همشهری آنلاین-گروه سیاسی: پیش‌ثبت‌نام‌های انتخابات مجلس برای ۲۹۰کرسی نمایندگی مجلس دوازدهم برخلاف برخی پیش‌بینی‌های اولیه با استقبال هزاران نفری مردم روبه‌رو بوده است. با محمدصالح جوکار رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس درباره اثرات اصلاحات جدید قانون انتخابات مجلس و مرحله پیش‌ثبت‌نام‌های دوازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی که اسفندماه امسال برگزار می‌شود، گفت‌وگو کردیم.
ارزیابی شما از ثبت‌نام‌های انتخابات مجلس دوازدهم به شیوه جدید چه بوده است؟ چه تاثیری در کیفیت و کمیت استقبال داوطلبان نمایندگی مجلس داشته است؟
استقبال عمومی در مرحله پیش‌ثبت‌نام‌های انتخابات مجلس خوبی بوده است و امیدواریم حضور مردم پای صندوق‌های رای نیز به همین نسبت در اسفندماه افزایش پیدا کند. پیش‌ثبت‌نام‌های انتخابات مجلس دوازدهم می‌تواند تاثیر بسزایی در این موضوع داشته باشد که مردم با حضورشان پای صندوق‌های رای منتخبان خوب و نمایندگانی در مجلس داشته باشند تا مجلس کارآمدی را تشکیل دهند.
اصلاح‌طلبان نسبت به اصلاحیه قانون انتخابات مجلس و پیش‌ثبت‌نام‌ها انتقاد دارند و جبهه اصلاحات نیز بیانیه‌ای در همین ارتباط منتشر کرد. در بطن این بیانیه نیز تشدید ردصلاحیت‌ها ناشی از تغییرات ثبت‌نامی را مورد نقد قرار داده‌اند. آیا اصلاحات جدید قانون انتخابات مجلس فشار بر داوطلبان نمایندگی مجلس را بیشتر می‌کند؟
من تصور می‌کنم عزیزانی که چنین مطالبی را مطرح می‌کنند متن قانون را مطالعه نکرده‌اند. بیشتر برداشت‌های احساسی می‌شود تا طرح نظرات کارشناسی. این افراد اگر قانون را مطالعه کنند متوجه می‌شوند که در راستای حقوق نامزدهای انتخابات، هیات‌های نظارت و هیات‌های اجرایی باید کتبا دلایل ردصلاحیت یا ابطال انتخابات در هر حوزه‌ای را به فرد اعلام کنند. تغییرات بسیار خوبی در قانون انتخابات مجلس افتاده است و به‌هیچ‌عنوان اختیارات شورای نگهبان افزایش پیدا نکرده است. در راستای حفظ حقوق شهروندان، هیات اجرایی و هیات نظارت مکلف هستند موارد ردصلاحیت را اعلام کنند. همچنین در قانون تصریح شده است که داوطلب انتخابات مجلس می‌تواند نسبت به نتیجه رایی که هیات‌های اجرایی و هیات‌های نظارت می‌دهند، اعتراض کند و مجددا می‌تواند درخواست رسیدگی با مستندات و مدارک دهد.
اصلاحیه قانون انتخابات خیلی تشریح نشده است. بیشتر به محدودیت‌های سنی ۳۰ تا ۷۵سال، مدرک کارشناسی ارشد به بالا و سابقه ۵سال کار اجرایی پرداخته شده است. قانون جدید چه مزایای دیگری از نظر شما دارد؟
مواردی همچون سطح تحصیلات، شرط سنی و سابقه کار اجرایی تغییری نکرده است. سن همان ۳۰ تا ۷۵سال بود که الآن هم همین شرط است. مدرک تحصیلی مورد نیاز هم کارشناسی ارشد به بالا قید شده بود که در قانون جدید هم همان است. تنها تغییر در فرآیند اجرایی انتخابات بوده است که یقینا به نفع نامزدها خواهد بود.
چطور به نفع نامزدها خواهد بود؟
افراد منتقد اصلاحیه قانون انتخابات از دریچه سیاسی به موضوع نگاه می‌کنند. نگاه آنها باید حقوقی و کارشناسی باشد و برای یک بار قانون را خیلی خوب مطالعه کنند. ما انتقادات را می‌پذیریم. این قانون حاصل نظرات نخبگان، دستگاه‌های اجرایی، دستگاه‌های نظارتی و محصول نهایی همفکری نمایندگان از چند جهت بوده است.
تمایزات دیگر اصلاحیه قانون با متن قبلی چیست؟
نکته دیگری که وجود دارد بحث انتخابات الکترونیک است. باید از ابتدای کار یعنی احراز هویت افراد پای صندوق‌های رای تا الزام وزارت کشور به اینکه حداقل یک هشتم حوزه‌های انتخابیه -در حوزه‌هایی که تعدد نمایندگی وجود دارد- تسریع در فرآیند رای‌گیری و قرائت آرا صورت گیرد. مراحل پیش‌ثبت‌نام و ثبت‌نام اصلی هم به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شود. مزیت دیگر در بحث به‌کارگیری احزاب و جبهه‌های سیاسی است. آنها می‌توانند به‌صورت فهرست آرای خودشان را بدهند. احزاب در سطح استان‌ها می‌توانند از فهرست‌های استانی داشته باشند.
شورای نگهبان در ادوار قبلی نسبت به جشنواره‌ای شدن ثبت‌نام‌ها و محدودیت فرصت بررسی صلاحیت‌های انتقاد داشته است. مصوبه جدید این مسئله را رفع می‌کند؟
مرحله پیش‌ثبت‌نام در رابطه با مدارک، گواهی‌ها، تابعیت، اقامت و استعفاهاست. در این دوره کسانی که این مدارک را نداشته باشند، قدر مسلم نمی‌توانند ثبت‌نام اصلی را انجام دهند. بحث بررسی صلاحیت‌ها در ثبت‌نام اصلی مطرح می‌شود. در این مرحله بررسی صلاحیت نداریم. تنها گواهی‌های لازم از وزارت علوم، بهداشت و درمان، دانشگاه آزاد، گواهی سوءپیشینه از نیروی انتظامی و احراز هویت و ثبت احوال استعلام می‌شود. این کار هم از سوی هیات‌های اجرایی انجام می‌شود.
پس در مرحله ثبت‌نام اصلی شاهد هجوم جمعیت همچون سال‌های قبل به ستاد انتخابات وزارت کشور نخواهیم بود؟
این قانون قرار نیست جمعیت را کم کند. داوطلب خودش را در معرض نظر مردم قرار می‌دهد تا مردم به او رای دهد. انتخاب باید از سوی مردم صورت گیرد. ما تنها زمان بررسی صلاحیت‌ها را افزایش دادیم که در یک بازه زمانی مناسب هیات‌های نظارت و اجرایی رسیدگی لازم به صلاحیت‌ها را داشته باشند تا حقی از کسی ضایع نشود.
یعنی شورای نگهبان از همین زمان می‌تواند به بررسی صلاحیت‌ها ورود کند؟
بله. قبلا فرصت هیات‌های اجرایی و نظارت برای بررسی صلاحیت‌ها ۶۰روز بود که الآن به ۱۰۴روز افزایش یافته است تا مدارک همه افراد بررسی شود تا کمتر با عدم احراز صلاحیت‌ها مواجه باشیم.
جواب ردصلاحیت افراد بعد چند روز به افراد اعلام می‌شود؟
بررسی‌ها صورت می‌گیرد و اگر هیات‌های اجرایی و نظارت ردصلاحیت داشتند، فرد می‌تواند با مدارک و مستندات اعتراض کند.
پیش‌ثبت‌نام‌ها مشکل عدم احراز صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس را برطرف نمی‌کند؟
در پیش‌ثبت‌نام اصلا احراز صلاحیت صورت نمی‌گیرد. در ثبت‌نام تنها مدارک فرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. استعلام صحت مدارک هویتی، تحصیلی، سوءپیشینه، استعفای ماده۲۹ قانون انجام می‌شود.
انجام این کار تنها از سوی وزارت کشور و هیات‌های اجرایی انجام می‌شود؟
بله. مستقیم خود وزارت کشور انجام می‌دهد.
هیات‌های نظارت چه نقشی در این میان دارند؟
هیات نظارت نقشی ندارد.
درنهایت فکر می‌کنید این شیوه باعث افزایش استقبال می‌شود یا کاهش استقبال؟
استقبال مردم در پیش‌ثبت‌نام‌ها خوب بوده است.
