روز گذشته رسانههای منطقه از تعیین اولین سفیر غیرمقیم عربستان سعودی در فلسطین خبر دادند. «نایف السدیری» به عنوان اولین سفیر سعودی در فلسطین انتخاب شد که منصب سرکنسولی ریاض در قدس اشغالی را نیز بر عهده گرفته است.
این اقدام عربستان در شرایطی که مقامات آمریکایی تحرکات زیادی برای کشاندن ریاض به قراردادهای سازش با تلآویو انجام دادهاند، موجب خشم طرف صهیونیستی شد. «ایلی کوهن» وزیر خارجه رژیم اشغالگر در واکنش به تعیین سفیر عربستان در فلسطین و تصمیم ریاض برای ایجاد کنسولگری در قدس اشغالی گفت: تل آویو اجازه دایر شدن هیچ گونه نمایندگی دیپلماتیک از سوی عربستان سعودی در رام الله و قدس را نمیدهد. سعودیها میخواهند به فلسطینیها این پیام را برسانند که آنها را فراموش نکردهاند، اما به کشورها اجازه نمیدهیم که کنسولگری باز کنند، این با رأی و نظر ما یکی نیست؛ موضوع فلسطین نیز هیچ زمانی موضوع اصلی در گفتوگوهای عادیسازی نبود.
رسانههای عبری نیز این اقدام ریاض را یک گام تاریخی و پیامی از جانب عربستان برای اسرائیل دانستند با این مضمون که هر توافقی برای عادیسازی مشروط به رسیدگی به مسئله فلسطین است.
روزنامه عبری یدیعوت آحارانوت در این زمینه گزارش داد که تعیین سفیر عربستان در فلسطین، ادعاهای «بنیامین نتانیاهو» (نخستوزیر رژیم اشغالگر) مبنی بر اینکه سعودیها بحث عادیسازی را به مسئله فلسطین پیوند نخواهند داد، رد میکند. انتخاب سفیر عربستان در فلسطین نشان میدهد که ریاض قصد دارد تلآویو را وادار به دادن امتیازاتی به ملت فلسطین کند.
وبسایت «زمان اسرائیل» نیز تعیین سفیر عربستان در فلسطین را پیامی آشکار از جانب عربستان برای اسرائیل در هرگونه تلاش در زمینه عادیسازی روابط میان دو طرف دانست.
ناظران امور منطقه بر این باورند که تعیین سفیر عربستان در فلسطین میتواند تاثیراتی بر مسئله فلسطین به طور خاص و برخی دیگر از پروندههای منطقه به طور کلی داشته باشد. درواقع میتوان گفت که ریاض با این اقدام به دنبال تقویت نقش سیاسی خود در منطقه و معرفی عربستان به عنوان کشور حامی مسئله فلسطین است. به ویژه اینکه بعد از مطرح شدن بحث عادیسازی ریاض و تلآویو، انتقادات زیادی از سوی محافل و ملتهای عربی متوجه عربستان شده است.
پیش از این نیز عربستان روابط پرفراز و نشیبی با تشکیلات خودگردان فلسطین داشته و به طور معمول کمکهای مالی متعددی در اختیار این تشکیلات قرار داده و از آن حمایت سیاسی نیز میکند. عربستان همچنین برای تاکید بر تعهد خود به ابتکار «صلح عربی» در تلاشهای بینالمللی و منطقهای برای حل مسئله فلسطین نیز شرکت کرده است.
به گفته ناظران امور منطقه، بعید نیست که عربستان قصد توسعه تصمیمات خود را برای حل مسئله فلسطین داشته باشد. سعودیها میخواهند تاکید کنند که به حمایت از ملت فلسطین و حقوق آنها پایبندند و نقش خود را در تلاشهای منطقهای و بینالمللی برای حل مسئله فلسطین ادامه میدهند.
رسانههای عبری اعلام کردند که نتانیاهو عجله زیادی برای انعقاد قرارداد سازش با عربستان دارد و عادیسازی با این کشور را از همه قراردادهای عادیسازی با دیگر کشورهای عربی از جمله مصر نیز مهمتر میداند.
«احمد الشهری» کارشناس سیاسی سعودی در این زمینه گفت، تعیین سفیر عربستان در فلسطین با هدف ارسال پیامی به اسرائیل و آمریکا بود مبنی بر اینکه «بدون ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شرقی، عادی سازی با اسرائیل امکان پذیر نیست». ریاض از برقراری رابطه با اسرائیل بدش نمیآید، مشروط به اینکه اسرائیلیها امتیازات واقعی بدهند که مهمترین آن به رسمیت شناختن کشور فلسطین در مرزهای 1967 بر اساس ابتکار عربی است.
وی افزود، اسرائیلیها نمیتوانند بدون دادن هیچ بهایی با عربستان سازش کنند. تعیین سفیر ریاض در فلسطین همچنین با هدف تثبیت به رسمیت شناختن کشور فلسطین و فعال کردن قطعنامههای بین المللی در مورد آن انجام میشود و از همه کشورهای عربی میخواهد که از عربستان الگوبرداری کنند.
«سعد بن عمر» دیگر تحلیلگر سیاسی سعودی معتقد است که به نظر نمیرسد به زودی توافقی برای عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل حاصل شود. به ویژه اینکه آمریکا پاسخ به خواستههای ریاض درباره مسئله فلسطین را به تعویق انداخته است.
«طلال عوکل» نویسنده و تحلیلگر سیاسی فلسطینی تصمیم عربستان برای تعیین سفیر در فلسطین را گامی در چارچوب تغییر عملی روابط فلسطین و عربستان و نیز تثبیت به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس شرقی دانست.
وی افزود، عربستان سعودی میخواهد پیامهای سیاسی متعددی را به رژیم اشغالگر بفرستد، از جمله اینکه عادیسازی با این رژیم منوط به اجرای شروط مورد نظر ریاض درباره مسئله فلسطین است. به همین دلیل میتوان گفت که صحبتهای اسرائیلیها درباره قریبالوقوع بودن توافق عادیسازی با عربستان توهم است؛ زیرا تلآویو شروط ریاض را اجرا نخواهد کرد.
تعیین سفیر غیرمقیم ریاض در رامالله در حالی است که طی روزهای گذشته اخبار زیادی درباره تلاش مقامات آمریکایی برای متقاعد کردن سعودیها جهت پیوستن به قراردادهای عادیسازی با رژیم صهیونیستی منتشر شده است.
در شرایطی که بحث عادیسازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی و گمانهزنیها در این زمینه تبدیل به یکی از سوژههای اصلی رسانهها طی چند هفته گذشته شده، اما منابع و محافل عبری هنوز از موانع و چالشهایی صحبت میکنند که به روند توافق سازش ریاض و تلآویو آسیب میزند. شروطی که عربستان به این منظور مطرح کرده از جمله دستیابی به فناوری هستهای یکی از عواملی است که ذهن اسرائیلیها را به خود مشغول و آنها را نگران کرده است.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا اخیراً در این مورد گفته بود: اختلافات داخلی در اسرائیل، مسئله عادیسازی با عربستان سعودی را سختتر کرده است. او بعدها در مصاحبه با شبکه خبری سیانان گفت که اسرائیل و عربستان فاصله زیادی تا توافق عادیسازی دارند.