به گزارش خبرنگار خبرگزاري صداوسيما؛ اگر اهل فضاي مجازي باشيد، احتمالا در يک هفته گذشته، مطالبي با کليد واژه‌هايِ"علي رضواني" و "کرونا" به چشمتان خورده است. ابتلاي خبرنگار خبرگزاري صداوسيما به کرونا، اتفاقاتي شايد «عجيب»، و شايد «جالب توجه» را در فضاي مجازي رقم زد.
خبر به محض انتشار، حجم گسترده‌اي از واکنش‌ها را از سوي برخي حساب‌هاي کاربري، در فضاي مجازي به دنبال داشت؛ واکنش‌هايي که به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
اين نوع دوم پيام‌ها به حدي اصول اخلاقي و انساني را زير پا مي‌گذاشت که مي‌توانست در ذهن هر ناظر منصفي اين سوال را ايجاد کند که چرا علي رضواني قرباني چنين «خشونتِ مجازي» اي شده است؟
در سال‌هاي اخير عمده فعاليتش در برنامه بدون تعارف ۲۰:۳۰ بوده؛ با اين سوال که علي رضواني، دقيقا در بدون تعارف چه مي‌کند، به سراغ آرشيو گزارش‌هاي خبري مي‌روم؛ تعداد گزارش‌ها زياد است وشمردنش خسته کننده؛ نمي‌شمارم؛ اما بعضي از سوژه‌ها، شاخص است و به چشم مي‌آيد.
بدون تعارف؛ گاهي مدرسه اي براي درس انسانيت
بعضي از برنامه هايش دريچه‌اي‌ست به روي گفتگوي بدون تعارف با آدمهايي که آينه تمام نماي «انسانيت اند»؛ يعني اگر زبان حالمان اين مصرع از شعر مولانا باشد که مي گويد «کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست»، اين «انسان‌ها» بارها سوژه برنامه‌اش بوده اند.
برخي سوژه ها را مرور کنيم: «دکتر کلانتر هرمزي»، جراح پلاستيکي که با تيم پزشکي اش به مناطق محروم مي‌روند و رايگان ناهنجاري‌هاي فک و صورت را مداوا مي کنند؛ «پروفسور ملک حسيني»، جراحي که معروف است به پدر کبد ايران؛ «دکتر محمد اجل لوئيان» جراح و متخصص گوش و حلق و بيني که هزاران کودک را با عمل‌هاي جراحي رايگان "شنوا" کرده و خيلي‌هاي ديگر که شنيده قصه بدونِ تعارفِ زندگي شان، تلويزيون را براي مخاطب تبديل به «مدرسه انسانيت» مي‌کند.
«خيِّران» قشر ديگري هستند که سوژه بدون تعارف بوده اند، مثل «نقي ميرزايي»، خيِّر قزويني که تاکنون به ۷ هزار و ۸۰۰ دختر جهیزیه کامل و حدود ۳ هزار وام به عروس و داماد‌های بی بضاعت داده، و یا «جهانگیر ابراهیمی»، عیال‌وارترین مرد ایران که حامی ۶۷ هزار کودک یتیم در ایران است؛ و خیلی‌های دیگر که دیدن آنها در قاب تلویزیون هر نفس سلیمی را با خودش درگیر می‌کند.
بعضي از سوژه‌هاي بدون تعارف الگوي‌هاي تمام عيار ايثارند؛ اخيرا مادري که ۳۳ سال چشم انتظار بازگشت پيکر فرزندش از جبهه هاي جنگ تحميلي بود، سوژه بدون تعارف شد و در مقابل دوربين همين برنامه، خبر پايان چشم انتظاري‌اش را شنيد.
پيش از اين هم ده‌ها نفر از اعضاي خانواده شهدا و جانبازان به بدون تعارف آمدند و از جانبازي‌ها و ايثارگري کم نظير و بي‌نظرشان گفتند. علي رضواني در انتخاب سوژه‌هاي بدون تعارف تمرکز ويژه‌اي بر مدافعان عزت و امنيت کشور دارد. دوربين اين برنامه بارها به نقاط صفر مرزي رفته و بدون تعارف با جان‌برکفان راه امنيت کشور گفتگو کرده است.
«خواستم و توانستم» هايي که رضواني به سراغشان مي‌رود
يکي از اولويت هاي برنامه بدون تعارف، رفتن به سراغ آدمهائيست داستان‌هاي جالبي در تحقق شعار «خواستم و توانستم» دارند؛ گفتگو با «مرتضي سلطاني» که در دوران کودکي «واکسي» بود و امروز يکي از «کارخانه داران» بزرگ کشور است، يکي از سوژه‌هاي اخير اين برنامه بود که بازتاب‌هاي مثبت زيادي را در بين مخاطبان به دنبال داشت؛ و يا گفتگو با «رضا ميرزايي» که با کارگري و سخت کوشي، امروز هم کارآفريني کرده و هم از سرمايه صفر به سرمايه ۶۵ ميليارد توماني رسيده است.
علي رضواني، ده‌ها سوژه ديگر از همين نوع را جلوي دوربين آورده که مي‌توانند الگوي اراده، انگيزه و پشتکار براي هر مخاطب جوان ايراني باشند. گاهي داستانِ اين «خواستيم و توانستيم‌ها» بر تاريخ اين کشور تاثير گذار بوده اند؛ مثل داستان زندگي شهيد تهراني مقدم، پدر موشکي ايران، که با دست خالي و با ايمان و پشتکار کشورمان را در زمره برترين‌هاي صنايع موشکي در جهان قرار داده است.
"گاهي با مردم عادي"، گاهي با "سوژه‌هاي اختصاصي"
علي رضواني بارها در برنامه بدون تعارف پاي درد دل مردم عادي نشسته؛ از حاشيه بازار تهران و راهپيمايي بيست و دوم بهمن تا مناطق سيل زده خوزستان و گلستان. گاهي هم ميزبان سوژه‌هايي بوده که بعد از تحولات و رخدادهاي مهم براي "اولين بار" در مقابل دوربين تلويزيون نشسته‌اند؛ مثل گفتگو با خانواده شهيد محسن فخري‌زاده که براي اولين بار ماجراي ترور اين شهيد را در "بدون تعارف" روايت کردند و يا روايتِ پرونده سانحه هواپيماي اوکرايني و يا ناگفته‌هاي پاسخ موشکي ايران به پايگاه آمريکايي عين الاسد در عراق از زبان سردار حاجي‌زاده فرمانده نيروي هوافضاي سپاه پاسداران. اينها از جمله سوژه‌هاي خاص و منحصر به فرد اين برنامه بوده که بازخوردهاي گسترده مخاطبان را به دنبال داشته و البته زير ذره بين رسانه‌هاي بيگانه هم قرار گرفته است.
او در برنامه اش، سوژه‌هاي جنجالي، اختصاصي و مهم ديگري هم داشته؛ اين برنامه در يکي از پربيننده‌ترين بخش‌هاي خبري صداوسيما (۲۰:۳۰) تريبوني مهم براي جنجالي‌ترين و مهمترين سوژه هاي خبري شده؛. يک نمونه‌اش گفتگو با روح‌الله زم بود؛ مجرم امنيتيِ شناخته شده و پرحاشيه‌اي که همکار سرويس هاي امنيتي و اطلاعاتي آمريکا و اروپا بود؛ او بعد از دستگيري و طي شدن روند محاکمه قضايي در دادگاه، سوژه برنامه بدون تعارف هم شد؛
و يا گفتگو با خانواده فردي به اسم «مسيح علي‌نژاد» که اين روزها با حمايت مالي و معنويِ تمام قد کاخ سفيد و سرويس هاي امنيتي و اطلاعاتي براي آمريکا عليه ايران و ايراني فعاليت مي‌کند؛ خانواده علي نژاد در اين برنامه از خواهرزاده خودشان اعلام برائت کردند.
بدون تعارف، «مشکلي» براي آنها که با ايران «مشکل» دارند
اينها بخش از سوژه‌هاي بدون تعارفِ علي رضواني در سال‌هاي اخير است؛ خلاصه اش اين است: سوژه‌هايي پيام‌آور اخلاق، انسانيت، کار خير، تلاشگري، کارآفريني، خستگي ناپذيري، ايثارگري و جانبازي در راه وطن؛ و البته سوژه‌هاي جنجالي‌اي مثل روح الله زم که تا توانسته اند همراه با دشمنان قسم خورده اين مردم، عليه ايران تازيده‌اند.
کنار هم گذاشتن اين سوژه‌ها نشان مي‌دهد بدون تعارف دل در گروي اعتلاي ايران و ايراني دارد و همين، رسيدن به اين نتيجه را آسان مي‌کند که بدون تعارف براي آنها که با اعتلاي اين مردم، اين کشور و اين نظام "مشکل" دارند، تبديل به "مشکل" شده است.
اين مشکل پس از ابتلاي علي رضواني به کرونا ويژه‌تر خودش را نشان داد. حساب‌هاي بسياري با هويت مجهول و يا با هويت‌هاي ضد ايراني مرزهاي اخلاق و انسانيت را در اهانت به خبرنگار بدون تعارف در نورديدند. موضوعي که البته با اعجاب ديگر کاربران فضاي مجازي هم رو به رو شد.
نقش «اوباش اينترنتي» و «هويت‌هاي مجهول» در خشونت مجازي عليه رضواني
دليل اين خشونت کلامي را در نظريه‌هاي علوم ارتباطات و رسانه هم مي توان جستجو کرد؛ خشونت کلامی امروزه وارد فضاي مجازي شده و واژه‌هایی تخصصی در ارتباط با آن وارد فرهنگ اصطلاحات رایانه و اینترنت شده است.
از مهمترین آنها واژه‌هاي «اوباش اینترنتی» یا «ترول» و همچنین «پیامهاي آتشین» است. ترول در گفتمان اینترنتی به افرادي گفته می‌شود که با رفتار مخرب در فضاي وب به دنبال جلب نظر کاربران، ایجاد تشنج و بیان مطالب محرك و توهین آمیز هستند.
اوباشگر اینترنتی فردي است که در اتاق‌هاي گفتگو، تالارها، وب نوشت‌ها یا تارنماهاي کاربرمحور پیام‌هایی ارسال می‌کند که حاوي مطالب ناراحت کننده یا جنجال برانگیز است. درحالیکه در یک جمع اینترنتی کاربرانی با حسن نیت بحثی را دنبال می‌کنند، اوباش اینترنتی با تحریک سایرین و با پیش کشیدن بحث‌هاي نامربوط یا توهین آمیز، به دنبال مطرح کردن خود و متشنج کردن فضاي گفتگو هستند.
همچنين اینترنت داراي قابلیتی است که به واسطه آن افراد می‌توانند «خودهاي جدیدي» را در دنیاهاي جدید بسازند. این امور ممکن است در دنیاي مادي اصلاً وجود خارجی نداشته باشد؛ بدین ترتیب، فضاي اينترنت به مکانی براي معرفی و نمایش شخصیت‌هاي مجهول می‌شود.
بررسي چنين نظريه هايي و مرور سوژه‌هاي بدون تعارف، تحليل چرايي خشونت کلامي‌اي که علي رضواني در فضاي مجازي با آن روبه روست، آسان مي‌کند؛ از يک سو او دست روي سوژه هايي گذاشته که «نقش اول‌هاي» سرويس هاي"امنيتي، اطلاعاتي و رسانه‌اي" آمريکا و اروپا بوده‌اند؛ از سوي ديگر سراغ آدمهايي مي رود که "ويژه" دل در گرو دين، وطن، انسانيت، اخلاق، سازندگي، علم و ... دارند؛ سوژه‌هايي که مخالفان ايران و ايراني دوست دارند «پنبه آنها را بزنند»؛ مجموعه اينها باعث شده بخشي از بودجه‌هاي کلان رسانه‌اي که بر ضد ايران تصويب مي کنند خرج خشونت مجازي و تخريب خبرنگار و برنامه‌اي شود که هدفش اعتلاي ايران و ايراني‌ست.
حساب منتقدان جداست
در اين ميان حساب منتقدان نکته سنج برنامه هاي علي رضواني جداست که به صورت حرفه‌اي و مستدل در فضاي مجازي و... انتقاداتي را درباره اين برنامه شناخته شده مطرح مي‌کنند.
ابراز محبت‌هاي بي‌سابقه و کم‌سابقه نسبت به يک شخصيت رسانه‌اي
هميشه در دنياي رسانه، محتواي "منفي" و "پرکشمکش" بيشتر به چشم مي‌آيد، اين را نظريه‌هاي رسانه هم تاييد مي‌کند. در موضوع کروناي علي رضواني هم اگر چه پيام‌هاي خشونت آميز جلب توجه کرد، اما پيام‌هاي بسياري هم در حمايت و ابزار محبت به اين خبرنگار رسانه ملي منتشر شد که در نوع خودش کم سابقه يا بي‌سابقه بود و نشان مي‌داد چگونه يک شخصيت رسانه‌اي و يک برنامه تلویزيوني به دل مخاطبانش بنشيند.
فصلي جديد براي بدون تعارف
حالا به نظر مي‌رسد برنامه تعارف با حضور علي رضواني پس از طي شدن دوران قرنطينه کرونايي با حال و هواي جديدي آغاز به کار کند؛ هم «با انگيزه‌تر»، براي آنکه بيشتر از قبل سراغ سوژه‌هايي برود که موجب خوشنودي دوستان و ناخوشنودي معاندان مي‌شود؛ و هم «دقيق تر»، براي آنکه به انتقادات منصفانه براي هرچه بهتر شدن اين برنامه توجه کند.
