از مواضع رابرت مالی درباره ایران و برجام بیشتر بدانیم

به گزارش خبرنگار ایرنا، از وقتی که دولت جدید آمریکا رابرت مالی را به عنوان نماینده ویژه در امور ایران انتخاب کرده، گمانه زنی‌های بسیاری درباره این انتصاب صورت گرفته است. رابرت مالی وکیل است و او را کارشناس حل‌وفصل درگیری می دانند. مالی پیش از این رئیس و مدیر عامل گروه بین‌المللی بحران در واشینگتن بوده است، نهادی غیرانتفاعی در واشنگتن که اعلام کرده برای جلوگیری از جنگ در دنیا فعالیت می‌کند. او در دوره باراک اوباما نیز به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور و هماهنگ کننده امور خاورمیانه، آفریقای شمالی و منطقه خلیج فارس کار می‌کرد.

 انتصاب رابرت مالی خبر بدی برای برجام‌ستیزان بود. از همان روزهای اول انتصاب هم واکنش‌های تندی نسبت به این امر داشتند. رابرت مالی از یک خانواده یهودی است اما اسرائیل با او رابطه خوبی ندارد، استراتژی رابرت مالی اغلب دیپلماسی بوده و تلاش زیادی در برقراری صلح بین رژیم اسرائیل و فلسطین در دولت بیل کلینتون و در زمان حیات یاسر عرفات انجام داده است.

مالی آشکارا مقامات وقت رژیم صهیونیستی و بیل کلینتون را متهم کرد که اراده کافی برای حل منازعه نداشتند آن هم در حالی‌که فلسطینی‌ها انعطاف نشان داده بودند. از همان زمان به بعد جریان‌های دست راستی اسرائیل به شدت منتقد او شدند. او حتی به دیدار مقامات حماس رفت و به این دلیل از ستاد انتخاباتی باراک اوباما در سال ٢٠٠٨ کنار گذاشته شد اما اوباما او را در راس بخش خاورمیانه شورای امنیت ملی آمریکا قرار داد. راب مالی پس از آن به هیات مذاکره‌کننده آمریکا در گفت‌وگو با جمهوری اسلامی پیوست که به برجام منتهی شد.

از نظر منتقدان، او بیش از حد به قدرت آمریکا مشکوک است و از سوی دیگر بیش از حد با بازیگران خارجی از جمله ایران و فلسطینی‌ها که با غرب اختلافات عمیقی دارند، همدل است.

هنگامی که خبر انتصاب او برای اولین بار منتشر شد، تعدادی از جمهوریخواهان کنگره و طرفداران سیاست سختگیرانه در قبال جمهوری اسلامی از این اقدام به شدت انتقاد کردند. تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه آرکانزاس، انتصاب مالی را به دلیل سابقه دیرینه همدلی با ایران و خصومت نسبت به اسرائیل محکوم کرد.

مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD) که بنیاد او حامی خروج ترامپ از برجام و سیاست فشار حداکثری بود، گفت: انتصاب راب مالی ممکن است نشانه روشنی باشد که دولت بایدن، بازگشت به برجام را نسبت به سیاست بهره‌گیری از قدرت آمریکا برای دستیابی به توافق محدودکننده‌تر و پایدارتر در اولویت قرار داده است. مالی اعتقادی به قدرت آمریکا ندارد.

 این در حالی است مدافعان رابرت مالی می‌گویند که او به بهانه خوبی برای حمله راست‌گراهای آمریکا و رژیم اسرائیل به دولت بایدن تبدیل شده است. رابرت مالی به آن دسته از نیروهای سیاسی آمریکا تعلق دارد که جمهوری اسلامی را یک نظام با ثبات ارزیابی می‌کنند و معتقدند که می‌توان به رابطه‌ای متعارف با ایران رسید. به زعم وی عادی‌سازی رابطه و کنار گذاشتن فشار آمریکا باعث تقویت جناح معتدل در ساختار قدرت جمهوری اسلامی می‌شود.

مالی در اوج درگیری دولت ترامپ با جمهوری اسلامی با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در نیویورک دیدار کرد. این دو یکدیگر را از زمان مذاکره درباره توافق هسته‌ای در دوران اوباما به خوبی می‌شناختند.

گروه بین المللی بحران کمی پیش از آغاز به کار مالی در دولت بایدن در گزارشی توصیه کرد که ایالات متحده و ایران به سرعت در جهت احیای توافق هسته‌ای از طریق اقدامات متقابل اقدام کرده و به دنبال فرصت‌های همکاری و مشارکت در زمینه نگرانی‌های مشترک باشند.

در ایران انتصاب راب مالی با واکنش‌هایی همراه بوده است. حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی در توییتی از این اقدام دولت آمریکا استقبال کرده و نوشت: انتخاب احتمالی رابرت مالی حامل پیامی روشن در مورد یک رویکرد کارآمد برای حل سریع و موثر مناقشه است.

رابرت مالی پیش از این گفته است که دولت بایدن نباید از جریان ایران‌ستیزی که فشار حداکثری علیه ایران را اهرمی برای مذاکرات با ایران می دانند پیروی کند او مشخصا در مصاحبه‌های خود اعلام کرده که اگر تحریم‌های ترامپ کارکرد اهرم داشت، خود ترامپ می‌توانست از آن برای کسب امتیاز  از ایران استفاده کند. او معتقد است که مذاکره بر سر موضوعاتی چون فعالیت‌های موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران که مرتبا توسط مقامات دولت ترامپ تکرار می‌شد نمی‌تواند بدون پرداختن به مقوله وسیع‌تر و پیچیده‌تر ساختار امنیتی منطقه انجام پذیرد.

نماینده ویژه آمریکا در امور ایران معتقد است که موضوع موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران ارتباط مستقیمی به موضوع پیچیده توازن قدرت در منطقه دارد بنابراین حل و فصل این موضوع در زمان کوتاه امکان پذیر نیست. او حتی می‌گوید حل مسئله سیاست‌های منطقه‌ای ایران و توازن قدرت نمی‌تواند در دور اول ریاست جمهوری بایدن مورد بحث قرار گیرد و گروگان گرفتن برجام در ازای حل مسائل منطقه را واقع‌بینانه و به مصلحت نیست.

او به تازگی در یک نشست تخصصی گفته است اسرائیل و عربستان سعودی در این دوراهی قرار گرفته‌اند که می‌خواهند با دولت بایدن در پرونده برجام همراهی کنند یا اینکه فضا را برای بایدن مسموم کنند.

مالی در گفت‌وگو با روزنامه ایتالیایی «کوریره دلا سرا» در مورد گسترده‌تر کردن برجام و گنجاندن مسائل مورد مناقشه‌ای مانند برنامه موشکی و رفتار منطقه‌ای ایران تصریح کرد: «بایدن به وضوح گفته است، می‌خواهد به برجام بازگردد. اما زمانی می‌توان از فراگیر کردن این توافق سخن گفت که همه طرف‌ها به رعایت مفاد آن بازگشته و باهم آشتی کرده باشند. پس از آن است که امکان مذاکرات جدید به وجود می‌آید.»

اگر چه اظهار نظرهای مثبت رابرت مالی تاکنون ما به ازای عملی نداشته و هنوز دولت بایدن قدم مثبتی در راستای پرونده هسته ای ایران برنداشته است اما از دو هفته پیش که رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران انتخاب شد، بسیاری از مخالفان ایران و برجام نگران هستند که مالی بتواند توافق هسته‌ای را نجات دهد.