سال ۱۳۸۵ طرح جامع شهر رشت از سوی اداره کل مسکن و شهرسازی وقت به شهرداری ابلاغ شد. یکی از پروژه های مهم در طرح جامع، «پروژه پیاده راه سازی و ارتقای کالبدی محدوده مرکزی شهر رشت» بود لذا شهرداری رشت، با توجه به نیاز شهر مکلف به اجرای پروژه شد.
اجرای چنین طرح بزرگی، طی چند فاز در دستور کار شهرداری رشت قرار گرفت و فاز نخست پروژه تحت نظارت معاونت عمرانی شهرداری رشت، یعنی سنگفرش محور علم الهدی در سال ۱۳۹۱ اجرا گردید.
فاز دوم، پیاده راه سازی و سنگفرش میدان شهرداری رشت و خیابان امام از دهنه حاجی آباد و ابتدای خیابان سعدی را در بر می گرفت. طی این اقدام می باید، از ورودی حاجی آباد به سمت مرکز شهر، علاوه بر پیاده راه سازی، محوری هم برای دوچرخه سواران درنظر گرفته شود.
در فاز بعدی، ساماندهی بافت بازار، کاروانسراها و بناهای تاریخی موجود در بازار مطرح بوده و در فاز چهارم، جداره سازی و حفظ و حراست از بناهای تاریخی باقی مانده در محورهای امام، سعدی و علم الهدی پیش بینی شده است.
اگرچه با تاخیر چندین ساله، اجرای این طرح با تغییر شرکت مشاور پروژه و حرف و حدیث های فراوانی در سال ۱۳۹۴ کلید خورد، اما چنین طرح بزرگی، هنوز هم به طور کامل اجرا نشده است. با این وجود پس از حدود هشت سال از اجرای پیاده راهی که حالا برند شهر رشت می باشد و در زمان اجرا، جایزه خشت طلایی را دریافت نمود، دوباره نقدهای غیرکارشناسانه ای آن هم خارج از سیستم مدیریت شهری و اداره کل راه و شهرسازی به عنوان مطالعه کننده طرح، شنیده می شود.
برخی از این اظهارنظرهای یکسونگرانه، طرحی را نقد می کند که افق بلندمدتی را برای توسعه گردشگری رشت به عنوان مرکز استان در دستور کار دارد و مدیریت شهری بدون آنکه از اعتبارات دولتی بهره مند باشد، دست به کار بزرگی زده که ابلاغ شده طرح جامع راه و شهرسازی است؛ آن هم در شرایطی که بودجه شهرداری تکافوی اجرای آن در بازه زمانی کوتاه تر را نمی دهد.
در شرایطی که مجری پروژه سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری رشت بود، این سازمان در سال ۱۳۹۵ با سازمان عمران ادغام و تحت عنوان «سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری» پیگیر تداوم پروژه ای شد که در راستای توسعه پروژه گردشگری کلان رشت در بافت تاریخی است. آن هم در وضعیت بد اقتصادی کشور و به تبع آن شهرداری رشت.
با این وجود مرمت دو بنای تاریخی در تملک شهرداری رشت، جداره سازی یکی از بناهایی که مالکیت خصوصی دارد و بازآفرینی سردرب بقعه خواهر امام، بر دوش حوزه بازآفرینی سازمان عمران نهاده شد که پیش از این خود سازمانی مستقل و دارای بودجه و امکانات مجزا بود.
در همین زمینه، سرپرست سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری، درباره اهداف کلان این پروژه می گوید: هدف از مطالعات طرح جامع که به شهرداری رشت برای اجرا ابلاغ گردید، ارتقای کیفیت کالبدی رشت به ویژه محدوده مرکزی رشت به عنوان بخشی از بافت تاریخی مرکز استان می باشد.
امید اکبری می افزاید: محدوده طرح شامل میدان شهرداری و محورهای منتهی به آن، خیابان سعدی، خیابان امام، خیابان شریعتی، اعلم الهدی و سبزه میدان است.
وی، با بیان اینکه مطالعات پروژه مذکور از دو قسمت اصلی تشکیل شده است، اضافه می کند: قسمت اول؛ مربوط به طراحی سیمای کف(عرصه عمومی) در محدوده و قسمت دوم؛ شامل طراحی جداره(عرصه نیمه عمومی - نیمه خصوصی) محدوده میباشد.
اکبری، با اشاره به اتمام مرحله کف سازی، می گوید: فاز نخست مرمت عمارت بلدیه به اتمام رسیده و اسناد فاز دوم نیز برای مناقصه آماده شده است. همچنین طراحی و بهسازی املاک موجود در محور خیابان امام و اعلم الهدی و جداره سازی آنها، مورد تاکید شهردار می باشد و به دلیل آنکه بیشتر املاک مالک شخصی دارند، برخی موانع حقوقی باید رفع گردد. با این حال رفع خطر از بام عمارت تاریخی آذربانی با هزینه شهرداری و نظارت سازمان عمران در آذرماه سال گذشته انجام گردید.
وی با اشاره به برخی نارضایتی های ایجاده شده برای تردد خودروها در بافت مرکزی شهر اظهار می کند: برای ایجاد رینگ تردد خودروها از شریعتی به سمت سعدی، خیابان اقتصاد با خرید سه ملک بازگشایی گردید؛ بخشی از اعتبارات تملک، توسط شرکت بازآفرینی کشور نیز تامین شد.
خاطره محجوب متقی، از زمانیکه سازمان نوسازی و بهسازی فعالیت خود را آغاز کرد، بر مطالعات طرح این پروژه کلان نظارت داشت. وی اکنون معاون بازآفرینی سازمان عمران و پیگیر اجرای طرح های بازآفرینی است.
محجوب متقی نیز در این باره می گوید: اجرای پیاده راه تنها بخشی از پروژه کلان هفت کیلومتری محور گردشگری رشت است. این پروژه از محله رودبارتان، بقعه خواهر امام و محله ساغریسازان آغاز شده و با گذر از بافت بازار، به پیاده راه فرهنگی مرکز رشت می رسد و در ادامه با گذر از محور اعلم الهدی و سبزه میدان به محله کیاب رشت یا همان پیرسرا می رسد؛ با کف سازی و آرام سازی محور اصلی محله پیرسرا، در نهایت از محله چمارسرا عبور کرده تا تالاب عینک می رسد. این مسیر هفت کیلومتری در سه گام بازآفرینی، تعریف گردیده است؛ مذهبی، فرهنگی و طبیعت گردی؛ یعنی هدف این پروژه کلان از گردشگری مذهبی آغاز و به گردشگری طبیعت ختم می شود.
معاون بازآفزینی سازمان عمران ادامه می دهد: در این مسیر پروژه های زیادی تعریف گردیده است که هدف آن، شناسایی و حفظ بناهای با ارزش معماری و اجرای طرح های مقاوم سازی در بناها و بافت های تاریخی، اصلاح معابر و زیرساخت های شهری در محلات قدیمی و تاریخی و حفظ بدنه های تاریخی بافت قدیم می باشد.
وی اضافه می کند: در این راستا، شناسایی و تغییر کاربری بناهای واجد ارزش تاریخی به کاربری های فرهنگی و گردشگری(مانند موزه، هتل، رستوران سنتی و...) در این مسیر هفت کیلومتری در دستور کار حوزه بازآفرینی قرار دارد. تخلیه عمارت های بلدیه، میرزا خلیل رفیع و مریضخانه بلدیه و مطالعات مرمت و آغاز به مرمت عمارت بلدیه و تغییر کاربری به موزه مردم شناسی و خانه صنایع دستی از جمله این موارد است.
محجوب متقی می افزاید: برخی از بناهای تاریخی که مالک خصوصی دارند، شناسایی شده و به سرمایه گذاران بخش خصوصی برای تغییر کاربری به عنوان فضا برای احداث هتل، رستوران و مراکز فرهنگی - تفریحی در محدوده بازار و در نزدیکی جاذبه های تاریخی به منظور ارائه خدمات به گردشگران متقاضی معرفی می گردد.
وی هدف از اجرای پیاده راه فرهنگی را ایجاد فضای باز شهری با تعاملات اجتماعی و فرهنگی مردم و رونق کسب و کار جدید می داند و تصریح می کند: به نظرم شهرداری رشت در این امر موفق عمل کرده؛ البته این پروژه نواقصی هم دارد که با تامین پارکینگ و بازگشایی معابر منتهی به پیاده راه و احداث رینگ دوچرخه، در آینده رفع می شود.
در گذشته، انسان شهرنشین عمدتا پیاده محور بود و با توسعه سریع شهرها، انسان پیاده، سوار درشکه و سپس ماشین شد. خودروهایی که برای رسیدن به زندگی چنان سرعتی دارند که مفهوم زندگی و تعامل با دیگر انسان ها را فراموش کرده اند.
در چنین شرایطی شهرداری رشت، پیاده راهی در مرکز شهر ایجاد می کند که هدفش مکث از این همه سرعت است. اندکی سرعت را کم کنیم و با دیگر انسان هایی که به مرکز شهر می آیند، مراوده نماییم تا ببینیم توده جامعه از زندگی چه می خواهند و از متولیان شهری و فرهنگی جامعه چه انتظاری دارند؛ اگر پای حرف مردم بنشینیم، آن وقت می توان تحلیل درستی از فلسفه وجودی احداث پیاده راه داشت.
گزارش از مهری شیرمحمدی
انتهای پیام
