حسن جهانبازی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، از بازکشف گونه‌ای از عروس سنگ پس از ۱۱۹ سال توسط اعضای هیأت علمی بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری خبر داد و اظهار کرد: "عروس سنگ" یکی از گل‌های زیبایی است که تاکنون ۶۴ گونه از آن در دنیا کشف شده است و از این تعداد ۴۹ گونه در ایران و در رشته کوه زاگرس وجود دارد که ۱۵ گونه آن مختص این استان چهارمحال و بختیاری است.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری افزود: «عروس سنگ» دارای ویژگی‌های ممتاز در رنگ، زیبایی، تکثیر و رویش است که در صخره‌ها، شکاف‌های کوه و دیواره‌های سنگی می‌روید.
وی با تاکید بر اینکه از ویژگی خاص دیگر گل عروس سنگ ، گلدهی آن است، گفت: این گونه زمانی گل می‌دهد که هیچ گل دیگری به گل نرفته است و اواخر زمستان تا خردادماه، گل‌های آن قابل مشاهده است، گونه Dionysiabachtiarica گونه انحصاری چهارمحال و بختیاری و از جمله گونه‌های بسیار نادر و در بحران انقراض است که اولین بار در سال ۱۹۰۲ توسط Alexeenko پژوهشگر روسی از کوه کلار در این استان جمع‌آوری شد.
جهانبازی بیان کرد: سپس در سال ۱۹۰۵ این گونه" عروس سنگ" توسط Bornmuller گیاهشناس سرشناس آلمانی به عنوان گونه Dionysiabachtiarica شرح داده می‌شود، اما در سال ۱۹۶۱ این گونه توسط wendelbo گیاهشناس معروف سوئدی به عنوان مترادفی از گونه Dionysiaarchibaldii معرفی می‌شود و برخی از محققان از جمله مؤلف فلور فارسی (خانم دکتر زیبا جمزاد) و مونوگرافر جنس عروس سنگ (گیاهشناس مشهور سوئدیMagnus liden) این نظریه را می‌پذیرند، اما Liden در سال ۲۰۲۱ از نظر خود عقب نشینی کرده و با دلایل متقن و کاملاً علمی درمعتبرترین مجله گیاه شناسی دنیا (Taxon) این گونه را گونه‌ای کاملاً مجزا معرفی می‌کنند.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه هرچند در مورد برخی صفات از جمله رنگ گل عروس سنگ که از ویژگی‌های بسیار مهم تمایز گونه‌هاست دچار اشتباه می‌شوند، خاطرنشان کرد: در ادامه شناخت پیچیده و پر رمز و راز این گونه، محققان بخش تحقیقات منابع طبیعی با دستیابی به این گونه و جمع‌آوری نمونه کامل این گیاه از کوه کلار، پس از گذشت ۱۱۹ سال از نوشته شدن شرح اولیه این گونه، صفات مهم این گیاه را مجدداً بازنگری کرده و بخش مهمی از معمای این گونه انحصاری و بسیار نادر حل خواهد شد.
وی در پایان عنوان کرد: نتایج این پژوهش ارزشمند در مجله The Iranian Journal of Botany در تاریخ یکم جولای ۲۰۲۳ توسط دکتر امین زراعتکار، Magnus Liden، تورج مختارپور و حمزه علی شیرمردی چاپ شده و از طریق لینک https://ijb.areeo.ac.ir/article_۱۲۹۴۲۳.html?lang=en قابل دسترس است.
