/
