هشمهری آنلاین؛ گروه خانواده- رابعه تیموری: امروز هم گرد آمده‌اند تا لحظاتی گپ بزنند و برای افزایش کارآیی و بهره وری فعالیت هایشان تبادل نظر کنند، اما گعده دوستانه آنها امروز یک عضو جدید دارد که اتفاقأ میزبان این دورهمی است. آنها به دعوت «سیده فاطمه موسوی» به ساختمان وزارت ارتباطات آمده اند تا برای استفاده از ظرفیت تشکل‌های اجتماعی در ارتقای تعاملات خانواده ها و فضای مجازی هم اندیشی کنند. موسوی مشاور وزیر در امور بانوان وزارت ارتباطات و فناوی اطلاعات است و گزارش زیر شرح گپ و گفت های این دورهمی خاص را روایت می‌کند:
تعامل برای تولید محتوای فرهنگی
صحبت سیده فاطمه موسوی درباره محدودیت های وزارت ارتباطات برای تولید محتوا در فضای مجازی سر بحث را باز می‌کند. او می‌گوید: «قانون دست ما را در تولید محتوا و فعالیت های فرهنگی در فضای مجازی بسته و ایجاد زیرساخت‌ها را بر عهده وزارت ارتباطات گذاشته است، در حالی که اگر از زیرساخت‌ها به شکل مطلوب بهره نبریم، تلاشی بی‌ثمر خواهد بود. به همین دلیل تصمیم گرفتیم با همکاری تشکل‌های اجتماعی فعال در فضای مجازی، این امر را به سرانجام برسانیم و برای تولید محتوای موثر در فضای مجازی همکاری و تعامل داشته باشیم.»
هر یک از فعالان فضای مجازی حاضر در جمع عضو مجموعه‌ای هستند و با شرح ظرفیت‌ها و برنامه‌های مجموعه آمادگی خود را برای همکاری نشان می‌دهند. در مجموعه‌هایی که آزاده رحیمی و مرجان الماسی فعالیت می‌کنند، تولید محتوای رسانه‌ای در قالب روایت‌های هدفدار و آموزشی انجام می‌شود و مخاطب خاص آنها خانواده‌ها هستند.
نیره آزادی نماینده انجمن سواد رسانه ایران است که برای بررسی و پاسخ به شبهات و شایعات منتشر شده در پلتفرم‌های مختلف فضای مجازی و به ویژه تلگرام کانالی رسمی راه‌اندازی کرده‌اند. تربیت مدرس سواد رسانه، از دیگر فعالیت‌های این انجمن است.
فعالیت مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت در زمینه هوش مصنوعی است و نماینده آن که از طلاب است، از تلاش مجمع برای پردازش آمیزه‌های دینی به وسیله هوش مصنوعی می‌گوید.
ساخت بازی‌های رایانه‌ای با الگوی دینی
«نماینده مرکز دانش بازی‌های رایانه ای مدبر» خود را «عبداللهی» معرفی می‌کند. او از طلاب حوزه علمیه قم است و ترسیم الگوی دینی بازی‌های رایانه‌ای را از اهداف مرکز عنوان می‌کند. عبداللهی از راه یافتن موضوع بازی‌های رایانه‌ای به محتوای درسی طلاب می‌گوید و درس خارج فقه بازی‌های رایانه ای را جزء علوم آموزشی طلاب نام می‌برد. این طلبه جوان برگزاری دوره‌های تربیت پژوهشگر بازی‌های رایانه‌ای را از برنامه‌های این مرکز برمی‌شمرد. توضیحات او باعث می‌شود موسوی از برنامه زنان و هوش مولد که در امور بانوان وزارت ارتباطات در حال تدارک و اجرا است و با فعالیت های این مرکز همخوانی دارد برایمان بگوید.
گودرزی هم که از فعالان مجازی انجمن سواد رسانه طلاب قم است، تحلیل محتوای رسانه‌ای تولیدات انیمیشنی و سینمایی هالیوود را از برنامه‌های این انجمن ذکر می‌کند.
طرح دختران باران
«علی اسفندیار» مدیر مجموعه نویسندگان حوزوی است که به عنوان روزنامه نگار دستی بر قلم دارد. او به لزوم افزایش سواد رسانه در مبلغان حوزه علمیه صحبت می‌کند و این مبلغان را ظرفیتی برای ارتقای سواد رسانه مخاطبان نام می‌برد. راه‌اندازی کانون نویسندگان حوزوی و فعال کردن مبلغان دینی در زمینه تولید محتوای رسانه‌ای از تلاش‌های اسفندیار در این مجموعه است. او از برنامه‌های کانون نویسندگان می‌گوید که در قالب تحریریه مدادالفضلا و بانوان فضلا در زمینه‌هایی مانند یادداشت خوانی فعالیت دارد. اسفندیار از کم توجهی به ظرفیت فعالان رسانه‌ای مذهبی در جهاد رسانه‌ای گلایه دارد و از معاون وزیر ارتباطات می‌خواهد زمینه رویش و بالندگی این ظرفیت را ایجاد کند.
آموزش مهارت‌های ساخت کلیپ و پادکست و برگزاری دوره آموزش فتوشاپ به نوجوانان از برنامه‌های موسسه تربیتی، رسانه‌ای اسراء است که «علیرضا خوش منظر» مدیریت آن را برعهده دارد و در این نشست شرکت کرده است. این طلبه و پژوهشگر خانواده همکاری موسسه اسراء با سمپاد را که به تألیف کتاب ضربان تفکر انجامیده از فعالیت‌های شاخص این موسسه نام می‌برد: «طرح تربیت مدرس دختران باران، نام پروژه مطالعاتی است که در اسراء پیگیری می شود و در قالب آن بر روی مسائل فرهنگی دختران به صورت میدانی تحقیق و پژوهش می شود.» توضیح خوش منظر در مورد تولید محتوای واقعیت مجازی با همکاری هوش مصنوعی که در موسسه اسرا انجام می‌شود، مورد توجه موسوی قرار می‌گیرد و آن را از ظرفیت‌های فرهنگی مغفول فضای مجازی برمی‌شمرد.
سرگرمی آموزی مجازی نیاز خانواده ها است
کاظمی فعال رسانه ای دیگری است که در نشست حضور دارد. او از مطالعات خود در حوزه رسانه‌های مجازی به این باور رسیده که در سرگرم آموزی از بستر فضای مجازی به درستی استفاده نشده است. او به موسوی پیشنهاد می‌کند وزارت ارتباطات چالش‌هایی مانند جشنواره‌های مجازی را با رویکرد خانواده محوری اجرا کند. کاظمی همکاری وزارت ارتباطات با فعالان رسانه‌های مجازی را از نیازهای این قشر می‌داند و می‌گوید: «سایت سواد رسانه‌ای بومی از نیازهای ما است که ایجاد آن به حمایت وزارت ارتباطات نیاز دارد.»
تسهیلگری وظیفه وزارت ارتباطات است
فراهانی موسس سرویس «چی خوبه؟» و اینترنت کودک در مجموعه همراه اول است. او تولید و تحلیل محتوای انیمیشن را از فعالیت‌های موفق سرویس چی خوبه؟ عنوان می کند و تربیت تحلیلگران انیمیشن را از فعالیت های این سرویس برمی شمرد. او تسهیلگری را از وظایف موثر وزارت ارتباطات برمی شمرد و می گوید: «ما ۴ هزار و ۵۰۰ انیمیشن را با دیتای کامل تحلیل کردیم و اگر سرویس هوش مصنوعی در اختیار ما بگذارید در اختیار تحلیلگران سواد رسانه قرار می دهیم.»
در حوزه فضای مجازی فقر محتوا داریم
مسئول مرکز رسانه‌ای سازمان سراج و مدیر کلینیک مادر، کودک و فضای مجازی، رشد زیست بوم سواد رسانه‌ای در کشور را یک اتفاق قابل توجه می‌خواند و با اشاره به برنامه‌های خلاقانه‌ای که در این زمینه انجام شده، می‌گوید: «متأسفانه ما از فقر محتوا در حوزه فضای مجازی رنج می‌بریم، در حالی که محتواهای بین‌المللی در این زمینه وجود دارد که می‌تواند بومی سازی شود. » اصغری ادامه می‌دهد: «در بحث آموزش سواد رسانه ای اثربخشی اهمیت خاصی دارد. باید بپذیریم ابزارهایی مانند برگزاری کارگاه دیگر کارآیی لازم را ندارد و باید وارد روش‌های جدید و خلاقانه شویم. نمونه‌ای از این روش‌های خلاقانه، طراحی شخصیت توسط گوگل است که ما نیز این ابزار را به کار گرفتیم و شخصیتی به نام بازیکس را طراحی کردیم.» اصغری تغییر در محتواهای آموزشی را باعث افزایش سواد رسانه عنوان می‌کند و می‌گوید: «عاملی که ساختار را متحول می‌کند، تغییر در محتوای آموزشی است. ما سال گذشته ۱۰ کتاب مقطع ابتدایی را در سواد رسانه و فضای مجازی را در بحث سواد رسانه بهسازی کردیم که کار کیفی بود. امسال هم کتاب راهنمای معلم را می‌نویسیم و راه‌اندازی باشگاه معلمان را در دستور کار خود داریم.» اصغری معتقد است بسیاری از مشکلات تربیتی مرتبط با فضای مجازی با سواد رسانه‌ای قابل حل نیست و موضوعات حوزه والدگری مانند چالش مادران با تلفن همراه فرزندانشان باید در مراکزی مانند کلینیک روانشناسی سایبری مورد بررسی قرار گیرد.
بسترهای حمایتی فراهم است
وقتی صحبت‌های فعالان رسانه‌ای فضای مجازی به پایان می‌رسد، موسوی درباره بسترهای همکاری وزارت ارتباطات با این گروه می‌گوید: «بر اساس بند (ه) بودجه امسال، باید یک درصد بودجه دستگاه های اجرایی و شرکت های دولتی صرف تولید محتوا شود و ما می‌توانیم با کمک تشکل‌های اجتماعی اختصاص سهمی از این بودجه را برای حوزه کودک و فضای مجازی مطالبه‌گری کنیم. اگر این مطالبه‌گری از سوی تشکل‌ها انجام شود، این ظرفیت در وزارت ارتباطات وجود دارد که از طریق کمیسیون فرهنگی دولت روند قانونی آن را به سرانجام برساند.»
معاون وزیر ارتباطات به ظرفیت های حمایتی این وزارتخانه از تشکل های اجتماعی می‌پردازد و می‌گوید: «اگر فعالیت شما مورد تأیید یک مرجع محتوایی مانند وزارت ارشاد قرار گیرد، ما می‌توانیم نیازهای سخت افزاری شما را در قالب پیوست های فرهنگی پیگیری کنیم.»
موسوی اشاره می‌کند: «در بحث پیوست فرهنگی اینترنت پرسرعت مدارس، درحال تعامل با اپراتورها هستیم که قرارداد منعقدشده دو بند فرهنگی هم داشته باشد.» موسوی به خلأ های موجود در ارتباط های تعاملی بین المللی اشاره می‌کند و می‌گوید: «ظرفیت این ارتباطات در وزارتخانه وجود دارد و می‌توان به سازمان‌های غیرانتفاعی که از پتانسیل مناسبی برخوردارند، جایگاه حقوقی داد تا در حکمرانی بین المللی، به عنوان یک پشتوانه برای کشور عمل کند.»
موسوی اجتهاد رایانشی را از نیازهای مغفول کشورهای اسلامی می‌داند و فعالیت جهادی در فضای مجازی را از دیگر برنامه‌های در حال اجرای وزارت ارتباطات برمی شمرد: «با پشتیبانی وزارت ارتباطات کاربردهای غیرتفریحی اینترنت به گروه های جهادی فعال در حوزه فضای مجازی آموزش داده می‌شود تا در زمینه غنی‌سازی فرهنگی اینترنت روستایی در ۲ استان پایلوت به فعالیت بپردازند.»
معاون وزیر خانواده محوری را از رویکردهای بخش امور بانوان وزارت ارتباطات برمی شمرد و توانمندسازی نوجوانان در حوزه دیجیتال و پا گرفتن هوش مولد را از بسترهای تعامل این وزارتخانه با تشکل های اجتماعی ذکر می کند.
