«تابناک با تو» - اگر همسرتان دائماً شما را برای همه چیز سرزنش می‌کند، این سوءِ استفاده عاطفی از شما است. او با کاهش تدریجی عزت نفس شما، خود را از هرگونه مسئولیت رها می‌کند و در موقعیتی قدرتمند قرار می‌دهد. در این درس سواد زندگی قصد داریم کمی عمیق‌تر به علل احتمالی این نوع رفتار و برخی از استراتژی‌های عملی برای مقابله با آن بپردازیم.
"همسرم مدام به من سرکوفت می‌زند"، "هر مشکلی که پیش بیاید در آخر تقصیر‌ها را گردن من می‌اندازد"، "همسرم به خاطر هر اشتباهی حتی اگر از طرف خودش یا دیگران باشد مرا مسئول میداند و سرزنش می‌کند"، این‌ها چند مورد از عباراتی است که اغلب در جلسات زوج درمانی شنیده می‌شود.
این عبارات توصیف رفتار‌هایی هستند که باعث ناراحتی زیادی در روابط زوجین و از آن بدتر احساس عدم درک از سوی طرف مقابل می‌شوند. این رفتار‌ها هر چند هزینه زیادی از نظر احساسی و عاطفی بر هر دو سوی یک رابطه وارد میکنند، اما درک دلایل آن چندان آسان نیست.
روان‌شناس مشهور جان گاتمن در کتاب خود با عنوان «چرا ازدواج‌ها موفق می‌شوند یا شکست می‌خورند» (۱۹۹۵) توضیح می‌دهد که انتقاد منفی و فرافکنی احساس گناه یکی از دلایل اصلی در جدایی زوج‌ها است. او مدعی است که در پس این واقعیت روانی، معمولاً ارتباطات عاطفی ضعیف و فرار آشکار از مسئولیت نهفته است.
در این درس سواد زندگی قصد داریم کمی عمیق‌تر به علل احتمالی این نوع رفتار و برخی از استراتژی‌های عملی برای مقابله با آن بپردازیم.
چرا همسرتان برای همه چیز شما را سرزنش می‌کند؟
فرافکنی احساس گناه، پدیده‌ای رایج در تعارضات بین فردی است. جالب اینجاست که وقتی در رابطه‌ای صمیمیت وجود دارد، مانند روابط عاطفی و جنسی، این رفتار بیشتر ظاهر می‌شود. تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه گرانادا (اسپانیا) رنج ناشی از این گونه تعارضات را در روابط عاطفی بررسی کرده است.
این تحقیقات نشان می‌دهد که اغلب، پشت این گونه مشکلات، فقدان مهارت‌های هوش هیجانی نهفته است. بدین معنی که فرد از احساس گناه به عنوان سلاح استفاده می‌کند، زیرا نمی‌داند چگونه ناامیدی‌های خود را مدیریت کند.
فردی که شخص دیگری را برای هر مشکل کوچکی سرزنش می‌کند، در واقع دارد از مسئولیت خود فرار می‌کند. این افراد به جای حل چیزی که آن‌ها را آزار می‌دهد، نگران یا ناامید می‌کند، تصمیم می‌گیرند ناراحتی خود را بر دوش دیگران بگذارند. این یک تکنیک دفاعی ناقص و ناسازگار است که منجر به بروز مشکلات در روابط می‌شود.
اگر همسری دارید که مدام شما را برای همه چیز سرزنش می‌کند، متوجه خواهید شد که او به شکل زیر رفتار می‌کند:
• در مواجهه با هرگونه سوء تفاهم، آن‌ها ادعا میکنند که تقصیر شماست که رفتارتان را درست توضیح نمی‌دهید.
• وقتی مشکلی پیش می‌آید، از شما انتظار دارند که آن را حل کنید. اگر این کار را نکنید، همه چیز تقصیر شماست.
• اگر دچار استرس هستند، شما را به خاطر تشدید اوضاع سرزنش میکنند.
• هر گونه تلاش برای برقراری ارتباط با وی بی فایده به نظر می‌رسد. علاوه بر این، آن‌ها به سرعت صبر خود را از دست می‌دهند.
این نوع افراد در صورت بروز هر حادثه یا ناراحتی منفعلانه عمل میکنند. آن‌ها به جای تلاش برای حل هر مشکلی، انتظار دارند دیگران آن را برایشان انجام دهند. این تصویری روشن از عدم بلوغ است.
فرافکنی گناه، نوعی مجازات
اگر تعجب می‌کنید که چرا همسرتان شما را برای همه چیز سرزنش می‌کند، به خاطر داشته باشید که آن‌ها از احساس گناه به عنوان مکانیزم دفاعی استفاده میکنند. تحقیقات منتشر شده در Personalitand Individual Differences این مکانیزم را به عنوان تمایل فرد برای نسبت دادن احساسات، مقاصد یا انگیزه‌های خود به دیگران تعریف می‌کند.
گاهی اوقات، در بررسی‌های بالینی، متخصصان افرادی را می‌بینند که قادر به مدیریت مشکلات، اضطراب و محدودیت‌های خود نیستند. این افراد به جای پرداختن به مسائل خود، آن‌ها را به دیگران فرافکنی میکنند. همانطور که کارل یونگ می‌گوید: "هر چیزی که ما را در مورد دیگران آزار می‌دهد ما را به درک خودمان هدایت می‌کند. "
ارتباط عاطفی ضعیف
برخی از مردم عادت دارند در روابطشان چنین شکایت‌هایی بکنند: «تو به من گوش نمی‌دهی. تو فقط به نیاز‌های خودت اهمیت می‌دهی. تو اصلا به احساس من توجه نمی‌کنی.» این نوع نظرات، وقتی مدام تکرار شوند، آزاردهنده و خسته کننده می‌شوند. در واقع، کسانی که به جای قاطع بودن، احساس گناه را به دیگران القا میکنند، نه تنها ارتباط بدی با دیگران دارند، بلکه فریبکار هم هستند.
تحقیقات منتشر شده در نشریه Frontiers in Psychology بیان می‌کند که ارتباط خوب منشا و مرکز هر رابطه موفقی است چرا که دستیابی به توافق را آسان‌تر و پیوند را مستحکم می‌کند. بنابراین، فقدان مهارت‌های خوب در ایجاد ارتباط با دیگران، اغلب منجر به رفتار‌های مضر و حتی فریبکاری در رابطه می‌شود. وقتی همسرتان شما را برای همه چیز سرزنش می‌کند، متوجه خواهید شد که موارد زیر رخ می‌دهد:
• آن‌ها نمی‌دانند چگونه آنچه را که برایشان اتفاق می‌افتد بیان کنند و شما را به خاطر حدس نزنید مشکل شان سرزنش میکنند.
• آن‌ها نمی‌دانند چگونه با اعتماد به نفس و محترمانه صحبت کنند. در عوض از عبارات کوتاه، غیر مفید و حتی تهدیدآمیز استفاده میکنند.
• سوء مدیریت عاطفی آن‌ها گاهی اوقات باعث ناامیدی می‌شود، زیرا نمی‌دانند احساسات خود را چگونه در قالب کلمات بیان کنند.
• آن‌ها با انداختن تقصیر به گردن شما از رفتاری خشن و زننده استفاده میکنند.
به گفته دکتر جان گاتمن، درمانگر زوج ها، چهار رفتاری که طلاق یا جدایی را پیش بینی میکنند از این قرار است: عیب جویی، حالت تدافعی، توهین و کارشکنی هستند.
دستکاری خودشیفتگی
پاسخ به این که چرا همسرتان شما را برای هر چیزی سرزنش می‌کند می‌تواند این باشد که او شخصیت خودشیفته‌ای دارد. با این حال، برای رسیدن به این نتیجه، باید صفات و رفتار‌های آن‌ها را دقیق‌تر ارزیابی کرد.
تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه Wollongong (استرالیا) تأیید می‌کند که تأثیر بین فردی داشتن رابطه با فرد خودشیفته می‌تواند بسیار زیاد باشد. این تحقیقات ویژگی‌های زیر را نشان می‌دهند:
• فرد خودشیفته اغلب انتقام جو است. آن‌ها وقتی با کوچکترین ناامیدی، اختلاف نظر یا احساس خشم مواجه می‌شوند، در یافتن بهانه‌ای برای انداختن تقصیر به گردن شریک زندگی خود تردیدی ندارند.
• خودشیفته‌ها از تقلب و فریب کاری استفاده میکنند. این مکانیسم به آن‌ها کمک می‌کند تا آنچه را که برای تقویت خودانگاره و عزت نفس خود نیاز دارند، از دیگران به دست آورند.
• خود شیفته باید در مرکز توجه قرار گیرد. این تمایل آن‌ها را به همسرانی بسیار خودخواه تبدیل می‌کند.
• خود شیفته‌ها از همدلی ابزاری استفاده میکنند. این بدان معناست که آن‌ها احساسات دیگران را تشخیص دهند و با آن‌ها ارتباط برقرار کنند، اما این کار را به صورت ابزاری و برای به دست آوردن نوعی منفعت انجام می‌دهند.
نحوه برخورد با همسری که برای همه چیز شما را مقصر میداند و مدام سرزنش تان می‌کند
همانطور که دکتر جان گاتمن در کتاب خود، Principia Amoris (۲۰۱۴) اشاره می‌کند، عشق اصیلی که روابط شاد و پایدار را شکل می‌دهد، مبتنی بر فرهنگ احترام است و نه استبداد فرافکنی گناه و مسئولیت را به دوش دیگری انداختن.
بنابراین، اگر در حال حاضر در این شرایط هستید، چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
۱- وضعیت را تحلیل کنید
همه ما با هم متفاوتیم و طبعا هر رابطه‌ای هم با رابطه دیگر فرق دارد. بنابراین، شما باید از وضعیت خود آگاه شوید و سعی کنید بفهمید چه اتفاقی در حال رخ دادن است. آیا شریک زندگی شما دوران بدی را پشت سر می‌گذارد؟ روابط اخیر شما چگونه است؟ آیا با وجود اینکه یکدیگر را درک نمی‌کنید، احترام بین شما هنوز پابرجاست؟ چرا شریک زندگی تان شما را برای همه چیز سرزنش می‌کند؟ پاسخ به این سوال‌ها به شما کمک میکنند تا تصویر واضح تری از مشکل داشته باشید.
۲- گفتگو
همسر شما ممکن است مهارت‌های ارتباطی خوبی نداشته باشد. اما، اگر عشق در رابطه وجود دارد و همسرتان مایل به حل مشکلاتی است که بین شما وجود دارد، باید تلاش کنید تا مکانیسم‌هایی را برای تسهیل گفتگوی خوب بین خودتان ایجاد کنید.
برای این کار چند عامل کلیدی وجود دارد:
• وضعیت موجود بین خودتان را صریح و ساده توضیح دهید.
• مثال‌های عینی ارائه دهید. به عنوان مثال، "دیروز شما من را به خاطر X چیز‌ها سرزنش کردید".
• حرف‌های خود را با آرامش بیان کنید، بدون اینکه همسرتان را تهدید یا قضاوت کنید.
• برای همسرتان روشن کنید که حرف‌های او چه احساسی در شما ایجاد می‌کند.
• به او بگویید که می‌خواهید هم احساس او را و هم دلایل این رفتار‌های مضر در رابطه تان بفهمید.
• به شریک زندگی تان اجازه دهید تا خود را بیان کنند و از ایده‌های خود دفاع کنند و شما به حرف هایش گوش کنید
• سعی کنید حرفش را قطع نکنید. یا به او نگویید که می‌دانید چه می‌خواهد به شما چه بگوید.
• راه حل‌های ممکن را پیشنهاد کنید. به عنوان مثال، به همسرتان بگویید "به جای اینکه من را متهم کنی، به من بگو چه مشکلی یا احساسی داری. "
• بر سر تغییر رفتار‌ها با راهبرد‌های معین و مدت مشخص برای اجرای آن به توافق برسید.
در واقع، گفتگوی جامع، همدلانه و محترمانه تعیین کننده‌ترین رکن در یک رابطه است.
پیشرفت خود را تجزیه و تحلیل کنید
اگر شریک زندگی تان شما را مدام برای همه چیز سرزنش می‌کند، این وضعیت را نمی‌توانید برای مدت نامحدود تحمل کنید. اگر نمی‌خواهید دچار آسیب روانی بزرگتری شوید، باید این ایده را درونی کنید. به همین دلیل، مهم است که کیفیت ارتباطات شما بهبود یابد و مهمتر از همه، احساس گناه همسرتان باید غیرفعال شود
منبع: سواد زندگی
