چند سال پیش در چنین ایامی زمزمه های رتبه بندی غرفه سازان توسط نمایشگاه بین المللی تهران شنیده شد، موضوعی که پرسشهای زیادی برای فعالین این صنف ایجاد کرد و در عین حال عده ای را به سمت سازماندهی شدن و ایجاد موسسات و شرکت ها سوق داد.
ماجرا از این قرار بود که انجمن غرفه سازان تهران تاسیس شد و در کنار بخش غرفه آرایی نمایشگاه و به عنوان بازوی اجرایی آن، اجبار به حقوقی بودن غرفه سازان کرد و این در حالی بود که در دستورالعمل های وقت نمایشگاه، غرفه ساز می توانست شخص حقیقی باشد.
هر چه بود به حذف بخشی از فعالان این صنف منجر شد. افرادی که کارگاه ۸۰۰ متر یا بزرگتر و لیست بیمه بیش از پانزده نفر نداشتند نمی توانستند گرید A بگیرند، در حالی که آمران، نیک می دانستند که امور غرفه سازی عمدتا برون سپاری می‌شود و احتیاجی به این امکانات برای غرفه سازی نیست ولی به این شکل و با حذف بخشی از رقبا بازار گسترده تری پیش روی خود می دیدند.
این گونه شد که مسیر برای بستن قراردادهای بزرگ و ایجاد انحصار ایجاد شد و بخشی از غرفه سازان کوچکتر عملا به خدمت تعداد محدود غرفه سازان گرید بالا در آمدند!
غرفه سازی که گرید C و E و D داشت برای ساخت غرفه های متعدد یا بزرگ منع قانونی داشت و همیشه باید قیمتی پایین تر از رقبای گرید A و B اعلام می‌کرد تا بلکه مشتری به خاطر این مزیت رقابتی با او قرارداد ببندد.
همین موضوع، آفت قیمت شد و باعث ایجاد رقابتی منفی، در صورتی که بنده نگارنده با انجام یک تحقیق علمی، (که به مدیر فنی و مهندسی وقت تحویل داده شد) تمامی این مشکلات و تبعات را اعلام کرده بودم و پیشنهاد داده بودم تنها با اعتبارسنجی، اقدام به صدور گواهی‌نامه ای برای مجاز بودن غرفه سازی نمایند و یا اگر اصرار بر رتبه بندی دارند به جای گرید که متبادر کننده کیفیت کار است از عبارت “متراژ مجاز ساخت” برای شرکت ها استفاده کنند.
این مشکلات البته دامن گیر بسیاری از بزرگان این صنف شد و شاهد حذف اساتیدی بودیم که حق بسیاری به گردن جوان تر ها داشتند. در نهایت نیز در دوران کرونا بود که کارگاه چند صد متری و ایست بیمه بلند بالای پرسنل استخدامی متخصص که کاری برای انجام نداشتند آفت جان بخش دیگر غرفه سازان شد و هزینه های هنگفت و غیر قابل جبرانی به شرکت ها وارد کرد.
به هر جهت سالها طول کشید تا داغ گریدبندی از غرفه سازی زدوده شود و بعد از مشکلات و چالش های فراوان تبدیل به “متراژ مجاز ساخت” گردد! اگرچه هنوز نیز افرادی در تماس ها و تبلیغات، خود را دارای گرید A و B اعلام میکنند.
باید قبول کرد که تضاد منافع در صنف همیشه وجود داشته و امکان رفع کامل آن وجود ندارد اما برخی موضوعات چنان مذموم است که باید دنبال راهکاری قطعی برای از بین بردنشان بود. بد نیست این شعر پندآموز را یاداوری کنم که: گر ز باغ رعیت خورد ملک سیبی، برآرند غلامان او درخت از بیخ!
و امروز اما به نظر می رسد صنف غرفه سازی نیاز به چکش کاری و اصلاح برخی ساختارها دارد تا جانی دوباره بگیرد. برخی از موضوعاتی که باید قطعا به صورت صنفی مورد بررسی و اقدام قرار گیرد از این قرار است:
- جلوگیری از انحصاری کردن ساخت غرفه در نمایشگاه ها به نفع یک گروه خاص
- پرهیز از اعمال نفوذ برای نفع شخصی و سو استفاده از عناوین و موقعیت های صنفی
- پرهیز از مانع تراشی در مسیر رشد کمی و کیفی صنف و فعالان آن
- برخورد جدی با تصرف دستاورد و زحمت افراد و در نظر نگرفتن حقوق صاحبان ایده و تفکر
- جلوگیری از ایجاد شبکه با هدف انتفاع شخصی و گسترش آن که عمدتا حذف سایر فعالان صنفی را به دنبال دارد
- جلوگیری از کوچک سازی سفره شاغلان صنف با روش‌هایی چون تخریب همکاران و ایجاد اختلاف بین آنان
در پایان باید گفت، چکیده و عصاره تمام مشکلات این صنف «تمامیت طلبی» است. بهترین راه مبارزه با این معضل نیز، تمرکز زدایی و دخالت دادن طیف های متفاوت فکری از شاغلان صنف در تصمیم گیری هاست. وسوسه ثروت برای همه جذاب است ولی باید بدانیم برای هر دردی درمانی هست و بدترین شیوه کسب مال، کوچکتر کردن سفره سایر همکاران به نفع خود است.
امید دارم اشخاصی که برای مدتی مسئول یک بخش خاص هستند ابتدا ظرفیت کافی برای مسئولیت و اختیارات خود و سپس وقت و انرژی کافی برای راهگشایی و نه راهبری سایرین داشته باشد.
