شاید 4 سال پیش کسی فکرش را نمی‌کرد که نابینایان تا چه اندازه برای تماشای فیلم و سریال های مورد علاقه‌شان در مضیقه هستند و با مشکلات زیادی مجبورند آثار روزی که تولید می‌شود را تماشا کنند. پلتفرم فیلیمو از همان زمان با همکاری مجموعه فرهنگی هنری سوینا اقدامی جدید را برای نابینایان پایه گذاری کرد که استقبال گسترده‌ای از آن شد و تا امروز هم ادامه پیدا کرده. توضیح دار کردن فیلم و سریال‌های روزی که از این پلتفرم پخش می‌شوند برای نابینایان حرکتی جدید بود که بازتاب زیادی داشت و میان قشر نابینا هم با اقبال مواجه شد. تا به حال هم بیش از 10 سریال با همکاری یکدیگر توضیحدار کردند و همزمان با پخش نسخه اصلی سریال‌ها در اختیار مخاطبان نابینا قرار گرفتند.
گلاره عباسی که نام سوینا از همان ابتدا با نام او پیوند خورد و تا به امروز هم زحمات زیادی برای این مجموعه کشیده صحبت‌های جالبی درباره فعالیت‌های سوینا و همکاری با این پلتفرم دارد که در گفت‌و‌گویی که با او داشتیم می‌خوانید.
از همکاری سوینا با فیلیمو چند سالی است می‌گذرد و در این مدت اتفاق‌های خوبی برای جامعه نابینایان افتاده که می‌خواهیم آن را از زبان شما بشنویم.
در این سال‌ها خیلی درباره سوینا حرف زدیم، اما اتفاق خوبی که در حال حاضر می‌توانم راجع به آن صحبت کنم این است که 4 سال از فعالیت ما در سوینا گذشت و نکته مهمش اینجاست که ما در تمام این سال‌ها در همه شرایط سخت توانستیم کار کنیم و فعالیت‌مان را ادامه دهیم. با توجه به اینکه دوره کرونا را پشت سر گذاشتیم، بیشتر برنامه هایمان به صورت آنلاین شد اما همچنان ادامه دادیم و مخاطبانمان را هم داشتیم. در همان زمان به دلیل اینکه سریال‌ها در این پلتفرم خیلی پرمخاطب شدند ما توانستیم در سوینا هم فعالیت‌هایمان را گسترده‌تر کنیم و با همکاری که با هم داشتیم سریال‌های بیشتری را توضیحدار کنیم. این موضوع هم اتفاق بسیار خوشایندی برای ما بود که خوشبختانه با استقبال مخاطبانمان هم مواجه شد. تا به امروز ما نسخه توضیحدار سریال‌هایی که از این پلتفرم پخش می‌شدند را همزمان پخش می‌کردیم و عزیزان نابینا هم همزمان با دیگر مخاطبان توانستند نسخه دسترس‌پذیر این مجموعه‌ها را تماشا کنند.
بازخوردی که از مخاطبان نابینا و کم‌بینا گرفتید چطور بوده؟
ما سریال‌های خیلی زیادی را کار کردیم، نسخه توضیحدار کارها هم مانند نسخه اصلی سریال‌ها که برخی با استقبال خیلی بیشتری از سوی مخاطبان طرف می‌شدند، آن‌ها هم میان مخاطبان ما مقبول واقع می‌شدند و برخی کارها هم شاید کمتر مورد علاقه مخاطب بودند در نظرسنجی‌های ما بین جامعه نابینیان هم محبوبیت کمتری داشتند. ولی در مجموع فکر می‌کنم به دلیل اینکه اتفاقی که در سوینا افتاده لازم و واجب بوده و باید صورت می‌گرفته کلیت کارهایی که نسخه توضیح دارشان در دسترس عزیزان نابینا قرار می‌گیرد با استقبال روبه‌رو می شوند. هدف ما از ابتدا این بود که کارها همزمان توضیحدار شوند تا عزیزان دارای محدودیت ما هم بتوانند در کنار دوستان، خانواده و اقوامشان که سریال‌ها را دنبال می‌کنند.
این نکته را هم بگویم که ما هر چند وقت یکبار نظرسنجی می‌گذاریم تا اثربخشی کارمان را بررسی کنیم و ببینیم همچنان مخاطبان خودمان را داریم یا نه، اتفاقا یکی از جدیدترین نظرسنجی‌هایمان حدود 3 هفته پیش بود که متوجه شدیم خداروشکر جامعه مخاطب نابینا همچنان همراه ما هستند و کارهایمان را دنبال می‌کنند.
به طور خاص سریالی بوده که خیلی مورد استقبال قرار گرفته و در میان جامعه نابینایان هم به همان اندازه محبوب شده باشد؟
واقعیت این است که ما در مقوله استقبال از سریال‌ها بین جامعه عادی و عزیزان دارای محدودیت تفکیکی قائل نمی‌شویم، چون به عقیده من وقتی قصه جذاب باشد همه کار را دنبال می‌کنند و نسخه توضیحدار هم مثل خود سریال دیده می‌شود. با توجه به اینکه ما به غیر از سریال‌هایی که در سوینا توضیحدار می‌کنیم برنامه‌های دیگری هم داریم، کاملا متوجه می‌شویم، کاری که قوی است و از همه لحاظ درست انجام شده مورد استقبال قرار می‌گیرد و در بین نابینایان هم اقبالش زیاد است.
چه نیازی باعث شد تا سراغ این قشر دارای محدودیت در جامعه بروید و محصولات را برایشان دسترس‌پذیر کنید؟
دغدغه‌ای که باعث شد این اتفاق شروع شود به زمانی برمی‌گردد که من با جمعی از جامعه نابینایان در ارتباط بودم و برنامه‌ای را با یکی از عزیزان اجرا می‌کردم که گوینده رادیو بودند. آن زمان سریال «شهرزاد» پخش می‌شد و متوجه شدم که عزیزان نابینا سریال را می‌بینند و با مشکلاتی روبرو هستند و توضیحاتی که ما الان روی کارها قرار می‌دهیم در اختیارشان نبود و به هر حال تماشای مجموعه برایشان دشوار بود. جرقه اصلی از همان زمان در ذهن من زده شد که باید برای این دوستان کاری کرد. به نظرم لزوم این اتفاق برای جامعه نابینایان خیلی زیاد بود و وقتی هم که ما این کار را آغاز کردیم با استقبال زیادی روبرو شد و اولین بار هم به صورت حضوری در سینما این اتفاق را استارت زدیم. این موضوع که به (آدیو دیسکریپشن) یا همان توضیحدار کردن برنامه‌ها معروف است، در کشورهای پیشرفته وجود داشت و چه برای برنامه‌های کودک و چه مجموعه‌هایی که برای بزرگسالان تولید می‌شود و فیلم‌های سینمایی انجام می‌شود. با ارتباطی که با بخشی از جامعه نابینایان داشتم متوجه شدم آن‌ها فیلم‌های سینمایی یا مجموعه‌های تولید روز را به سختی دنبال می‌کنند یا فیلم‌ها را در سینما بدون توضیح می‌شنوند و خانواده‌هایشان مجبور بودند برایشان توضیح بدهند، همه این مسائل ما را به الگویی رساند که نتیجه‌اش سوینا شد.
در نهایت هم دوستان نویسنده ما متن توضیحات فیلم، سریال یا برنامه‌ای که قرار است توضیحدار شود را می‌نویسند و دوستان گوینده‌مان در استودیو با نظارت ناظر پخش ضبط می‌کنیم. خدارا شکر در این 4 سال تولیدات زیادی داشتیم و تعداد بالایی فیلم و سریال برای عزیزان دارای محدودیت دسترس‌پذیر شده است.
مسئله‌ای که برای ما خیلی مهم بود این بود که آثاری که در سوینا توضیحدار می‌شوند جدا و یا عقب‌تر از اتفاقات حوزه فرهنگی و هنری جامعه نباشند. یعنی اگر فیلم یا سریالی در نمایش خانگی پخش می‌شود و با استقبال مخاطبان مواجه می‌شود همزمان برای مخاطبان دارای محدودیت هم قابل دسترس باشد و آن‌ها هم بتوانند بدون تاخیر آن را تماشا کنند. دلمان نمی‌خواهد عزیزان دارای محدودیت ما در حوزه فرهنگ و هنر کمبودی را احساس کنند. البته که این کار دشواری‌های خودش را دارد و به نظرم باید تلاش‌های بیشتری برای این عزیزان صورت بگیرد. شاید این موضوع باید تبدیل به مسئولیتی شود که هر هنرمندی که فیلمی را می‌سازد و ارائه می‌دهد توضیحات نابینایان آن را روی فیلم قرار دهد تا هر فیلمی یک نسخه نابینایان هم داشته باشد.
چهره‌های زیادی از عالم سینما و هنر در سوینا با شما همکاری داشتند. از تعامل و ارتباط با این دوستان هم برایمان بگویید و اینکه خود این دوستان چقدر از این حرکت استقبال می‌کنند؟
همه جامعه هنری ما چه کسانی که به عنوان گوینده در مجموعه سوینا جلوی دوربین بودند و در توضیحدار کردن فیلم‌ها نقش داشتند و چه تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌هایی که آثارشان را در اختیار ما قرار می‌دهند با توجه به حوزه کاری‌شان نهایت همراهی و همکاری را با ما داشتند که از همه‌شان ممنونم.
محصولات سوینا که از طریق سایت و یا کانال تلگرام مجموعه در دسترس علاقه‌مندان قرار می گیرد رایگان است و ما بودجه‌ای برای این کار نداریم. بنابراین می‌توانم بگویم همه جامعه هنری به معنای واقعی جامعه نابینایان را مهمان کردند و حضورشان برای شخص من مایه افتخار است، همه عزیزان زحمت کشیدند و با روی خوش کار کردند و حمایت‌شان را از ما دریغ نداشتند، بدون اینکه ما بتوانیم جبران مالی برایشان داشته باشیم.
همکاری نابینایان با سوینا چطور و از چه طریقی شکل گرفت؟
خیلی از پرسنلی که با ما فعالیت می‌کنند خودشان از جامعه نابینایان هستند. ما برای ساخت برنامه از دوستان نابینا استفاده می‌کنیم و همکاران ما در سوینا هم از میان این دوستان هستند. نخبه‌هایی که تحصیلکرده‌اند و خودشان برنامه سازی می‌کنند. برای مثال مجری برنامه کودک ما یکی از عزیزان نابینا است، تعداد زیادی از برنامه‌سازان و تدوینگرهای ما هم از بین همین عزیزان هستند.
این دوستان نابینا چطور دعوت به همکاری شدند؟
همان موقع که ما شروع به کار کردیم و در فراخوانی که عزیزان نابینا را دعوت کردیم تا به سینما بیایند و فیلم توضیحدار شده را تماشا کنند با خیلی از این دوستان در همان برنامه‌های اکران آشنا شدیم، عزیزانی که موزیسین و ادیتور بودند یا صدای خوب و قلم توانایی داشتند. به نظرم اتفاق ناخوشایندی بود که ما این همه سال از این استعدادها استفاده نکردیم و البته همچنان هم این موضوع ادامه دارد. البته منظور من فقط قشر نابینا نیست، به جز این عزیزان دوستان دیگر دارای محدودیتی هم هستند که در زمینه‌های مختلف استعدادهای زیادی دارند و متاسفانه ناشناخته باقی ماندند و از آن‌ها استفاده‌ای نمی‌شود. ما مسئولیت اجتماعی که با این عزیزان تعامل و همکاری داشته باشیم و از حضورشان بهره ببریم را رعایت نکردیم، در حالی‌که افراد مستعد بسیار زیادی وجود دارند که در حوزه‌های مختلف از جمله فرهنگ و هنر می‌توانند مثمر ثمر باشند. به نظرم ما خودمان را از لذت همکاری با این عزیزانی که نخبه هستند و بسیار با عشق و تمرکز کار می‌کنند محروم می‌کنیم.
با توجه به نظرسنجی‌‌هایی که گفتید از بین مجموعه‌هایی که تا به حال برای نابینایان توضیحدار کردید چه کاری محبوبیتش بیشتر از بقیه بوده؟
در مجموعه سوینا دو بخش خیلی مورد توجه قرار می‌گیرد، یکی فیلم‌های خارجی که برای مخاطبان خاطره‌انگیز است و توضیح‌دارشان می‌کنیم، حتی شاید برخی از فیلم‌ها را قبلا دیده باشند اما وقتی با توضیح آن‌ها را می‌شنوند برایشان حس و حال دیگری دارد و یکی هم بخش برنامه کودک‌مان است که خیلی جذاب است و حتی مخاطب بزرگسال هم دارد.
آیا گلاره عباسی از وقتی در سوینا فعالیت می‌کند در حوزه بازیگری کم کار شده است؟
نه! من بیشتر راجع به سوینا حرف می‌زنم و همکارانم بیشتر کار می‌کنند. هر زمان که قرار است کسی جلوی دوربین بیاید و صحبت کند من هستم و شاید به همین دلیل بیشتر دیده می‌شوم اما واقعا اینطور نیست که من زمان بیشتری برای فعالیت اختصاص دهم. این مدت هم زیاد کار کردم، البته شاید نسبت به قبل کمی گزیده‌کارتر شده باشم چون دلم می‌خواهد کارهای بهتری بازی کنم و به همین دلیل ترجیح می‌دهم کمی صبوری بیشتری در بازیگری به خرج دهم.
«رهایم کن» جدیدترین کاری است که نسخه توضیح‌دارش را آماده می‌کنید، از این تجربه هم برایمان می‌گویید؟
ما سریال‌های زیادی را در فیلیمو توضیحدار کردیم، یاغی، آکتور، جیران، می‌خوام زنده بمانم، دل، همگناه و البته کارهای دیگری که ممکن است الان به خاطر نداشته باشم. اما اینکه من خودم سریال‌ها را توضیحدار می‌کنم خیلی خوب است از این جهت که یک بار دیگر می‌توانم با دقت بیشتر آن‌ها را تماشا کنم. رهایم کن که تا به حال ما 4 قسمتش را ضبط کردیم خیلی قصه جذابی دارد، بازی بازیگرها خیلی خوب است و همه اینا کلیت مجموعه را جذاب‌تر می‌کند. اما به طور کلی توضیح دار کردن سریال‌ها به دلیل اینکه تعداد قسمت‌هایش بیشتر است سخت‌تر از بقیه کارهاست و زمان‌برتر هم هست، اما وقتی یک سریال جذاب با قصه درست و بازی‌های قوی و فیلمنامه خوب را قرار است توضیحدار کنی دیگر سختی معنایی ندارد و البته همه اینها به راوی هم کمک می‌کند تا راحت‌تر بتواند کارش را انجام دهد.
