ب
ه گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما به نقل از ستاد ارتباطات و اطلاع رسانی بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص)، آقای دکتر کیهان آزادمنش مدیر گروه تحقیقات و ویروس‌شناسی انستیتو پاستور در چهارمین نشست ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) در مورد نسل‌های مختلف تولید واکسن گفت: نسل اول بر پایه ویروس غیرفعال شده، نسل دوم بر اساس پروتئین-های نوترکیب و نسل سوم بر اساس ناقلان ژنی شامل دی‌ان‌ای است.
وی که در حال توسعه واکسن کرونا بر پایه وکتور ناقل ویروسی است، افزود: یک چهارم بستر‌هایی که در دنیا برای ساخت واکسن کرونا استفاده می‌شود، ناقل‌های ژنی است که بعضی از آن‌ها تکثیرشونده هستند و برخی دیگر تکثیرشونده نیستند. تکثیرشونده‌ها در بدن مثل ویروس طبیعی غیربیماری زا تکثیر می‌شود و غیرتکثیرشونده هم ایجاد بیماری نمی‌کند و فقط سیستم ایمنی بدن را تحریم می‌کنند.
مدیر گروه تحقیقات و ویروس‌شناسی انستیتو پاستور تاکید کرد: در این روش ژن¬های ویروس را برای واکسن کرونا می‌گیریم. ما از پروتئین اسپایک و پروتئین‌های داخلی این ویروس استفاده کردیم و آن را به داخل ویروس بردیم تا به عنوان پروتئین‌های داخلی ویروس، آنتی¬بادی در بدن فرد تولید کند. این راهبردی است که در دنیا کمتر استفاده شده است.
وی افزود: نقش ویروس ناقل این است که ژن را به داخل بدن برده و به این شکل یک بیماری ضعیف ایجاد می‌کند و بدن به شکل یک عفونت ضعیف به آن پاسخ می‌دهد. در واقع از ویروس دیگری برای انتقال ژن ویروس بیماری‌زایی این بیماری استفاده می‌شود.
دکتر آزادمنش توضیح داد: انواع ناقلان ویروسی وجود دارند که هر کدام مزایا یا معایبی دارند. معروف‌ترین واکسن‌های موجود در بازار بر پایه ویروس آدرنو هستند.
وی در توضیح مزایای این روش گفت: این ویروس‌ها یعنی آدنو ویروس‌ها معمولا ویروس¬های قوی نیستند و بیماری ایجاد نمی‌کنند؛ اگر ایجاد کنند عفونت¬های خفیفی ایجاد کرده و سال‌ها استفاده می‌شود و کاملا امن هستند. قدرت تحریک مناسبی برای سیستم ایمنی دارد و تجربه تولید آن در کشور وجود دارد و در ضمن قیمت مناسبی هم دارد. به همین دلیل واکسن استرازنیکا با قیمت ۴ دلار عرضه شده، ولی واکسن¬های دیگر با قیمت¬های بالای ۱۰ و تا ۳۵ دلار عرضه شده است.
آقای آزادمنش خاطرنشان کرد: البته معایبی هم دارد؛ اینکه برای ویروس ناقل، ایمنی زایی در بدن فرد داشته باشیم. قسمتی از ویروس را که مسؤول فرآیند تکثیر هست برمی داریم و در این مورد خاص ژن کووید را می‌گذاریم و بعد از مهندسی ژنتیک، تکثیر می‌کنیم.
وی توضیح داد: این فناوری از قبل بوده، ولی ما برای تولید واکسن طرح‌های جانبی انجام دادیم. امیدواریم به مشکلات از جمله ایمنی‌زایی موجود در بدن انسان غلبه کنیم.
مدیر گروه تحقیقات و ویروس‌شناسی انستیتو پاستور با اشاره به اینکه یک شرکت هندی هم در حال تولید واکسن بر اساس همین فناوری است گفت: ما در مرحله تولید نیمه صنعتی هستیم؛ بعد کارآزمایی بالینی، آزمایش بر روی میمون و بعد انسان را باید پشت سر بگذرانیم. در واقع از یک ویروس علیه یک ویروس دیگر و ایجاد واکنش ایمنی در بدن کمک می‌گیریم.
لازم به ذکر است؛ چهارمین نشست ترویج علم بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) با موضوع تشریح روش‌های ساخت واکسن کرونا صبح امروز (دوشنبه، ۲۷ بهمن) با حضور دکتر مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، دکتر وحید خدامی، مدیر پروژه ساخت واکسن کرونا بر پایه mRNA، دکتر کیهان آزادمنش، مدیر گروه تحقیقات ویروس‌شناسی انستیتو پاستور، دکتر روح‌الله درستکار، رئیس بخش ویروس شناسی دانشگاه بقیة الله و دکتر سیدرضا بنی¬هاشمی، مدیر بیوتکنولوژی و آزمایشگاه مرکزی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی برگزار شد.
بنیاد مصطفی (ص) در حوزه گفتمان¬سازی علم به اهدافی همچون "اثر گذاری بر سیاستگذاری برای حرکت جمعی و ایجاد وجدان علمی مشترک در جهان اسلام جهت رفع وابستگی‌های عرصه فناوری و تقویت جهان اسلام" و "تشویق و ترغیب دانشمندان جهان اسلام و مسلمانان سراسر جهان در جهت تولید علم و توسعه فناوری و افزایش رفاه، امنیت و سلامت جامعه بشری" با استفاده از روش¬های ترویج علم می-پردازد. از همین¬رو یکی از برنامه‌های این بنیاد با نام "نشست ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) " طراحی شده است.
نشست¬های پیشین ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) با موضوعاتی، چون "بررسی روند درمان ویروس کرونا از طریق پلاسما درمانی" (نشست اول، ۱۲ تیر) و " بررسی سیستم هوشمند تشخیص کووید ۱۹" (نشست دوم اول مرداد) و "آخرین دستاورد‌های حوزه واکسن کرونا" (نشست سوم ۲۹ شهریور) برگزار شده است.
