سینه‌زنی «حسن، حسین»؛ بی‌قراری عاشقان در ماتم تاسوعا و عاشورا

خبرگزاری ایسنا پنج شنبه 05 مرداد 1402 - 13:26
عاشورا در فرهنگ مذهبی مسلمانان همواره جایگاه خاص و برجسته‌ای دارد و زمینه ساز مجموعه‌ای از سنت ها و مراسمی است که در طول تاریخ به عنوان میراثی معنوی از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.

به گزارش ایسنا، امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل العباس (ع) و یاران با وفایشان به قدری در اعماق وجود مسلمانان و شیعیان نفوذ دارند که برای برگزاری مجالس سوگواری آن امام والامقام، مردم ما با تمام وجود در تلاش هستند تا هر سال به نسبت سال قبل این مراسم را باشکوه‌تر برگزار کنند. بسیاری از دسته جات و هیأت های مذهبی و حسینیه‌ها نیز به صورت خودجوش به عزاداری سالار شهیدان به صورت سنتی می‌پردازند.

سینه زنی از مراسم سنتی عزاداری برای سید الشهداء (ع) و دیگر ائمه مظلوم است که همراه با نوحه خوانی و با آهنگ خاصی با بر سر و سینه زدن همراه است. اصل این سنت از گذشته رواج داشته و بعدها به صورت موجود در آمده است. این امر در دوران صفویه توسعه یافت و در عصر قاجاریه بیش‌تر رواج پیدا کرد.

براساس آنچه که در کتاب درود اشک بارنوشته سید حسین حسینی آمده است؛ عرب‌ها به هنگام وارد شدن مصیبت، دست‌ها را به صورت ضربدری -به گونه‌ای که کف دست‌ها رو به طرف صورت باشد- روی هم قرار داده و به نشانه عزا به سینه می‌زدند و فلسفه آن این است که انسان با این کار اعلام می‌کند که تا پای جان در مسیر اهل بیت و در مسیر قیام ابا عبدالله الحسین (ع) که تحقق بخش ارزش‌های الهی در جوامع اسلامی است، خواهد بود و انسان حاضر است که جان و نفسش را به فدای این راه و هدف متعالی کند.

 مردم استان خراسان شمالی نیز به دلیل دارا بودن اعتقادات مذهبی ریشه دار، مراسم مذهبی به خصوصی در ماه محرم توسط هیأت‌ها و دسته روی‌های عاشورا و تاسوعا در فضای معنوی برگزار می‌کنند و این عزاداری‌ها را می‌توان از آن دسته‌ای نام برد که از دل برمی خیزد و به طور یقین این نوع عزاداری به دل می‌نشیند. یکی از آیین‌های عزاداری ایام سوگواری محرم در استان خراسان شمالی، آیین سینه زنی «حسن، حسین» است که هر ساله این استان مذهبی را میزبان خیل عظیمی از عزاداران و مشتاقان معرفت اباعبدالله (ع) می‌کند.

 در استان خراسان شمالی مراسم سینه زنی «حسن و حسین» به شکلی ویژه برگزار می‌شود. این نوع سینه زنی از قدیمی‌ترین سینه زنی‌های مردم استان است و در تمام نقاط استان شاهد اجرای آن هستیم. در این مراسم که بعد از اتمام روضه خوانی روزهای تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود، مردها در یک طرف و خانم‌ها در طرف دیگر میدان جمع می‌شوند و علم‌ها نیز در وسط میدان قرار می‌گیرد و سپس تعداد زیادی ازمردهای حاضر بر دور این علم‌ها حلقه ماتم تشکیل می‌دهند و شروع به سینه زدن می‌کنند. در حلقهٔ این دایره دو نفر به عنوان سرگروه یا سر دسته انتخاب می‌شوند.

سر دسته نخست با دست زدن به سینه‌اش و گذاشتن پا به جلو به سردسته دوم این پیام را می‌رساند که مراسم سینه زنی را شروع کند. سردسته مقابل، اول پا پیش می‌گذارد با دست به سینه‌اش می زند و می‌گوید: حسن و دسته دوم می‌گوید حسین. هر یک از این افراد با دست چپ خود لباس فرد کناری را می‌گیرد تا همانند یک حلقه به هم متصل شوند و پای راست را جلو می‌گذارند و با دست راست بر سینه می‌کوبند و یک صدا می گویند «حسن»؛ سپس پای راست را یک قدم عقب می‌گذارند و با کوبیدن دست راست بر سینه همه با هم می گویند «حسین» و ضمن انجام این اقدام، به دور علم‌ها می‌چرخند. این دور ادامه می‌یابد تا این که سردستهٔ اول می‌گوید: حیدر و سردسته دوم می‌گوید صفدر. این دور تا آخر با گفتن «الله- مولا»، «اکبر- اصغر»، «علی- نبی»، «زینب- گلثوم» ادامه می‌یابد.

وقتی مراسم سینه زنی طولانی شد، روحانی یا یکی از بزرگان با صدای کشیده و بلند می‌گوید «یا امام یا حسین». با گفتن این جمله ممکن است مراسم پایان یابد و ممکن است به خاطر شور و هیجان دینی و مذهبی سینه زنان، مراسم ادامه یابد که در این صورت برای چندمین بار این جمله تکرار می‌شود تا مراسم سینه زنی پایان یابد.

 مکان اجرای این آیین در بافت قدیم شهرها و در کنار مساجد جامع و حسینیه‌ها در روستا است و این آیین سینه زنی نقش مهمی در بر انگیختن احساسات مردم و اتحاد میان اهالی ایفا می‌کند. هدف اصلی آیین سینه زنی «حسن، حسین» نیز تقویت و تحکیم یگانگی میان مؤمنان و حاضران در محل است.

مواردی از قبیل نخل گردانی، بیل زنی، سینه زنی حسن، حسین و... تنها تعدادی از بسیار جلوه های عزاداری عاشورایی است که به زیور خلاقیت مردم مناطق مختلف آراسته شده و با جذابیت بسیار برگزار می‌شود و بازگوی جایگاه ویژه عاشورا و حوادث پیرامون آن در فرهنگ عامه مردم استان است.

انتهای پیام

منبع خبر "خبرگزاری ایسنا" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.