فونت ایران که درزمینه عرضه قانونی فونت فارسی فعالیت میکند، با تعلیق اینماد روبهرو شد و درگاه پرداخت آن مسدود شده است. این مسدودسازی نه بابت قانونگریزی، بلکه بهخاطر سازوکارهای اشتباه قانونی رخ داده است. مدیرعامل این مجموعه جزییات بیشتر این اتفاق را تشریح کرد و تأکید دارد آنها در اشتباهی که پیش آمده بیتقصیر هستند.
فونت ایران یک فروشگاه فونت فارسی است که علاقهمندان و کسبوکارها میتوانند از فونتهای طراحیشده متخصصین در وبسایت، اپلیکیشن یا انتشارات چاپی خود استفاده کنند. این مجموعه فعالیت خود را از سال 1394 آغاز کرده و اساس کار آن «رعایت داوطلبانه کپیرایت فونت فارسی توسط کاربران» عنوان شده است.
حال مجموعهای که خود در راستای قانونمداری و رعایت حق مؤلف بنا نهاده شده، قربانی سازوکارهای قانونی شده است که بهنظر میرسد اشکالاتی جدی دارند. مجموعهای که قانونی فعالیت میکند، از قانون هم چشم یاری دارد تا با حمایت او، مانع فعالیت کسبوکارهای غیرقانونی شود؛ اما اکنون عکس این موضوع رخ داده است.
«مسلم ابراهیمی»، بنیانگذار فونت ایران، درباره چرایی مسدودسازی درگاه پرداخت این وبسایت به دیجیاتو گفت: «گویا ما در دستهبندی سایتهای دانلود فایل قرار گرفتهایم که چنین سایتهایی بایستی لوگوی طلایی (نماد ساماندهی وزارت ارشاد) کسب کنند.»
به باور وی، این دستهبندی نادرست است؛ چرا که در فایل فونت نمیتوان محتوای مجرمانهای قرار داد: «شاید بحث نگرانی درباره محتوای یک فیلم یا کتاب درست باشد، اما فونتی که فقط حروف الفبا در آن وجود دارد، چطور ممکن است حاوی محتوای مجرمانه باشد؟»
ابراهیمی در ادامه با ابراز بیاطلاعی از لزوم دریافت لوگوی طلایی به دیجیاتو گفت: «ما از این موضوع مطلع نبودیم و دو هفته پیش پیامک اخطار نظارتی دریافت کردیم. این اخطار همزمان با تمدید نشان اینماد ما بود. پس از تمدید، تیکتی مبنی بر دریافت اخطار تعلیق ارسال کردم و موضوع را شرح دادم، اما کارشناس مربوطه گفت مشکلی وجود ندارد. بااینحال، دیروز متوجه شدیم که اینماد ما تعلیق و درگاه پرداختمان مسدود شده است.»
وی با اشاره به اینکه فرایند دریافت نماد لوگوی طلایی در سایت ساماندهی وزارت ارشاد زمانبر و طولانی است، گفت از آنها در ابتدای راه مجوز خواستهاند: «آمدهام مجوز بگیرم و به ما میگویند مجوزت را آپلود کن! شرکتهایی که ثبت شدهاند میتوانند اسناد مربوطه را ارسال کند، اما ما چه کنیم؟ نهایتاً مدرک تمدید دامنه را برایشان ارسال کردم تا ثابت کنم که دامنه به نام خودم است.»
بنیانگذار فونت ایران در پاسخ به سؤال دیجیاتو مبنی بر اینکه طی 24 ساعت گذشته چه پیگیریهایی برای حل مشکل خود داشتهاند، گفت:
«از مرکز توسعه تجارت الکترونیک با من تماس گرفتند تا پیگیر حل مشکل شوند. آنطور که مشخص است، ما چه بخواهیم و چه نه، جزو وبسایتهای دانلود فایل قرار گرفتهایم و این را که در فونت نمیشود محتوای مجرمانهای گذاشت، نمیپذیرند. هیچ مسیری هم وجود ندارد که درخواست و اعلام کنیم وبسایت ما در دستهبندی اشتباهی قرار گرفته است. درحالحاضر سایت ساماندهی وزارت ارشاد هم با اختلال فنی روبهرو است و امکان ورود به آن (تا لحظه تنظیم این مصاحبه) وجود ندارد تا درخواست مجوز خود را پیگیری کنیم.»
به گفته وی، اکنون قرار بر این شده است تا مشکل فنی سامانه وزارت ارشاد رفع شود تا بتوانند وارد سامانه شده و درخواست خود را برای دریافت لوگوی طلایی ثبت کنند. سپس با اعلام این موضوع به اینماد و اینکه دریافت لوگوی طلایی زمانبر است، تعلیق اینماد فونت ایران را رفع کنند تا درگاه پرداختشان به روال قبل بازگردد.
اما این مسدودسازی چه اثراتی روی کسبوکار این مجموعه داشته است؟ ابراهیمی در پاسخ به این سؤال دیجیاتو گفت ورای اثر مالی، بحث لطمه به اعتماد مشتریان و زحمات 8 ساله، بزرگترین دغدغه آنهاست:
«ما طی 8 سال گذشته توانستیم یکی از بزرگترین چالشهای حوزه فونت فارسی را حل کنیم. با وجود آنکه طراحی فونت بیش از 30 تا 40 سال است که تدریس میشود، اما تا پیش از این کسی به آن بهعنوان حرفه و شغل نگاه نمیکرد؛ چرا که پس از انتشار یک فونت جدید، سریعاً بهصورت رایگان و غیرقانونی پخش میشدند که ما این مشکل را حل کردیم تا مارکت این حوزه شکل بگیرد. چندین متخصص در آتلیههای خود فقط روی طراحی فونت کار و از این راه کسب درآمد میکنند.»
به گفته وی، اما اکنون فونت ایران که تاکنون بهصورت قانونی فعالیت میکرد، با مشکل درگاه پرداخت روبهرو شده است، درحالیکه وبسایتهای غیرقانونی همچنان آزادانه به فعالیتشان ادامه میدهند: «الان چند فونت در دست انتشار و آپدیت داشتیم و مجبور شدیم به مسیرهای مختلف متوسل شویم تا نیاز کاربران را رفع کنیم. اگر یک کسبوکار آنلاین برای مدتی در دسترس نباشد، خیلی زود مشتریان خود را از دست میدهد و افراد به سراغ وبسایتها و کانالهایی میروند که بهصورت غیرقانونی فونتها را منتشر میکنند.»
ابراهیمی با تأکید بر قانونمداری و لزوم ساماندهی کسبوکارها، اعتقاد دارد هدف مجوز این است که جلوی فعالیتهای غیرقانونی گرفته شود، اما اکنون بهعلت سازوکارهای ناصحیح عکس این امر اتفاق افتاده است:
«معتقد هستم اینماد و مجوزدهی اگر بتواند مانع انتشار دزدی و غیرقانونی آثار فرهنگی و... شود، بسیار خوب است. پس مجوز بد نیست، اما ساختار فعلی موجب شده است تا شاهد نتیجه معکوس باشیم. آنهایی که محتوای کپی و غیرقانونی میگذارند، به هر شکل فعالیت میکنند و نیاز به لوگوی طلایی هم ندارند.»