نوشابه رژیمی نوعی نوشابه است که عمدتاً بدون شکر یا با کمترین مقدار شکر تولید می‌شود. برخلاف نوشابه‌های عادی که معمولاً سرشار از قند هستند، در نوشابه رژیمی از شیرین‌کننده‌های جایگزین مانند آسپارتام، ساخارین (saccharin)، استویا (stevia) یا سوربیتول (sorbitol) استفاده می‌شود.
نوشابه‌های رژیمی اولین بار در دهه ۱۹۵۰ برای افراد دیابتی معرفی شد و سپس افرادی که به کاهش وزن تمایل داشتند شروع به استفاده از آن نمودند. این شیرین کننده‌ها دردسرهایی را برای سلامتی ایجاد می‌کنند. با مصرف شیرین کننده‌های رژیمی ممکن است، با خطر ابتلا به دیابت، از بین رفتن مینای دندان، ادرارآوری و خشکی بدن، خطر ابتلا به سرطان، کاهش کلسیم استخوان و ابتلا به چاقی رو به رو شوید.
در خصوص خطرات احتمالی مصرف شیرین کننده‌های رژیمی امیر کامران نیکو سخن دیابتولوژیست و پزشک تغذیه ضمن هشدار درباره مضرات مصرف نوشیدنی گازدار با شیرین کننده های رژیمی در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت: افزایش قند و احتمال ابتلا به دیابت با مصرف این نوشیدنی‌ها ممکن است؛ همان‌طور که میدانیم برای ساخت این نوشابه‌های رژیمی از قندهای مصنوعی استفاده می‌شود.
نیکوسخن در ادامه ضمن تعریف انواع قندهای موجود در طبیعت اظهار کرد: در دنیا ما یک نوع قندی داریم که به آن قند میوه و یا فروکتوز میگوییم. قند و شکر ساده ساکاروز نامیده می‌شود؛ که شامل دو مولکول قند گلوکز است که خیلی سریع در داخل روده شکسته شده و به دو مولکول ساکاروز تبدیل می‌شود و سریع جذب خون می‌شود. به همین خاطر سرعت جذب بالایی دارند. قندهایی مثل فروکتوز برای جذب باید به کبد رفته و در آنجا جذب بدن شود. همین‌طور یکسری قندهای الکلی داریم مثل سوربیتول که معروف‌ترین آن‌هاست و این نوع قندها هم حاوی کالری هستند و هم در بالا بردن قند خون تأثیرگذارند اما نسبت به قند و شکر ساده دیرتر تأثیر می‌گذارند.
وی افزود: یکسری قندهایی را داریم که فاقد کالری هستند و تأثیری بر روی قند خون ما هم ندارند؛ گروهی دیگر از این قندها مثل آسپارتام و آسه سولفام به نام قند مصنوعی معروف هستند. یکسری قندهای مصنوعی نیز مثل استویا بر پایه گیاه هستند.
مدیرعامل انجمن دیابت ایران خاطرنشان کرد: نوشابه‌هایی که تحت عنوان نوشابه‌های رژیمی وجود دارند مثل نوشابه‌های رژیمی زیرو و دایت کول بیشتر حاوی آسپارتام هستند و گاها از استویا نیز برای شیرین کردن بعضی نوشیدنی‌های خاص استفاده می‌شود. همان‌طور که قبلاً اشاره شد نوشیدن و خوردن این‌ها هیچ تأثیری بروی قند خون ما ندارد. کالری هم ندارد. در نتیجه رژیمی بودن این‌ها صحت دارد. درحالی‌که نوشابه‌های معمولی که ۳۵ میلی‌لیتر هستند حاوی ۳۵ تا ۴۰ گرم قند دارد و ۲۵۰ کالری نیز تولید انرژی‌دارند که هم باعث بالا رفتن قند خون شده و هم باعث اضافه‌وزن شده اما در مقابل نوشابه‌های رژیمی چنین ضرری راندارند و ممکن است این تصور به وجود آید که خوردن آن‌ها خوب باشد لذا باید دقت کرد که فرآورده‌های گازدار بخصوص نوشابه‌های مشکی برای سلامتی اصلاً مفید نیست. نوشابه‌های مشکی حاوی مقدار زیادی اسید فسفریک هستند که هم برای سلامت دندان و استخوان‌ها مضر می‌باشند.
نیکو سخن در ادامه گفت: قند موجود در نوشابه‌ها به‌سرعت جذب بدن می‌شود و قند موجود در کربوهیدرات‌ها مثل نان دیرتر جذب می‌شود. قند موجود در نوشابه‌ها با هیچ انسولینی پایین نمی‌آید. بعضی از مطالعات کوتاه‌مدت که خیلی هم علمی نیستند؛ نشان داده بود که مصرف این نوشابه‌ها طبع غذایی و ذائقه افراد را عوض می‌کند و آن‌ها را نسبت به خوردن شیرینی حریص‌تر می‌کند؛ اما متأسفانه شواهد خیلی زیادی وجود ندارد.
وی درباره سرطان‌زا بودن این محصولات باید گفت؛ قبل از اینکه مواد غذایی وارد سوپرمارکت‌ها و خانه‌های ما شوند مجوز و تأییدیه لازم را دریافت کرده‌اند. تحقیقاتی در انگلستان انجام شد درباره اینکه سرطان‌زا بودن مشتقات این محصول را تائید کند که همان‌طور گفتم مطالعات قطعی و علمی وجود ندارد. درباره ساخارین مطالعاتی چندین ساله صورت گرفت که نشان داد اگر آن‌ها مصرف این ماده را ۴۰۰ برابر بیشتر از حد معمول مصرف کنند باعث سرطان می‌شود؛ در نتیجه مسئله سرطان‌زایی این‌ها وجود ندارد؛ اما در حالت کلی مصرف نوشابه چه برای فرد دیابتی چه فرد سالم باید محدود باشد.
نیکوسخن ضمن اشاره به احتمال حذف آسپارتام همانند ساخارین گفت: بله این احتمال وجود دارد اما هنوز مطالعات جامع و جدی وجود ندارد که در گاید لاین های علمی ثبت شده باشد و این موضوع را تایید کند. مطالعات در این خصوص همچنان ادامه دارد. به صورت کلی مصرف نوشابه رژیمی نسبت به نوشابه های معمولی پیشنهاد می شود اما بهتر تا حد امکان نوشابه‌ها مصرف نشود.
وی در پایان تاکید کرد: بیماران دیابتی برای مصرف میوه‌ها هیچ محدودیتی ندارند وباید فقط با شمارش کربوهیدرات خوردن این خوراکی‌ها را برای خودشان ایمن کنند. تا بتوانند دوز انسولین را بر اساس واحد کربوهیدراتی که می‌خورند تنظیم نمایند.
تحقیقات کاملاً علمی و جامعی درباره اینکه این نوشیدنی باعث ایجاد سرطان می‌شود در حال حاضر وجود ندارد دانشمندان در حال انجام آزمایش‌های علمی بر روی تأثیرات این نوشیدنی هستند. شکی نیست که مصرف بی‌رویه این نوشیدنی‌ها می‌تواند منجر به بروز به بسیاری از امراض شود. این نوشابه‌ها فاقد هرگونه ارزش غذایی هستند و در طولانی‌مدت منجر به بیماری‌های قلبی و عروقی، کبدی، کلیوی و همچنین اختلالات روانی نیز می‌شود.
