دانشمندان یکی از چالش‌ها در درمان سرطان را پدیده متاستاز می‌دانند که به معنی منتقل شدن بیماری از یک نقطه از بدن به نقاط دیگر است. در یک مطالعه جدید، یکی از مهم‌ترین مکانیسم‌هایی که باعث متاستاز می‌شود، توسط دانشمندان شناسایی شده است. دانشمندان امیدوارند با دانستن بیشتر در مورد این مکانیسم، بتوانند روند متاستاز را در بدن بیمار متوقف کنند.
کلید این فرآیند تازه کشف شده، GRP78 است که از آن به‌عنوان «پروتئین چاپرون» یاد می‌شود. «چاپرون» نوعی پروتئین است که به تا شدن یا باز شدن پروتئین‌های بزرگ‌تر کمک می‌کند و اساساً آن‌ها را می‌سازد یا از بین می‌برد و از این طریق بر فعالیت و عملکرد بیولوژیکی آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
تیمی تحقیقاتی به سرپرستی دانشکده پزشکی کِک (Keck) در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) در ایالات متحده، دریافتند که سلول‌های سرطانی می‌توانند GRP78 را ربوده و از این پروتئین برای گسترش بیشتر سلول‌های سرطانی در بدن و مقاومت در برابر درمان استفاده کنند.
به نظر می‌رسد دلیل این اتفاق، جابه‌جایی پروتئین در هنگام استرس است. GRP78 معمولا در شبکه آندوپلاسمی سلول یافت می‌شود، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این پروتئین به سمت هسته حرکت می‌کند و رفتار سلول را تغییر می‌دهد.
«ایمی لی»، بیوشیمیدان و زیست‌شناس مولکولی در USC عقیده دارد که دیدن GRP78 در هسته‌ای که بیان ژن را کنترل می‌کند، برای دانشمندان پدیده‌ای شگفت‌انگیز است؛ زیرا پیش از این در بررسی‌های صورت گرفته در مورد مکانیسم‌های اولیه سلول‌های سرطانی، هیچ‌کس قادر به مشاهده این پروتئین نشده بود.
این کشف با تجزیه‌وتحلیل‌هایی پیرامون چگونگی ارتباط GRP78 با ژن EGFR که با سلول‌های سرطانی مرتبط بوده است، به دست آمد. در این تحقیق، تکنیک‌های پیشرفته تصویربرداری دو بعدی و سه بعدی، از جمله میکروسکوپ کانفوکال که در آن از پرتوهای نور جداگانه برای افزایش وضوح استفاده می‌شود، برای تایید جابه‌جایی GRP78 به کار گرفته شد.
سپس روش‌های بیشتر، از جمله تعیین توالی RNA (از طریق گرفتن عکس فوری از فعالیت سلول)، برای مشاهده آنچه که پروتئین GRP78 واقعا انجام می‌دهد، مورد استفاده قرار گرفت. طبق این مشاهدات معلوم شد که ژن‌های کلیدی که آن را تنظیم می‌کنند، در جابه‌جایی و تهاجم سلولی نقش بسزایی دارند.
یکی دیگر از اکتشافات مهم محققان در این مطالعه چگونگی اتصال GRP78 به پروتئین سلولی دیگری به نام ID2 و برهم‌کنش آن‌ها روی یکدیگر بود. به نظر می‌رسد که ID2 باعث می‌شود GRP78 نتواند کار عادی خود را که محدود کردن فعالیت ژن‌های دخیل در جابه‌جایی سلولی از جمله EGFR است، انجام دهد.
محققان معتقدند زمانی که دانشمندان دریابند پروتئین‌هایی مانند GRP78 چگونه در متاستاز سلول‌های سرطانی عمل می‌کنند، می‌توانند راه‌هایی برای کنترل آن‌ها پیدا کنند. برای مثال، ممکن است دانشمندان بتوانند با جلوگیری از حرکت GRP78 یا مسدود کردن ID2، از گسترش سلول‌های سرطانی جلوگیری کنند.
«ایمی لی» معتقد است که محققان به مفهوم جدیدی پی برده‌اند. آن‌ها پیش از این عقیده داشتند که یک پروتئین نقش سربازی را ایفا می‌کند که تصمیم‌گیرنده نیست و تنها کننده کار است. اما در تحقیق اخیر آن‌ها متوجه شدند که فرآیند کلی، تنها مربوط به سرباز نیست، بلکه به محل اعزام سرباز نیز بستگی دارد.
دانشمندان عقیده دارند که هنوز به تحقیقات بسیار بیشتری در این مورد نیاز دارند و مطالعات خود را در مورد رشد سرطان به‌طور منظم ادامه خواهند داد.
