پلتفرم رزرو آنلاین اقامتگاه جاباما گزارش عملکرد خود در سال ۱۴۰۱ را منتشر کرده است. در بخش‌های مختلف این گزارش، آماری از بازار اقامتگاه ایران، تعداد مهمانان، میزبانان و اقامتگاه‌ها و پراکندگی آنها در استان‌های مختلف آورده شده است. طبق این گزارش، تنها ۷ درصد بازار ۱۸ هزار میلیاردی اقامتگاه در ایران مربوط به بازار آنلاین می‌شود و هنوز بخش عمده این بازار در دست بازیگران فیزیکی این تجارت است.
گزارش جاباما برخلاف اکثر گزارش‌های سالانه کسب‌وکارها، با رویکردی دوستانه آغاز شده و خبر از روایت یک قصه برای مخاطبین آن می‌دهد. قصه‌ای که جاباما برای کاربران تعریف می‌کند، بخشی از داستان بزرگ گردشگری در ایران است؛ کشوری چهار‌فصل که با رفتن کرونا، دوباره بازار سفر در آن جانی دوباره گرفته. جاباما در گزارش خود میزبان مهمانانی است که تصمیم دارند بخشی از تاریخ گردشگری کشور را مطالعه کنند. ما در این مطلب به شرح تفصیلی این گزارش پرداخته‌ایم.
طبق این گزارش، اندازه بازار اقامتگاه در ایران ۱۸ هزار میلیارد تومان بوده و بیش از ۷ میلیون رزرو در این بازار صورت گرفته است. بااین‌حال تنها ۷ درصد از کل اقامتگاه‌های ایران به‌صورت آنلاین رزرو می‌شوند.
طبق آمار جاباما، به‌طور متوسط ۵۰ هزار میزبان و ۱۰۰ هزار اقامتگاه در کشور وجود دارد. همچنین متوسط مدت زمان اجاره ۷.۲ روز و متوسط تعداد مهمانان در هر سفر، ۳.۲ نفر است.
نقشه پراکندگی ظرفیت اقامتگاه‌ها در گزارش جاباما نشان می‌دهد که بیشترین اقامتگاه‌ها در استان‌های خراسان رضوی، تهران، مازندران، گیلان، اصفهان، فارس و هرمزگان قرار دارند. این درحالی است که بیشترین نرخ اشغال اقامتگاه مربوط به استان‌های خراسان شمالی، لرستان، خراسان جنوبی، قزوین و همدان است.
«احمد ایزدپور»، مدیرعامل جاباما، معتقد است: «علی‌رغم سهم بازار ۷ درصدی آنلاین و تلاش‌های ما در جاباما برای چندبرابرشدن این سهم، معتقدیم که هنوز راه زیادی برای ارائه ارزش واقعی و تحول‌سازی برای مهمانان و میزبانان وجود دارد.»
به گفته ایزدپور، بازار اقامتگاه‌های غیرهتلی در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین امکان‌های سفر برای همه بوده است. با‌این‌وجود با توجه به اوضاع اقتصادی کنونی، مقوله سفر هنوز برای ۴۰ درصد از مردم ایران امکان‌پذیر نیست. براساس اطلاعات مندرج در این گزارش، تنها ۳۶ درصد مردم کشور سفر می‌کنند که در ادامه جزئیات بیشتر آن را بررسی خواهیم کرد.
گزارش جاباما نشان می‌دهد تعداد کل کاربران این پلتفرم در سال ۱۴۰۱ به ۲.۳ میلیون نفر رسیده است. همچنین ۳۶۱ شهر، ۱۸ هزار اقامتگاه و ۸ هزار و ۶۰۰ میزبان در این پلتفرم فعال هستند.
طبق آمار جاباما، تعداد رزرو کل در سال ۱۴۰۱ رشد ۳.۲ برابری داشته است. مبلغ فروش این پلتفرم نیز در سال گذشته رشد ۴.۶ برابری را تجربه کرده. این رشد در سالی رخ می‌دهد که در نیمی از آن بحران‌هایی در کشور وجود داشت.
اعمال محدودیت‌های اینترنتی طی ۱۰ ماه گذشته و شرایطی که در ابتدای پاییز به‌دنبال حوادث جامعه در کشور ایجاد شد، فعالیت‌های بازاریابی کسب‌وکارها را با چالش مواجه کرد. میزان فروش جاباما نیز در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، کاهش چشمگیری داشته است. این مسئله احتمالاً به توقف کمپین‌های بازاریابی این پلتفرم هم‌زمان با حوادث جامعه مربوط می‌شود.
در سال ۱۴۰۱، تعداد کل کاربران فعال جاباما به بیش از ۲.۳ میلیون نفر رسید. این عدد در مقایسه با سال گذشته ۲۲۳ درصد رشد داشته است. داده‌های موجود در بخش کاربران گزارش جاباما نشان می‌دهد که بیش از ۵۰ درصد از کاربران جاباما ساکن تهران هستند که به مناطق مختلفی از ایران سفر می‌کنند. در پاییز سال ۱۴۰۱ با وجود اینکه کمپین‌های بازاریابی این پلتفرم هم‌زمان با حوادث جامعه متوقف شد، تعداد کل کاربران فعال جاباما به بیش از ۲.۳ میلیون نفر رسید. این عدد در مقایسه با سال گذشته ۲۲۳ درصد رشد داشته است.
یکی از رفتارهای تکرارشونده در کاربران جاباما این است که قبل از رزرو، به‌طور متوسط نزدیک به ۵ اقامتگاه را مشاهده و بعد رزروخود را نهایی می‌کنند. همچنین کاربران جاباما به‌طور میانگین، ۴.۴ روز زودتر از تاریخ ورود، اقامتگاه خود را رزرو می‌کنند.
قسمت دیگری از گزارش جاباما مربوط به گروه‌های سنی کاربران است که نشان می‌دهد جوانان بیشترین مسافرین کشور هستند؛ نزدیک به ۶۵ درصد کاربران این پلتفرم بین ۱۸ تا ۳۴ سال دارند. ۲۵ درصد نیز بین ۳۵ تا ۵۴ سال و ۱۰ درصد باقی‌مانده بالای ۵۵ سال هستند.
همچنین ۶۹ درصد از کل سفارش‌های جاباما را کاربران ۱۸ تا ۳۴ سال ثبت می‌کنند. ۲۳ درصد سفارش‌ها توسط کاربران ۳۵ تا۵۴ سال و ۸ درصد آنها نیز توسط کاربران بالای ۵۵ به ثبت می‌رسد.
با توجه به اتفاقاتی که منجر به توقف کمپین‌های بازاریابی جاباما در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ شد، عمده افزایش میزان نصب اپلیکیشن و تعداد کاربران در نیمه اول سال گذشته اتفاق افتاده است. همچنین ۹۸ درصد از کاربران جاباما را اندرویدی‌ها و تنها ۲ درصد را کاربران iOS تشکیل می‌دهند.
گزارش جاباما در سال ۱۴۰۱ می‌گوید تعداد کاربرانی که اقامتگاه خود را از طریق سایت و وب‌اپلیکیشن رزرو می‌کنند، ۵ برابر بیشتر از کاربرانی است که اقامتگاه خود را از طریق اپلیکیشن رزرو می‌کنند. بازدید از اپلیکیشن و وب‌سایت نیز نسبت به سال گذشته با رشد ۲۳۵ درصدی همراه بوده است.
تعطیلات نوروزی و البته روزهای آخر اسفندماه یکی از پرسفرترین ایام در کشور است. آمار ارائه‌شده در گزارش جاباما نیز این نکته را تأیید کرده و نشان می‌دهد پرسفارش‌ترین روز در سال ۱۴۰۱ مربوط به ۲۸ اسفندماه است. ۳ فروردین‌ماه نیز بیشترین روز اقامت در سال گذشته بوده و بیشترین روز ورود به اقامتگاه نیز مربوط به آخرین روز از آخرین‌ماه سال، یعنی ۲۹ اسفند است.
گفتنی است میزان مشارکت کاربران در امتیازدهی به این پلتفرم در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال گذشته نزدیک به سه‌برابر شده.
جالب است بدانید بیشترین خرید یک کاربر جاباما ۱۱۹ سفارش است با ۷۸۸ مسافر در ۱۱ اقامتگاه مختلف است. بیشترین مبلغ رزرو در یک سفارش نیز ۱۹۳ میلیون تومان برای ۱۱ شب و ۵ مسافر است. بیشترین مدت اقامت در جاباما هم ۳۵ شب برای ۴ نفر است.
گران‌ترین اتاق رزروشده در این پلتفرم نیز اتاقی به مبلغ ۸۰ میلیون تومان برای ۴ نفر است. این درحالی است که ارزان‌ترین اتاق رزروشده نیز مربوط به مهمانی است که درمجموع ۶بار از جاباما رزرو کرده و میانگین اتاق شب حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان بوده است. این امر نشان می‌دهد که مهمانان با شرایط اقتصادی متفاوت می‌توانند این پلتفرم را به‌عنوان گزینه مناسبی برای رزرو اقامتگاه انتخاب کنند.
همچنین سفربروترین کاربر جاباما شخصی است که طی مدت‌زمان کاربری خود در این پلتفرم به ۱۳ شهر مختلف سفر کرده است.
طبق گزارش جاباما، متوسط امتیاز کاربران در بخش بررسی نظرات کاربران و تجربه آنها پس از اقامت ۴.۱۸ از ۵ بوده. این سؤالات شامل رضایت از خدمات، قیمت، موقعیت مکانی، تطابق امکانات و نظافت اقامتگاه و همچنین برخورد میزبان بوده است.
بخش دیگری از گزارش جاباما به میزبانان این پلتفرم اختصاص دارد؛ کسانی که به عقیده خود جاباما از شرکای اصلی و عامل تداوم حیات این کسب‌وکار هستند. نقشه پراکندگی میزبانان در این گزارش نشان می‌دهد استان‌های مازندران، گیلان، تهران و البرز دارای بیشترین تعداد میزبان هستند. گفتنی است این پلتفرم بیش از ۸ هزار و ۶۰۰ میزبان فعال دارد.
داده‌های منتشر‌شده در گزارش جاباما نشان از رشد ۲۲۰ درصدی درآمد میزبانان در مقایسه با سال ۱۴۰۰ دارد. این رشد به‌دلیل افزایش تعداد سفارش‌ها بوده، نه افزایش میزان مبلغ؛ زیرا افزایش قیمت اقامت از نرخ تورم ۴۶ درصدی کمتر بوده است. ادامه این بخش از گزارش نیز شامل داستان‌هایی از توسعه اقامتگاه‌هاست که توسط میزبانان روایت می‌شود.
جالب است بدانید رکورد بیشترین تعداد اقامتگاه در بین میزبانان در دست یک میزبان در شهر تهران است که ۶۳ اقامتگاه دارد. یک میزبان با ۲۲ اقامتگاه در تهران و اصفهان، در سال ۱۴۰۱ نیز میزبان دوهزار کاربر یکتا و درمجموع ۷۶۰۰ نفر-شب بوده است. این میزبان ۳ هزار و ۷۶۵ رزرو داشته است؛ معادل اینکه به یک زوج معادل ۱۰ سال خانه اجاره داده باشد.
بخشی از این گزارش به معرفی شرکت «جاران» به‌عنوان شرکت زیرمجموعه جاباما پرداخته است. جاران با ساخت اقامتگاه‌های باکیفیت و هم‌سطح با استانداردهای جهانی، سعی در برطرف‌کردن چالش‌های بازار اقامتگاه‌های ایران دارد.
دیگر قسمت گزارش جاباما محصولات این شرکت را معرفی کرده است. جاباما از سال ۱۳۹۷ توانسته است با تمرکز روی اقامتگاه‌های غیرهتلی به‌عنوان مهم‌ترین محصول خود و انواع متنوعی از آن، دست کاربر را در انتخاب باز بگذارد. بومگردی، کلبه، ویال، سوئیت، آپارتمان، هتل آپارتمان، بوتیک‌هتل، مجتمع اقامتی و هاستل انواع مختلفی از اقامتگاه است که جاباما به مشتریان خود عرضه می‌کند.
دیگر محصول جاباما که محصول متفاوت و البته جدیدی نیز به شمار می‌آید، «تجربه» نام دارد. این محصول امکان سفر به‌صورت گروهی و به‌اشتراک‌گذاری تجربیات را فراهم می‌کند. هدف از ارائه تجربه، گردشگری مسئولانه و با رویکرد گردشگری اجتماع‌محور وتجربه‌گرا در بسیاری از شهرهای ایران است.
فصل دیگر گزارش جاباما مربوط به اقامتگاه‌هاست. طبق این بخش، ۱۸ هزار اقامتگاه فعال در این پلتفرم وجود دارد که نسبت به سال گذشته، رشد ۱۵۰ درصدی داشته است. استان‌های خراسان رضوی، گیلان، مازندران و تهران دارای بیشترین تعداد اقامتگاه فعال در جاباما هستند.
با وجود اینکه یکی از اهداف جاباما ترویج اقامتگاه‌های بومگردی است، انتخاب‌های مهمانان نشان از محبوبیت ویلاهای لوکس دارد. براساس این گزارش، بیشترین تعداد رزروها مربوط به اقامتگاه‌های ویلایی است.
همچنین تعداد اقامتگاه‌های مجاز برای ورود حیوانات خانگی هزار و ۷۴۳ عدد است. تعداد اقامتگاه‌ها با پذیرش ۲۴ ساعته مهمان نیز ۱۲ هزار و ۱۹۹ عدد است.
تنوع و وجود امکانات مختلف در اقامتگاه‌های جاباما یکی از ویژگی‌های این پلتفرم است. انواع و تعداد امکانات رفاهی این اقامتگاه‌ها در تصویر پایین قابل مشاهده است.
در بخشی از این گزارش که مربوط به اقامتگاه‌های موردعلاقه مهمانان است، آمار جالبی از تعداد دفعات اقامتگاه‌های اضافه‌شده به لیست علاقه‌مندی‌ها به تفکیک استان آورده شده است. طبق این آمار، استان مازندران با ۸۹۳ هزار و ۲۲۰ رکورد بیشترین تعداد را دارد.
اقامتگاه‌های مختلف در تمام ۳۱ استان کشور در جاباما فعال است و ۳۶۱ شهر دارای اقامتگاه برای مشتریان هستند. جاباما در سال گذشته ۱۵۰ درصد رشد را از نظر تعداد شهرهای فعال نسبت به سال گذشته سپری کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که جاباما توانسته در سال قبل، با وجود همه محدودیت‌های اینترنتی، در جهت رشد و توسعه کسب‌وکار خود در ایران گام بردارد.
بخش نظرات در پلتفرم‌های آنلاین می‌تواند تبدیل به یک راهنمای مناسب برای بازدیدکنندگان وب‌سایت شود. نظرات اگر در این پلتفرم‌ها زیاد و مرتبط با محصولات باشد، تبدیل به یک دانش‌نامه خوب برای مسافران می‌شوند. در جاباما نیز در سال گذشته بیش از ۱۱۲ هزار نظر توسط کاربران درج شده است و کاربران می‌توانند انتخاب راحت‌تری در بین اقامتگاه‌های موجود در این پلتفرم داشته باشند.
پشتیبانی جاباما در سال گذشته ۴۰۹ هزار و ۱۲۳ تماس خروجی داشته است. متوسط زمان گفت‌وگو با مهمانان بیشتر از میزبانان جاباما بوده و به‌نظر می‌رسد راهنمایی به مهمانان در جاباما بیشتر صورت می‌گیرد. درواقع بیشتر از دوبرابر زمانی که برای گفت‌وگو با میزبانان صورت گرفته، صرف صحبت با مهمانان شده است. این موضوع نشان می‌دهد جاباما درزمینه پشتیبانی سعی کرده سنگ‌تمام بگذارد و نزدیک به ۱۰ هزار ساعت وقت برای راهنمایی مشتریان گذاشته است.
بیشتر از نصف دنبال‌کنندگان اینستاگرام جاباما از استان تهران هستند؛ یعنی حدود ۵۵ درصد. این نشان می‌دهد که تهرانی‌ها بیشتر از سایر استان‌ها به سفر و گردشگری علاقه‌مند هستند و شاید مسائل اقتصادی نیز در این زمینه بی‌تأثیر نباشد. بعد از تهران، شهر مشهد بیشترین فالوورهای اینستاگرام جاباما را دارد. دنبال‌کنندگان اینستاگرام این پلتفرم بیش از ۲۶۰ هزار نفر هستند که بیشتر آنها را زنان تشکیل می‌دهند. بیشتر این دنبال‌کنندگان را سنین ۲۵ تا ۳۴ سال تشکیل می‌دهند و در کنار این قشر، افراد ۳۵ تا ۴۴ سال نیز سهم زیادی در بین دنبال‌کنندگان جاباما دارند.
دنبال‌کنندگان اینستاگرام جاباما در سال گذشته بیش از ۳۱ هزار نفر رشد داشته است؛ این اتفاق درحالی رخ داده که جاباما در نیمه دوم سال ۱۴۰۱، مانند بسیاری از کسب‌وکارهای آنلاین، فعالیت‌های خود را در شبکه اینستاگرام متوقف کرده است. «رشت» شهر موردعلاقه کاربران جاباما بوده که این موضوع با توجه به آب‌وهوای خوب و فرهنگ غذایی متنوع این شهر، دور از ذهن نیست.
جاباما برای توسعه گردشگری کشور نیز اقداماتی انجام داده که در این گزارش به آنها اشاره شده است. جاباما در تفسیری درست، سفر را به رفتن به یک «جا» تعبیر کرده. جاباما معتقد است اگر این «جا» یک مکان «بومگردی» باشد، به توسعه اقتصاد گردشگری کمک بیشتری خواهد کرد. درواقع باید گفت بومگردی به اشتغال‌زایی منجر خواهد شد و رشد این مراکز طی سال‌های اخیر نشان از چند نکته دارد؛ یکی تلاش پلتفرم‌های آنلاین برای جا‌انداختن چنین مکان‌هایی و دیگری پایین‌آمدن قدرت اقتصادی مردم در سفرها و ترجیح آنها برای استفاده از مراکز بومگردی به‌جای هتل‌ها. مراکز بومگردی می‌توانند امکاناتی مشابه با هتل و تجربه‌ای فراتر از اقامت در یک هتل را برای مهمانان خود بیافرینند و جاباما با علم بر این موضوع، به چرخه توسعه بوم گردشگری کمک کرده است.
ایجاد مراکز بومگردی در نقاط دورافتاده و کمتر شناخته‌شده اما بکر می‌تواند منجر به خلق تجربه‌هایی ناب برای مشتریان شود. درواقع ایجاد چنین مراکزی درنهایت به توسعه اقتصاد بوم گردشگری منجر خواهد شد و مدیران مراکز بومگردی نیز در این راه همراه جاباما هستند. براساس گزارش این پلتفرم، جاباما در سال گذشته به میزبانان خود در سراسر ایران کمک‌های مختلفی ازجمله آموزش و برندینگ ارائه داده که به افزایش تقاضا و توسعه مراکز آنها منجر شده است.
آموزش‌هایی که جاباما به میزبانان خود ارائه می‌کند منجر به مهمان‌نوازی بهتر برای مسافرین خواهد شد و واضح است که مهمان‌نوازی بهتر می‌تواند تجربه یک سفر را دگرگون سازد. آموزش در این حوزه می‌تواند مدیریت مالی، مدیریت عملیات، مدیریت کارکنان و مدیریت شبکه‌های اجتماعی این افراد و کسب‌وکارهایشان را آسان‌تر کرده و به فروش آنها بیفزاید.
جاباما معتقد است افزایش نرخ اشتغال اقامتگاه با مثبت‌بودن بازخورد ثبت‌شده مشتریان، توسعه خدمات و کیفیت، تمایل مشتریان بالقوه بعدی و افزایش درآمد اقامتگاه رقم خواهد خورد. همچنین مراکز بومگردی باید تبدیل به جایی شوند که فقط کاربران اهل سفر تبدیل به استفاده‌کنندگان آن نشوند و همه مردم ایران به تجربه اقامت در چنین جاهایی روی بیاورند. دسترس‌پذیرتر کردن این اقامتگاه‌ها و تعادل هزینه‌های اقامت در آنها ازجمله مواردی است که می‌تواند باعث افزایش تقاضای عموم برای اقامت در این مکان‌ها شود.
جاباما در گزارش خود اعلام کرده است که تنها ۳۶ درصد مردم کشور سفر می‌کنند و ۱۵ درصد از این تعداد به اقامتگاه‌های بومی به‌جز هتل می‌روند. این آمار باید در سال‌های آینده بیشتر شود و پلتفرم‌های آنلاین و نقش آنها در توسعه این زیست‌بوم می‌تواند به این رشد کمک کند.
کسب‌وکارهای نوپا در کشور به موضوع مسئولیت‌های اجتماعی بیشتر از همیشه توجه دارند. درواقع کسب‌وکارهای آنلاین باعث به‌وجودآمدن نگرشی نو و مؤثر در این رویکرد شده‌اند و جاباما نیز از این قاعده مستثنی نیست. جاباما در بخش مسئولیت اجتماعی گزارش سالیانه خود به این مسئله اشاره داشته که تاکنون توانسته است برای بیش از ۱۹ هزار میزبان در ۳۶۱ شهر مختلف، درآمدزایی ایجاد کند. جاباما همچنین با تیم‌های متخصص خود به‌صورت رایگان راه‌ورسم میزبانی و افزایش فروش را به این قشر آموزش می‌دهد. جاباما همچنین با همکاری مؤسسه سیمرغ، به خانواده‌هایی که از شهرهای کم‌برخوردار و دورافتاده با هدف درمان کودکان بیمار خود به شهرهای بزرگ‌تر مجاور یا پایتخت سفر می‌کنند و در این سفر نیازمند به اقامتگاه دارند، کمک رایگان کرده است.
جاباما همچنین اعلام کرده است که متوسط سن کارمندان این مجموعه ۲۷.۵ سال بوده و بیشتر کارمندان جاباما متولد ۱۳۷۴ هستند. تعداد این کارمندان در سال گذشته به بیش از ۱۵۰ نفر رسید و این جمعیت در ۶۸ رسته شغلی در این شرکت فعالیت دارند. ۵۹ درصد این کارمندان مرد بوده و ۴۱ درصد را نیز زنان تشیکل می‌دهند. میزان تحصیلات کارمندان جاباما نیز بیشتر متعلق به درجه کارشناسی بوده (۴۷ درصد) و ۲۳ درصد نیز تحصیلات کارشناسی ارشد دارند.
