نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم شنبه ۲۹ خرداد اعلام شد و از ۱۲ مرداد سال ۱۴۰۰ دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی رسما آغاز شد. ۳۰ خرداد امسال نیز به مناسبت دوسالگی پیروزی دولت رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری، رئیس دولت سیزدهم با حضور در یک برنامه تلویزیونی به ارائه آمارهایی از وضعیت اقتصاد کشور در ۲ سال تصدی‌اش پرداخت، اطلاعاتی که نشان می‌داد اقتصاد ایران در ۲ سال گذشته رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت نیز در نشست خبری هفتگی خود از بسته جدید اقتصادی دولت رونمایی کرد که قرار است به کاهش بدهی‌های دولت، انضباط مالی، کاهش ناترازی‌های ارزی و برنامه‌های تحریک رشد اقتصادی بینجامد، هرچند باوجود تاکید دولت بر دستاوردهای مثبت اقتصادی، انتقادات بسیاری نیز بر عملکرد کابینه سیزدهم وارد است.
در روزهای اخیر هم به بهانه پایان ۲ سال تصدی کابینه سیزدهم در کشور، عملکرد دولت رئیسی در بوته نقد و نظر کارشناسان و تحلیلگران قرار گرفته است و برخی با تکیه بر شرایط روز، آمارهایی مبنی بر دستاوردهای مثبت را زیرسوال می‌برند. برخی دیگر نیز در نقطه مقابل، با دفاع از عملکرد دولت به دستاوردهایی همچون موفقیت در سیاست خارجی منطقه‌محور، افزایش فروش نفت، کاهش رشد نقدینگی و ارتقای انضباط مالی در دولت رئیسی اشاره دارند. ارتقای نظام مالیاتی، تلاش برای تامین مالی با آثار غیرتورمی، رفع موانع تولید و مدیریت تقاضای ارز را هم به فهرست دستاوردهایی که به‌زعم موافقان از عملکرد دولت حاصل شده، اضافه کنید.
در نقطه مقابل، عده‌ای از کارشناسان، نظرات دیگری دارند. این گروه معتقدند، آمار رشد اقتصادی ۲ سال اخیر، در عمل منجر به افزایش رفاه نشده است؛ بنابراین نمی‌توان از آن به‌عنوان دستاورد یاد کرد. این دست از کارشناسان با تکیه بر روند صعودی نرخ تورم در ۲ سال گذشته، آمار کاهشی چند ماه گذشته را ملموس ندانسته و معتقدند همچنان در فضای کسب‌وکار و معیشت بر همان پاشنه می‌چرخد.
همچنین سنگینی سایه تحریم بر اقتصاد باوجود توسعه همکاری با همسایه‌ها، از دیگر مواردی است که منتقدان دولت در فهرست عملکرد ضعیف دولت از آن یاد می‌کنند.
اما درباره دستاوردهای «حوزه پولی» کاهش رشد نقدینگی از دستاوردهای مهم مدافعان عملکرد مثبت دولت سیزدهم است که البته منتقدان معتقدند، نمی‌توان به پایداری روند آن اطمینان داشت. به علاوه اینکه، در دوره مورد بررسی، بازارهای دارایی شاهد شوک‌های قابل‌توجهی بوده‌اند و اگر بازار سرمایه را آینه تمام‌نمای اقتصاد بدانیم، عمق شوک‌های وارده بر اقتصاد قابل‌درک خواهد بود.
نظرات موافق و مخالف عملکرد دولت در نیمه‌راه یک دوره چهارساله سکانداری، دارای فهرست بلندبالایی است که تا امروز هم بارها بیان شده و مهم اقداماتی است که از امروز به بعد می‌تواند راهگشای مشکلات باشد.
روزنامه پیش‌رو به‌مناسبت عبور دولت سیزدهم از نیمه‌راه کشورداری منتشر شده و با نگاهی به آنچه بر اقتصاد ایران گذشته، به بیان پیشنهادات برای ادامه راه پرداخته است.
آنچه در ادامه می‌خوانید، برخی پیشنهادات مطرح‌شده از سوی کارشناسان به دولت سیزدهم است.
- رفع جدی مشکل ناترازی انرژی با اجرای سیاست حکمرانی اقتصاد
- حل مشکل «فرسودگی زیرساخت‌ها»
- حل ابرچالش «صندوق‌های بازنشستگی»
- رفع منطقی مشکل کسری بودجه و اصلاح ساختار بودجه‌ریزی
- اصلاح سیاست‌های ارزی و پولی که در گام نخست نیازمند رفع تحریم‌ها و حل محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها است
- توسعه دستاوردهای سیاست خارجی و استفاده از این فرصت برای رفع مشکلات اقتصادی
- کاهش تورم با اعمال سازکارهای عملیاتی
- مقابله با بازارهای سوداگرانه به‌ویژه بازارهای ارز، سکه، طلا و زمین و مستغلات، زیرا رونق در این بازارها باعث بالا رفتن سهم حجم پول در نقدینگی شده و بالا رفتن این نسبت منجر به ایجاد امواج تورمی در بخش حقیقی اقتصاد و بازار کالاها و خدمات می‌شود
- خارج کردن ارزهای نفتی از بودجه دولت و جایگزین کردن آن با فروش زمین و اوراق و درآمدهای مالیاتی
- اصلاح نظام مالیاتی و اجرای سیاست مالیات بر درآمد به‌منظور ایجاد عدالت مالیاتی
- تنظیم سهم حجم پول در نقدینگی از طریق عملیات بازار بین‌بانکی و بکارگیری اوراق بهادار مشروع با هدف کنترل تورم.
علاوه بر موارد یاد‌شده، فعالان اقتصادی، شاه‌کلید رفع تمام کاستی‌ها را در توسعه ارتباطات بین‌الملل و رفع محدودیت‌ّهای ناشی از تحریم‌ها می‌دانند و تاکید دارند هیچ اقتصادی در دنیا بدون ارتباطات بین‌المللی موفق نبوده است. از سوی دیگر، برای حمایت از معیشت، چاره‌ای جز کنترل نظام‌مند و واقعی تورم نیست.
تورم در واقع مالیاتی بدون پشتوانه قانونی است که در قالب کاهش قدرت خرید وصول می‌شود و اصابت این نوع از مالیات به دهک‌های پایین درآمدی بالاتر است و به شکاف طبقاتی دامن می‌زند. بنابراین، اقتصاد ایران چشم‌انتظار تصمیم‌گیری‌های بهتری در نیمه دوم سال‌های تصدیگری دولت سیزدهم است؛ تا شاید فردای‌مان بهتر از امروز رقم بخورد./ روزنامه صمت
