«تابناک با تو» - امروز، چین با تولید سالانه حدود ۱۵۰ هزار تن ابریشم همچنان در این زمینه حکمرانی می‌کند. هند با حدود ۲۹ هزار تن و ازبکستان با حدود ۱۱۰۰ تن جایگاه‌های بعدی را به خود اختصاص داده اند.
برای هزاران سال، ابریشم به عنوان مجلل‌ترین پارچه جهان از ارزش بسیار بالایی برخوردار بوده و روش تولید آن با گذشت زمان تغییرات چندانی را شاهد نبوده است. ابریشم نه تنها پارچه‌ای براق و خوش لمس است، بلکه سبک و فوق العاده قوی محسوب می‌شود. در حقیقت، یک رشته ابریشم استحکام کششی مشابه با رشته‌های فولادی دارد. اما این پارچه چگونه تولید می‌شود؟
به بیان ساده، ابریشم یک فیبر پروتئین حیوانی است که توسط کرم‌های ابریشم-بیشتر کرم بومبیکس موری (Bombyx mori) -تولید می‌شود.
کرم‌های ابریشم به رغم اندازه کوچک خود تا حدی مسئول مشهورترین شبکه مسیر‌های تجاری در تاریخ بودند که آسیا و خاورمیانه را به کل جهان غرب پیوند می‌داد.
تاریخچه‌ای کوتاه از ابریشم
از لباس خواب تا ساری، لباس زنان هندی، از ملحفه تا مبلمان، و حتی آثار هنری خیره کننده، ابریشم همواره استانداردی برای پارچه لوکس و منحصر به فرد بوده است.
پارچه ابریشم برای نخستین بار حدود ۸۵۰۰ سال پیش در چین تولید شد. افسانه‌ها حاکی از آن هستند که روزی یک شاهدخت در حال نوشیدن چای در باغ خود بود که پیله‌ای ابریشمی درون فنجان چای وی فرو می‌افتد. چای داغ موجب باز شدن رشته‌های ابریشم شده و صنعتی جدید متولد می‌شود.
سرچشمه هرچه که باشد، چینی‌ها بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰ سال پیش از میلاد، از ابریشم منسوجات رنگین و بافته شده تولید می‌کردند. برای صد‌ها سال آن‌ها روش خود درباره چگونگی تولید ابریشم را به عنوان یک راز حفظ کردند. در نهایت، پرورش درختان توت و پرورش کرم ابریشم به ژاپن و هند راه یافت و در حدود ۸۰۰ سال پس از میلاد، صنعتگران لباس‌های زیبا و گران قیمت را در اسپانیا و بعدا در ایتالیا تولید می‌کردند.
امروز، چین با تولید سالانه حدود ۱۵۰ هزار تن ابریشم همچنان در این زمینه حکمرانی می‌کند. هند با حدود ۲۹ هزار تن و ازبکستان با حدود ۱۱۰۰ تن جایگاه‌های بعدی را به خود اختصاص داده اند.
ابریشم چگونه تولید می‌شود - کرم ابریشم
نخستین گام در تولید ابریشم، کرم ابریشم است. کرم‌های ابریشم لارو حشره شب پره در جنس بومبیکس (Bombyx) هستند. بیشتر ابریشم توسط کرم ابریشم بومبیکس موری تولید می‌شود که از برگ‌های درخت توت تغذیه می‌کند.
کرم‌های ابریشم پیله‌ای از جنس ابریشم به دور خود تنیده که از آن برای تبدیل شدن به شفیره استفاده می‌کنند. پیله از یک رشته واحد و پیوسته ابریشم شکل گرفته است و این رشته در نهایت برای ساخت پارچه‌های ابریشمی استفاده می‌شود.
در ابتدا، شب پره‌های ابریشم ماده تخم‌های خود را می‌گذارند (تا ۵۰۰ عدد در هر بار) که تا زمان بیرون آمدن کرم‌ها در یک انکوباتور نگهداری می‌شوند. کرم‌های ابریشم از تخم درآمده به مدت یک ماه با برگ‌های درخت توت تغذیه می‌شوند. زمانی که به طور کامل رشد کردند – پس از حدود شش تا هشت هفته – جادو اتفاق می‌افتد. این زمانی است که آن‌ها شروع به ساخت پیله به دور خود می‌کنند.
پس از حدود یک هفته، یک رشته ابریشم خام که تا ۱۰۰ متر می‌تواند طول داشته باشد از غدد زیر آرواره کرم ابریشم به نام تارریس (Spinneret) تولید می‌شود.
طی این فرآیند، کرم‌ها چهار بار پوست اندازی می‌کنند و ابریشم که به نام فیبروئین (Fibroin) شناخته می‌شود با یک ماده چسبنده محلول در آب به نام سریسین (Sericin) در کنار هم نگه داشته می‌شود.
زمانی که کرم تنیدن پیله را به پایان می‌رساند، خود را درون آن محبوس کرده تا به شفیره تبدیل شود. این زمانی است که مرحله بعدی تولید ابریشم آغاز می‌شود.
ابریشم چگونه تولید می‌شود - استخراج
در برخی واحد‌ها شفیره استخراج می‌شود، پیله‌ها بر اساس اندازه و رنگ دسته بندی شده و سپس در آب داغ غوطه‌ور می‌شوند تا سریسین شل شود. در روش‌های سنتی پیله‌ها همراه با شفیره در آب داغ انداخته می‌شوند. اگرچه سریسین حدود ۲۰ درصد از وزن پیله را تشکیل می‌دهد، در این مرحله تنها حدود یک درصد آن حذف می‌شود.
ابریشم چگونه تولید می‌شود - باز کردن ابریشم از پیله
با توجه به محل تولید ابریشم، این فرآیند یا با دست یا با دستگاه انجام می‌شود و شاید مهم‌ترین بخش پاسخ به پرسش "چگونه ابریشم تولید می‌شود" باشد. طی این مرحله، انتهای رشته پیدا می‌شود، آن را از طریق یک روزنه رد کرده و سپس ابریشم روی یک چرخ جمع می‌شود.
سریسین به نگه داشتن الیاف ابریشم در کنار هم کمک می‌کند و با پاین یافتن یک رشته، انتهای رشته بعدی به آن گره می‌خورد تا یک رشته فوق العاده طولانی از ابریشم خام شکل بگیرد. ابریشم خام به کارخانه‌های تولیدی ارسال می‌شود.
ابریشم چگونه تولید می‌شود - نخ
در کارخانه تولیدی، ابریشم شسته شده و روی قرقره جمع می‌شود تا نخ شکل بگیرد. با توجه به این که محصول نهایی برای چه چیزی استفاده می‌شود، انواع مختلفی از نخ ابریشم وجود دارد. هنگامی که نخ آماده شد، به مراکز تولید پارچه ارسال می‌شود.
پس از رسیدن به کارخانه تولید پارچه‌های ابریشمی، نخ در آب داغ غوطه‌ور می‌شود تا سریسین باقیمانده از بین برود و سپس می‌توان از آن برای بافت پارچه و رنگ کردن یا برعکس استفاده کرد.
منبع: عصرایران
