ورزش دات آنلاین: حق پخش تلویزیونی در تمام لیگ‌های معتبر دنیا مهم‌ترین راه درآمدزایی باشگاه‌ها محسوب می‌شود. فوتبال ایران اما هیچ گاه به این حق نرسیده و حالا خطر حذف ایران از فوتبال بین المللی هم تهدیدمان می‌کند!
صنعت فوتبال در قرن تازه، با درآمدهای فراوان به یکی از بزرگترین بنگاه‌های تجارتی و اقتصادی تبدیل شده و نیمی از این درآمدها، به حق پخش تلویزیونی اختصاص دارد. همین موضوع سبب شده تا لیگ برتر انگلستان درآمد هنگفتی در بین پنج لیگ برتر اروپایی از طریق حق پخش تلویزیونی داشته باشد.
حق پخش تلویزیونی در فوتبال جهان دو صورت لحاظ می‌شود: جمعی و فردی.
در روش فردی، هر باشگاه به طور مستقیم با کانال‌هایی که فوتبال پخش می‌کنند مذاکره می‌کند. این روش به سود باشگاه‌های بزرگ‌تر است و آنها می‌توانند از این طریق درآمد بیشتری داشته باشند.
در روش جمعی اما باشگاه‌ها به یک سازمان برگزارکننده مجوز می‌دهند تا قرارداد حق پخش آنها را امضا کند. این مدل در اکثر لیگ‌های فوتبال مثل پریمیرلیگ اجرا می‌شود و از یک سو به سود و از سوی دیگر به ضرر باشگاه هاست. در این روش قدرت چانه زنی افزایش می‌یابد و درگیری باشگاه برای مذاکره کم‌تر می‌شود اما باشگاه‌های بزرگ از روش فردی می‌توانند کسب درآمد بیشتری داشته باشند.
در حال حاضر درآمد سالیانه پنج لیگ معتبر دنیای فوتبال از حق پخش تلویزیونی به شرح زیر است:
پریمیرلیگ: یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون پوند
بوندسلیگا یک و دو: ۹۳۳ میلیون پوند
لالیگا: ۸۴۰ میلیون پوند
سری آ: ۷۸۷ میلیون پوند
لیگ یک و دو فرانسه: ۴۹۳ میلیون پوند
طبق رتبه‌بندی سال ۲۰۲۱، ۱۰ لیگ برتر آسیا به شرح زیر هستند که ارزش سالانه حق پخش تلویزیونی تعدادی از آنها مشخص شده است:
۱. عربستان سعودی: ۶۶ میلیون پوند
۲. کره جنوبی
۳. ژاپن: ۱۱۵ میلیون پوند
۴. ایران
۵. قطر
۶. ازبکستان
۷. چین: ۹ میلیون پوند
۸. امارات: ۲۹ میلیون پوند
۹. تایلند
۱۰. اردن
تاثیر حق پخش در کیفیت پریمیرلیگ
شاید یکی از بزرگترین دلایل رقابت در چمپیونشیپ در طول ۴۶ هفته طاقت فرسا و بازی‌های پلی آف، صعود به پریمیرلیگ به خاطر درآمدهای هنگفت آن باشد. این راه درآمدزایی به حدی اهمیت دارد که تیم ته جدولی پریمیرلیگ، به نسبت مدعیان سری آ اوضاع مالی بهتری دارد!
در ادامه آماری از درآمدهای پنج لیگ معتبر اروپایی به خصوص پریمیرلیگ انگلیس را مشاهده می‌کنید:
سهم ما از این بازار بزرگ چقدر است؟
همین طور که در آمار و ارقام بالا مشاهده کردید، حق پخش تلویزیونی در فوتبال از اهمیت بالایی برخوردار است و با این وجود ما هنوز اندرخم یک کوچه‌ایم! حالا اصلا ارزش حق پخش فوتبال ایران چقدر است؟
صادق درودگر، مدیرعامل نساجی مازندران و عضو هیئت رییسه سازمان لیگ، در حاشیه مراسم مراسم اخذ مجوز حرفه‌ای باشگاه‌ها در پاسخ به سوال خبرنگاران که حق پخش فوتبال ایران چقدر برآورد شده است گفت: ما مبلغی را پیش‌بینی نکردیم و AFC و فیفا آن را ارزیابی و اعلام کردند که حدود ۴۵۰ میلیون یورو ارزش لیگ برتر برای حق پخش است. ما این پول را نخواستیم اما چیزی که برای کشور امکان‌پذیر و منطقی است را در نظر بگیرند؛ عددی که فوتبال را درمان می‌کند و در کارگروهی آن را بررسی کنند.
درودگر که گفته نخواستیم اما بیایید از رویاها فراتر رویم و تصور کنیم این مبلغ فراهم شده و ۴۵۰ میلیون یورو داریم که می‌توانیم بین تیم‌ها تقسیم کنیم. اگر دلار را به طور متوسط ۴۹ هزار تومان در نظر بگیریم، ۲۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان حق پخش کل فوتبال ماست و اگر قوانین پریمیرلیگ را مبنای تقسیم قرار دهیم، نیمی از آن به صورت مساوی و نیم دیگر براساس رتبه هر تیم بین ۱۶ باشگاه لیگ برتر تقسیم خواهد شد.
اگر مبلغی که بر اساس رتبه قرار است به باشگاه‌ها برسد را بیخیال شویم و روی همان نیم مساوی تمرکز کنیم، هر باشگاه مبلغ ۱۵ میلیون دلار (۷۳۵ میلیارد تومان) خواهد گرفت. در لیگی که بالاترین حقوق و دستمزد مربوط به تراکتور با ۳۲۹ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان است، چه مشکلاتی که با این حق پخش حل نمی‌شود! هم زیرساخت تقویت می‌شود، هم بازیکنان بهتری به خدمت می‌گیرند و هم بدهی‌ها صاف می‌شود! به همین راحتی!
خطر جدی برای فوتبال ایران
حالا که گویا اخذ مجوز حرفه‌ای هم به مشخص شدن وضعیت حق پخش تلویزیونی گره خورده، فدراسیون تصمیم گرفته تا احقاق این حق را به خود باشگاه‌ها واگذار کند. اتفاقی که البته با توجه به بی‌رقیب بودن صدا و سیما در پخش بازی‌ها، بعید است به نتیجه‌ای برسد که طی آن باشگاه‌ها بتوانند به حق واقعی خود برسند. حل این مساله با توجه به عدم حضور بخش خصوصی در حوزه پخش بازی‌ها، نیازمند دستوری دولتی و بالادستی است. اتفاقی که متاسفانه تا به امروز رخ نداده و خطر حذف فوتبال ایران هم تهدیدمان می‌کند!
