سیر عطر و طعمی قوی دارد و می‌تواند مزه‌ی بی‌نظیری به خیلی از غذاها بدهد. سیر علاوه بر عطر و بویی که دارد، فواید قابل توجهی برای سلامتی نیز دارد و این مسئله در پژوهش‌های متنوعی نشان داده شده است.
این فواید چه هستند؟ مطالعات نشان می‌دهند ترکیبات سولفور موجود در سیر ، خصوصاً آلیسین، می‌تواند احتمال بیماری‌های قلبی و عروقی را به لطف تأثیرات ضدپلاکتی و در نتیجه کاهش احتمال تشکیل لخته خون و همچنین کاهش کلسترول LDL پایین بیاورد.
برخی پژوهش‌ها نیز نشان داده‌اند ترکیبات موجود در سیر خواص ضد سرطانی دارند. این خاصیت سیر بیشتر مربوط به سرطان‌های سیستم گوارش می‌شود. مثلاً مطالعات نشان دادند افرادی که زیاد سیر مصرف می‌کردند، ریسک سرطان کولون و معده را کاهش داده بودند.
همه‌ی این‌ها از جهت سلامتی مهم و قابل توجه‌اند، اما نوع دیگری از سیر به نام سیر کهنه وجود دارد که آن نیز فوایدی برای سلامتی دارد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند سیر کهنه می‌تواند احتمال ابتلا به سرماخوردگی و دیگر ویروس‌های سیستم تنفسی فوقانی را کاهش دهد.
سیر کهنه چیست؟
سیر کهنه همان‌طور که از اسمش پیداست، سیری است که تازه نیست و کهنه شده است. برخی از ترکیبات سولفور این گیاه تند، طی فرایند کهنه شدن، به ترکیباتی تبدیل می‌شود که ثابت‌تر بوده و بدن دسترسی بیشتری به آن‌ها دارد. همچنین فرایند کهنه شدن که سیر آن را طی می‌کند، موجب کاهش ترکیباتی از سیر می‌شود که عامل عطر تند آن و بد بو شدن دهان هستند.
بنابراین، سیر کهنه ممکن است هضم آسان‌تری برای سیستم گوارش داشته باشد، بهتر جذب شود و برای بدن قابل دسترس‌تر باشد، و در عین حال بوی کمتری ایجاد کند و از این جهت با خیال راحت‌تری بتوانید آن را مصرف کنید. تحقیقات نشان داده سیر کهنه دارای مقدار بیشتری آنتی‌اکسیدان است که با استرس اکسیداتیو مبارزه می‌کنند. بنابراین می‌تواند از سلول‌ها و بافت‌ها در برابر آسیب‌هایی که منجر به مشکلات سلامتی و پیری می‌شوند محافظت نماید.
سیر کهنه، فعالیت سیستم ایمنی و سرماخوردگی
سیر کهنه در کاهش احتمال سرماخوردگی تا چه اندازه مؤثر است؟ مطالعه‌ای به بررسی فواید سیر کهنه در پیشگیری از عفونت‌های ویروسی و تقویت سیستم ایمنی بدن پرداخت. محققان، 120 مرد و زن را به دو گروه تقسیم کردند. یک گروه روزانه 2.56 گرم عصاره سیر کهنه به صورت مکمل مصرف کرد، و به گروه دیگر نیز دارونما داده شد. هیچ‌کدام از گروه‌ها نمی‌دانستند چه چیزی مصرف می‌کنند.
نتایج؟ بعد از 90 روز، محققان به دنبال تغییراتی در فعالیت سیستم ایمنی گشتند و اینکه آیا تفاوتی بین این دو گروه وجود دارد یا نه. گروهی که عصاره سیر مصرف کرده بودند، فعالیت سلول‌های ایمنی آن‌ها تقویت شده بود که نتیجه‌ی آن محافظت از فرد در برابر سرماخوردگی و عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی بوده است. اما تعداد افراد در هر دو گروه که دچار سرماخوردگی یا عفونت تنفسی شده بودند، یکسان بوده است. ضمناً آن‌هایی که عصاره سیر مصرف کرده بودند، علائمشان کم شدت‌تر و کوتاه مدت‌تر بوده است.
کمتر سرفه و عطسه کردن و دو سه روز کمتر علائم داشتن خوب نیست؟ احتمالاً ارزش این را دارد که سیر کهنه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، خصوصاً طی سرماخوردگی و آنفلوانزای فصلی. دیگر پژوهش‌ها نیز نشان می‌دهند سیر دارای فعالیت مثبت در برابر باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و قارچ‌هاست.
دیگر فواید سیر کهنه برای سلامتی
در صورتی که دیابت دارید، سیر کهنه می‌تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. مطالعه‌ای دریافت سیر کهنه جلوی محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) را که ترکیباتی مضر بوده و در بافت‌ها و رگ‌های خونی افراد دیابتی تشکیل می‌شوند می‌گیرد. افراد مبتلا به دیابت، قند خون بالایی دارند و به همین دلیل، گلوکز بیشتری در جریان خونشان در گردش است و به پروتئین‌ها جوری می‌چسبد که مضر است. وقتی گلوکز با این پروتئین‌ها جفت می‌شود، AGEs تشکیل می‌دهد که پروتئین‌های آسیب دیده بوده و عامل عوارضی برای دیابتی‌ها هستند، مثلاً رتینوپاتی دیابتی.
همان‌طور که گفته شد، مطالعات نشان می‌دهند سیر کهنه می‌تواند کلسترول تام و کلسترول بد (LDL) را پایین بیاورد. کلسترول LDL نوعی کلسترول است که با افزایش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی ارتباط دارد. در واقع پژوهش‌ها نشان می‌دهند سیر کهنه می‌تواند کلسترول تام (کل) را 12 درصد کاهش بدهد. ضمناً سیر کهنه می‌تواند کلسترول HDL را که نوع خوب کلسترول است بالا ببرد. کلسترول HDL نوعی کلسترول است که با کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی مرتبط است. مطالعه‌ای دریافته سیر مانند داروی کاهنده‌ی لیپید خون به نام بزافیبرات توانسته بود لیپید خون را کاهش دهد. بنابراین سیر ادویه‌ای دوستدار قلب است و به راحتی می‌توانید در وعده ناهار و شام از آن استفاده کنید و با آن تقریباً به هر غذایی عطر و طعم بدهید.
مراقب باشید
اگر دارویی مصرف می‌کنید یا سابقه‌ی اختلال خونریزی دارید، بدون مشورت با پزشک از عصاره سیر کهنه استفاده نکنید. سیر می‌تواند با برخی از داروها تداخل ایجاد کند، خصوصاً با رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین. مصرف متعادل سیر همراه غذا به احتمال زیاد مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر داروی رقیق‌کننده‌ی خون مصرف می‌کنید با پزشکتان مشورت کنید.
کلام پایانی
سیر کهنه می‌تواند سیستم ایمنی را تا حدی تقویت کند. شواهدی علمی مبنی بر این وجود ندارد که سیر بتواند جلوی سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی را بگیرد اما می‌تواند طول مدت این بیماری‌ها را کاهش دهد. ضمناً، سیر کهنه دارای فواید دیگری برای سلامتی نیز هست. به هر حال توصیه می‌کنیم از سیر در انواع غذاهایتان استفاده کنید.
