به گزارش خبرگزاری فارس از قزوین، پهپاد مخفف شده عبارت «پرنده هدایت پذیر از دور» است و به آن پرنده یا هواگرد بدون سرنشین هم گفته می شود.
این پرنده توسط یک ایستگاه کنترل بر روی زمین هدایت می شود و یا می تواند به صورت خودکار (خودمختار) پرواز کند. علاوه بر آن، دارای بارهای سنسور، اجزای هواپیما، حسگرها و سیستم های موقعیت یابی نیز است.
پهپاد می تواند توسط نیروی انسانی کنترل شود و یا اینکه وظیفه هدایت آن را یک کامپیوتر بر عهده بگیرد.
شاید فکر کنیم پهپاد فقط در بخش نظامی کاربرد دارد اما این پرنده مدرن در حوزه ها و بخش های مختلف همچون صنعت و کشاورزی هم نقش و نمود گسترده ای دارد.
یک مجموعه صنعتی فرابرد مستقر در استان قزوین نیز چند سالی است به تولید پهپادهای غیرنظامی می پردازد.
به همین منظور با مهدی انصاری فرد مدیرعامل این مجموعه دانش بنیان گفت و گوی تفصیلی ترتیب داده ایم که از نظر می گذرد.
ایده ساخت پهپاد چگونه و چه سالی به ذهن شما رسید؟
حدود ۱۵ سال است در زمینه ساخت پرنده‌های بدون سرنشین یا پهپادها مشغول فعالیت و کار هستم و رشته تحصیلی بنده مرتبط با کار و فعالیتم و گرایش پیشران در زمینه هوا و فضا بوده است.
در دوران دانشجویی و در زمان کارشناسی این ایده و طرح به ذهنمان رسید که با مسابقات جهانی رباتیک در مکزیک همزمان شد و با تعدادی از همکلاسی ها اقدام به شرکت در مسابقه کردیم. در آن رقابت ها باید یک رشته انتخاب می‌کردیم که از بین تمام رشته ها، پرنده‌های بدون سرنشین که آن زمان نامی به نام پهپادهای فعلی وجود نداشت را انتخاب کردیم.
پس از مسابقات به فکر کسب درآمد و رشد در حوزه پهپادها شدیم و کار را با تشکیل یک تیم تحقیقاتی آغاز کردیم و اقدام به ساخت یک فروند پهپاد دست ساز که به صورت معمولی بود و تمام اقلام آن وارداتی بود، کردیم. پس از مدتی که گذشت از کامپیوتر پرواز، استراکچر و بدنه پهباد داخلی‌سازی، پهپادی به عمق بومی‌سازی ۵ درصد شکل گرفت و ساخته شد.
برای طراحی پهپاد ۱۸ رشته دانشگاهی درگیر هستند و تکنولوژی و فن آوری میان رشته ای است که شامل رشته‌های شیمی، علم مواد، کد نویسی، سخت‌افزار مکانیک، مکاترونیک، هوا و فضا (پیشران و...) مخابرات و غیره می شود.
پهپادهای غیرنظامی در کشور بسیار فعال هستند و محصولات برخی شرکت ها به اقصی نقاط دنیا پیشنهاد می شود.
کار خود را از کجا شروع کردید؟
کار ساخت پهپاد را از یک اتاق ۲ در یک شروع کردیم که امروز به مرکز تحقیقات و حوزه امور بازرگانی و بین الملل مجموعه ما تبدیل شده است. پس از پایان تحصیلات تکمیلی در سال ۹۶، برای تشکیل واحد تحقیق و توسعه حرفه‌ای و کامل پهپادها اقدام کردیم و فرایند صنعتی سازی پهپادها و تولید صنعتی آن در کشور را پیاده سازی کردیم.
چه نوع پهپادهایی در مجموعه شما تولید می‌شود؟
تولید کننده انواع پهپادهای غیرنظامی هستیم که در کشور قراردادهای ما به صورت دولتی، سازمانی و بعضاً با شرکت‌های خاص بوده و در حوزه پایش، نظارت و نقشه برداری به دفعات و تعددهای بسیار زیاد و حوزه‌هایی با کاربردهای زیاد بوده است.
یکی از سبد محصولات ما در حوزه پایش، نظارت و نقشه برداری است که در حوزه های عمران، ساخت و ساز، امداد و نجات، بحران و مدیریت بحران می تواند کاربرد داشته باشد و با توجه به ابزارهای بسیار زیاد و کاربردی که روی پهپادها نصب می‌شود به داد تیم‌های مختلف می‌آیند و در حوزه پست، حمل و نقل، اورژانس، امدادهای پزشکی و غیره هم حرف برای گفتن وجود دارد که به زودی در حوزه‌های جدید پهپادها ورود می‌یابند.
چگونه به حوزه کشاورزی ورود یافتید؟
در سال ۹۷ با ورود یک سرمایه‌گذار، خط تولید پهپادهای نقشه بردار و پایش نظارت در فاز شماره ۱ این مجموعه راه‌اندازی شد و در سال ۹۸ به حوزه کشاورزی ورود یافتیم.
با ورود پهپادهای کشاورزی به کشور با ۹۸ صرفه‌جویی در مصرف آب مواجه شدیم چرا که سمپاشی به شیوه سنتی و تراکتور سبب خارج شدن محصولات از حالت ارگانیک و له شدن محصول می‌شود اما با استفاده از پهپادهای کشاورزی علاوه بر کاهش ۶۷ رصدی مصرف آب، از له شدگی محصولات جلوگیری و سبب افزایش بازدهی محصول و صرفه‌جویی در زمان و به نفع کشاورز و کشور می شود. از طرفی کشاورزان حتی با کمترین سواد و بهره هوشی می‌توانند با این پهپاد کار کنند.
در حال حاضر پهپاد مورد نیاز بخش کشاورزی بیشترین حجم تولید در شرکت ما را دارد و تاکنون حدود ۱۵۰۰ فروند پهپاد تولید و به کشور عرضه کردیم و سهم ۷۰ درصدی بازار در حوزه کشاورزی کشور را در اختیار داریم.
سال گذشته با پیشنهاد چند خریدار خارجی و تاجر بین‌المللی، به حوزه بین المللی نیز ورود پیدا کردیم.
چه شرکت هایی زیرمجموعه شما فعالیت می کنند؟
سال ۱۴۰۰ توسط معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور به عنوان واحد شتاب دهنده پهپادی در کشور معرفی شدیم. بیش از حد ۱۷۰ استارتاپ فعال و گروه‌های فعال به عنوان زیر مجموعه و ۵ شرکت نیز ذیل هلدینگ ما مشغول فعالیت هستند که وظیفه تولید زیر سامانه‌های مجموعه را برعهده دارند.
این شرکت‌ها شامل مجموعه مونتاژ و تولید پهپادهای غیرنظامی در حوزه کشاورزی و نقشه برداری، مجموعه تولید موتورهای BLDC در یک نوع خاص که برای پهپادهای کشاورزی فعلاً توجیه اقتصادی تولید دارند، هستند. ما امروز در حال گسترش نوع موتورها هستیم که در لوازم خانگی از جمله کولر گازی، کولر آبی، یخچال، ماشین لباسشویی و دیگر لوازم خانگی کاربرد دارند و تا ۷۰ درصد از میزان مصرف برق می‌کاهند که به دلیل اینکه جدیدترین فناوری روز دنیا است، شرکت های خیلی بزرگ در حال تولید موتورها هستند و مدل‌های ac و cd به موتورهای BLDC تبدیل می‌شوند.
تنها شرکت در کشور هستیم که برای پهپادها موتور BLDC تولید کرده‌ایم و این نسل از موتورها، قابل تعمیم به سایر صنایع هستند. سالانه ۴ میلیون لوازم خانگی در کشور مصرف داریم که نرخ بسیار بالایی است و شرکت‌های خیلی بزرگ در بحث موتور به دلیل دانش و فن خاص ورود یافته اند. ما نیز این مسیر را طی کرده‌ایم و امیدواریم با ایجاد زیرساخت‌های گسترده‌تر و مناسب‌تر حوزه کاری را گسترش دهیم و بتوانیم تعمیم کننده به مابقی سایر صنایع باشیم.
یکی از شرکت‌های ما در حوزه تولید موتور BLDC در حال فعالیت است. در مجموع پنج شرکت مجموعه صنعتی ما به طور مستقیم و غیر مستقیم با ۳۰۰ پرسنل مشغول فعالیت و کار هستند.
در حوزه کشاورزی چند مدل تولید دارید؟
دو نوع محصول در حوزه کشاورزی وجود دارد که یک محصول، میدانی و عملیاتی است و کار سمپاشی، کودپاشی بذرپاشی و... را بر عهده دارد و محصول دیگر، وظیفه مطالعات محصولاتی که قابلیت مطالعات کشاورزی را دارد، انجام می‌دهد.
امروزه در کشاورزی پیشرفته قبل از اینکه اقدام به عملیات کشاورزی شامل کاشت، داشت و برداشت شود مطالعات کشاورزی زمین در حوزه عمر، توانمندی، ظرفیت خاک، کاداستر آب و خاک، حوزه ژئوفیزیک خاک و... بررسی شده و سپس اقدام به کاشت محصولات می‌شود که در هر دو حوزه کشاورزی محصول داریم.
یکی از شرکت‌های زیر مجموعه صنعتی ما در حوزه مطالعات و کدنویسی فعالیت دارد و تیم‌های این شرکت در حوزه گسترش بازار و سهم بازار فعال هستند. قبل از اینکه به فکر تولید محصول باشیم، ایجاد بازار و شبکه اشتغال در بازار و هدف تولید محصول را پیگیری و سپس برای تولید محصول اقدام می‌کنیم.
به صادرات پهپاد پلیکان به کنیا اشاره کردید که در سفر اخیر آیت الله رئیسی به این کشور مورد توجه بسیاری قرار گرفت. در این خصوص بیشتر توضیح بدید.
پهباد پلیکان، محصولی است که در سه نسخه ۱۰ لیتری، ۲۰ لیتری و ۳۰ لیتری روانه بازار شده و ماموریت سمپاشی، بذرپاشی و کودپاشی کاملا هوشمند و با کمترین دخالت نیروی انسانی را به صورت کاملا خودکار بر عهده دارد که سومین نسخه به روز شده از محصول پلیکان در ۴ سال گذشته بوده که سهم ۷۰ درصدی را در کشور اخذ کرده است.
آفریقا به اشتباه و به دلیل نگاه نژادپرستانه، استبدادی و مستعمر گونه و استثماری به قاره سیاه معروف شده که در واقع باید گفت قاره سبز است چرا که ظرفیت و پتانسیل کشاورزی بسیار بالایی دارد اما کمتر از تکنولوژی و ظرفیت‌های کشاورزی پیشرفته بهره‌مند شده است. با توجه به ورود محصولات دانش بنیان از ایران به قاره آفریقا با حجم زیادی از درخواست‌ها و بازدیدها از مجموعه صنعتی فرابرد مواجه شده‌ایم و در حال گسترش همکاری با کشورهای قاره آفریقا هستیم.
در مرحله اول، عرضه محصولات به صورت کامل به کشورهای تعیین شده آفریقا را در دستور کار داریم و اگر ظرفیت خوبی وجود داشته باشد خط تولید را در کنیا و کشورهای دیگر این قاره راه اندازی می‌کنیم.
با توجه به زیرساخت‌های ایجاد شده از سوی دولت، فعالیت ما در سه کشور قاره آفریقا سبب می‌شود ظرفیت صادراتی بیش از دو میلیون دلار برای محصولات ما رخ دهد.
تاکنون پهپادهای صادر شده به کشورهای آفریقایی پهپادهای گران قیمت چینی، اروپایی و غربی بوده که با ورود پهپادهای ایرانی با قیمت مناسب تر و مزیت‌های رقابتی بالاتر، پیش‌بینی می‌کنیم ظرفیت بسیار بالایی را در این کشورها داشته باشیم.
تولیدات شما به چند کشور صادر می شود؟
امسال عرضه پهپادهای غیرنظامی در حوزه کشاورزی به ۴ کشور را آغاز کرده‌ایم و محدودیتی برای صادرات نداریم. در صادرات مزیت رقابتی بسیار مهم است، بر این اساس در محصولات دو موضوع برای ما اهمیت دارد. نخست کیفیت مطلوب، طراحی ساخت و کاربری است و دیگری به دلیل اینکه تولید، داخلی است بهای تمام شده پایینی دارد و در نهایت عرضه کالا ارزان‌تر به دست کشاورز می رسد.
همه دشواری‌هایی که تحریم‌ها داشت یک لطفی هم داشت و آن اینکه سعی کردیم تا حد امکان محصولات را در داخل کشور بسازیم و بومی‌سازی کنیم و بهای تمام شده کالا به شدت پایین باشد. زمانی که بهای تمام کالا به شدت پایین باشد می توانیم هم سطح با رقبای جهانی و با شرکت‌هایی که در کشورهای دیگر در این زمینه فعالیت می‌کنند به درستی و با کیفیت رقابت کنیم. محصول ما زمانی که با محصولات دیگر کشورها مقایسه می‌شود قابل رقابت باشد و البته که پشتیبانی و خدمات پس از فروش سبب این مهم می‌شود.
درصد ریسک کار با پهپادها به بالا است و هرکس وارد این حوزه می‌شود باید مخاطرات آن را هم بپذیرد.
فعالیت در حوزه تولید پهپاد نیازمند پشتیبانی و خدمات پس از فروش است که در شرکت‌های بزرگ و مطرح دنیا این موضوع کمتر در دست اقدام قرار دارد و حداقل پروسه زمانی آنها طولانی است.
ما با ایجاد کارت طلایی برای کشاورزان تا سقف ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان هزینه در نظر گرفته ایم که هر آسیبی به پهپاد وارد شود پشتیبانی می‌شوند. از سویی قیمت هر پهپاد نسبت به محصولات مشابه خارجی از نظر کارایی و کیفیت، یک سوم قیمت جهانی است.
محصولات تولیدی شما ۱۰۰ تولید داخلی است؟
تولید بین ۶۰ تا ۸۴ درصد از محصولات ما در داخل کشور است و طراحی و پروسه ساخت توسط مجموعه صنعتی ما صورت می‌گیرد. باقیمانده نیز به این جهت انجام نمی‌شود که بخش خصوصی توان ایجاد زیرساخت‌های تولید آن قطعات را ندارد و با محدودیت‌هایی مواجه است. ظرفیت‌های محدود برای تولید بردهای الکترونیکی و مخابراتی وجود دارد و از توان ما خارج است که در این زمینه یا دولت باید ورود پیدا کند و یا با رایزنی با شرکت‌های خارجی و دعوت از آنها بتوانیم اقدام کنیم. باید گفت نیازمند زیرساخت‌ها و مادر تخصصی هستیم که با ایجاد این موارد، به زودی می‌توانیم به تولید ۱۰۰ داخلی دست یابیم.
اگر زیرساخت‌های مورد نیاز شما در کشور فراهم شود چه اتفاقاتی رقم می‌خورد؟
در هر کشوری نگاه امنیتی به پهپادها وجود دارد که امری طبیعی و درست است و علی القاعده سخت‌گیری‌هایی در واردات انواع پهپادها به کشور وجود دارد.
به دلیل نبود زیرساخت‌ها در زمینه تولید مدارها و بردهای با تعداد لایه‌های بالا بعضاً بردها در کشور طراحی، در کشور ثانویه ای تولید و سپس وارد ایران شده و کدنویسی و برنامه نویسی لازم انجام می‌شود که اولین درخواست ما این است که زیرساخت‌ها در کشور فراهم شود تا این اتفاق در بیرون از خاک کشور رخ ندهد.
با سد بزرگ گمرک و سازمان های همکار با این سازمان که همه را با یک چوب می‌رانند مواجه هستیم که سبب می شود برای واردات کالا که در یک کشور دیگر تولید و برون سپاری شده با مشکل مواجه باشیم و اذیت شویم.
مشکل دیگری که با آن مواجه هستیم فرایند بین ۴۰ تا ۶۰ روز برای ثبت سفارش کالاهای وارداتی، اقلام مواد اولیه و تخصیص ارز و غیره است که می طلبد با وقفه‌های کوتاه مدت و فرایند با زمانبندی کوتاه مدت اقدام کنیم. رفع این مشکل سبب می شود فرایند پیشبرد تکنولوژی و چرخش رشد اقتصادی شرکت به ۱۰ تا ۲۰ برابر برسد.
آیا قصد ورود به تولید در حوزه‌های دیگر را دارید؟
یکی از چالش‌های اصلی ما که چالش مردم و دستگاه‌های دولتی هم محسوب می شود، حوزه اسباب بازی و واردات پهپادهای اسباب بازی به کشور است که سبب خروج ارز بسیار زیاد و ایجاد چالش امنیتی در کشور می‌شوند. ۱۰۰ درصد این پهپادها از طریق قاچاق وارد کشور می‌شوند و به دلیل داشتن دوربین، سامانه‌های کنترلی و موقت‌یابی دیگر اسباب بازی نیستند و ابزار جاسوسی محسوب می‌شوند.
راه‌اندازی خط تولید اسباب بازی را در دستور کار قرار داده ایم که در یکی از فازهای مجموعه صنعتی ما این مهم تحقق می‌یابد و چالش‌های موجود در خصوص پهپادهای اسباب بازی رفع می شود و می‌توانیم سهم برابر با ۸۰ درصد نیاز کشور را برطرف و از خروج ارز از کشور به شدت جلوگیری کنیم.
تولید پهپادهای اسباب بازی، گارانتی و خدمات پس از فروش خواهد داشت و در صورت وارد شدن کوچک‌ترین آسیب، پشتیبانی انجام می‌شود و تا دو ماه دیگر خط تولید اسباب بازی پهپادی با نام «چکاوک» راه اندازی می‌شود.
برای نامگذاری پهپادهای تولیدی از نام پرنده‌های کشور استفاده می کنیم و ساخت و تولید پهپادها را بر اساس شباهت به طراحی و آفرینش پرنده‌ها انجام می دهیم.
توسعه در رابطه با دیگر محصولات نیز جزو برنامه کاری ما خواهد بود. امروز دنیا به سمت پهپادهای با سرنشین پیش می‌رود و کشورهای رو به توسعه و توسعه یافته به کشورهای مصرف کننده در همسایگی ایران اقدام به راه‌اندازی خط ایرتاکسی (تاکسی های هوایی) کرده‌اند.
به زودی تولید پهپادی را در حوزه کشاورزی داریم که ۶۰ لیتر را حمل خواهد کرد و به بازار عرضه می‌شود که با پهپاد با ظرفیت سرنشین، برابری می‌کند.
اصلی‌ترین موضوع در خصوص ایرتاکسی در کشور ما ناوبری و کنترل پرواز پروتکل‌های امنیتی است اما در زمینه سازه، استراکچر و پیشران، دغدغه‌ها رفع شده است.
پهپاد با سرنشین برای عرضه به بازار نیازمند ظرفیت‌های کامل و زیرساخت‌های لازم است که هنوز در کشور وجود ندارد اما قطعا تا ۲۰ سال آینده خطوط جاده‌ای و حمل و نقل هوایی را در دنیا خواهید دید.
از نظر فناوری در این زمینه از دنیا عقب‌تر نیستیم و با نگاه ویژه سرمایه‌گذاری و تکنولوژی باید پا به پای دنیا به پیش برویم.
به نظر شما چه توانمندی‌هایی در جوانان کشورمان وجود دارد که توجه به آنان سبب خواهد شد در حوزه‌های دیگر نیز بتوانند موفق عمل کنند؟
یکی از خلاهایی که در هر صنعتی در کشور وجود دارد و آنطور که شایسته بوده رشد نکرده همین موضوع است. رشد کشورها و شرکت‌های پیشرفته در همه صنایع به ویژه خودرو به دلیل تفکیک و جدایی آنان از بدنه دولت بوده است.
تا زمانی که نگاه پیشروانه و جهادی وجود نداشته باشد در برخی از صنایع همچون خودرو وضعیت خوبی نخواهیم داشت. بنابراین در تمام صنعت‌ها بخش خصوصی باید وارد شود تا شاهد رشد و پیشرفت باشیم.
بخش خصوصی به دنبال رقابت بوده و از رانت دولتی به دور است. همچنین از پشتوانه دولتی مخصوصاً از بودجه نفت مستثناست و پول نفت به آن تزریق نمی‌شود و بر این اساس نیز مشاهده می کنیم شرکت‌های خصوصی همواره در حال حرکت به سمت جلو هستند.
لازم است صنایع بزرگ به بخش‌های خصوصی تبدیل شوند و دولت از این ماجرا ترس نداشته باشد یعنی بخش‌های دولتی باید به بخش‌های خصوصی واقعی تبدیل شوند. شرکت‌های خصولتی یکی از سموم بزرگ کشور محسوب می‌شوند و از بخش دولتی هم بدتر هستند.
نگاه دولتی و حاکمیتی باید از روی برخی صنایع همچون صنعت خودرو برداشته و رقابت تنگاتنگ بین چند شرکت بزرگ خودرو ایجاد شود تا دائماً فضای رقابتی رشد کند.
شاید این مطلب به ذهن برسد که برخی از شرکت‌های دولتی و نظامی هم محصولات خوبی تولید کردند که باید گفت دلیل این موفقیت در تولید محصولات، نگاه و تفکر جهادی در تیم مدیریتی بوده و در تمام صنایع، این نگاه و تفکر لازم است حاکم شود تا بتوان به رشد و پیشرفت‌های چشمگیری دست یافت.
خوشبختانه با ورود مقام معظم رهبری به صنایع لوازم خانگی و حمایت ایشان از بخش داخلی، انگیزه رقابت بین شرکت ها ایجاد شد و درصدی داخلی سازی رخ داد و ادامه دارد و با ارتقاء کیفیت محصول، قابل رقابت با دنیا خواهد شد و از این طریق می توان امیدوار شد که داخلی سازی و تولید محصولات با کیفیت در صنایع دیگر همچون خودرو و پهپاد هم اتفاق بیفتد.
پایان پیام/
