بارها گفته شده که دولت باید به تولیدکنندگان محصولات معدنی اعتماد و بخشی از تصدیگری‌اش را کاهشی دهد. این در حالی است که قیمت‌گذاری دستوری باعث شده تولید‌کننده و مصرف‌کننده نهایی هر کدام به نحوی جداگانه دچار ضرر و زیان و حتی سرگردانی شوند؛ مشکلی که تنها راه‌حلش کاهش تصدیگری و نقش پررنگ دولت است.
هرچند قیمت‌گذاری دستوری اثرات ناگواری روی زنجیره فولاد داشته، اما کارشناسان باور دارند که این مهم به صورت مستقیم روی سنگ‌آهن تاثیر چندانی نداشته است و این دلیلش برمی‌گردد به اینکه سال گذشته با اعتمادی که دولت به تولیدکنندگان و انجمن سنگ‌آهن ایران کرد، مقداری از تصدیگری‌اش را کاهش داد. براساس تفاهمی که با بورس انجام شد، فعالان حوزه سنگ‌آهن کالاها را کاملا به صورت منظم و با قیمت‌گذاری منسجم و هماهنگ ارائه کرده‌اند، اما مساله این است که این‌گونه قیمت‌گذاری‌ها در بخش بالادست صنایع معدنی اتفاق افتاده و هنوز در بخش پایین‌دست اتفاقی نیفتاده است.
در این خصوص کارشناسان باور دارند تا زمانی که به بازار شوک جدید و بی‌اساس وارد نشود و قیمت‌گذاری کارشناسی باشد، مشکلات جدی برای بخش صنایع معدنی ایجاد نخواهد شد، چراکه باقی مشکلات را می‌توان با برنامه‌ریزی اصولی حل کرد، اما وقتی دولت بدون تصمیمات کارشناسی‌شده و بی‌پروا در حوزه قیمت‌گذاری ورود می‌کند، شرایط هم بدتر خواهد بود.
قیمت‌گذاری دستوری در بخش معدن و صنایع معدنی از جمله معضلاتی است که چند سالی است گریبان این بخش صنعتی کشور را گرفته است. در واقع قیمت‌گذاری دستوری که توسط دولت انجام می‌شود بسیاری ازبنگاه‌های اقتصادی و به خصوص بخش معدن را با چالش‌های گوناگونی روبه‌رو کرده است. این چالش‌ها به‌گونه‌ای نمود پیدا کرده که هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان نهایی محصولات معدنی نسبت به این‌گونه قیمت‌گذاری دولتی اعتراض دارند.
در این خصوص دبیر کل انجمن سنگ‌آهن ایران گفت: در بخش معدن و صنایع معدنی یعنی از سنگ‌آهن تا گندله با چنین مشکلی یعنی قیمت‌گذاری دستوری مواجه نیستیم. دلیل این موضوع هم این است که سال گذشته با اعتمادی که دولت به تولیدکنندگان و انجمن سنگ‌آهن ایران کرد، اجازه داد که مقداری از تصدیگری‌اش در حوزه قیمت‌گذاری کاهشی شود.
سعید عسگرزاده خاطرنشان کرد: مساله این است که برای اینکه مشکلات بخش معدن و صنایع معدنی در بخش قیمت‌گذاری کم شود، دولت باید تصدیگری خودش را در حوزه قیمت‌گذاری دستوری کاهش دهد تا فعالان این بخش براساس شرایط موجود و عرضه و تقاضایی که در بازار وجود دارد اقدام به قیمت‌گذاری کنند.
عسگرزاده ادامه داد: براساس یک فرمول و تفاهمی که با شرکت بورس کالای ایران داشتیم، از آن به بعد ما کالاها را کاملا به صورت منظم و با قیمت‌گذاری منسجم و هماهنگ در بورس کالا ارائه می‌کنیم که مساله، مورد تایید شرکت بورس ایران هم واقع شد. به گفته وی، بنابراین درحال حاضر ما براساس همین موارد فعالیت‌های خودمان را انجام می‌دهیم تا شرایط با‌ثبات‌تری در بخش قیمت‌گذاری محصولات معدنی داشته باشیم.
دبیر کل انجمن سنگ‌آهن ایران تاکید کرد: مساله این است که این‌گونه قیمت‌گذاری‌ها در بخش بالادست صنایع معدنی اتفاق افتاده، ولی هنوز در بخش پایین‌دست اتفاق مشابهی نیفتاده است. شاید این مساله برمی‌گردد به اینکه تشکل‌ها نتوانسته‌اند مسوولیت این بخش را برعهده بگیرند و موفق عمل کنند. درحالی که ما در این حوزه مسوولیت برعهده گرفته و یک بعد اخلاقی به همه داده‌ایم که به بازار شوک وارد نکنیم.
وی تاکید کرد: تا زمانی که به بازار شوک‌های بیهوده وارد نشود و قیمت‌گذاری‌ها کارشناسی و اصولی باشد، هرگز مشکلات جدی برای بخش صنایع معدنی ایجاد نمی‌شود و باقی مشکلات را می‌توان با برنامه‌ریزی اصولی برطرف کرد.
عسگرزاده تصریح کرد: باید شرایط را خودمان ملاحظه و مدیریت کنیم. شاید کمی تشکل‌ها کم‌کاری کرده‌اند و شاید هم اصلا چنین پیشنهادی از طرف دولت به آنها داده نشده است. بنابراین کماکان قیمت‌ها به صورت یک قیمت‌گذاری دستوری انجام می‌شود. طبیعی است وقتی قیمت‌های دستوری اعمال شود فراز‌و‌فرودهای سنگینی در بخش فروش وجود خواهد داشت. در نتیجه همین فراز و فرودهاست که مشکلات جدی و گاهی لاینحل در بازار ایجاد می‌کند.
وی اظهار کرد: البته در بازار یک جاهایی مجبور هستند تقاضاها را هم کنترل کنند که قیمت نهایی با قیمت پایه خیلی فاصله نداشته باشد. وقتی تقاضاها را کنترل کنند، روی تقاضای مازاد در بازارهای آزاد تاثیر می‌گذارد و به این طریق فقط نیازهای خودشان را تامین می‌کنند.
به گفته وی، همه اینها علاوه‌بر اینکه فساد ایجاد می‌کند حتما قیمت‌های دو‌نرخی هم به وجود می‌آورد. درنتیجه دو‌نرخی‌ها به ضرر بخش‌های دیگر زنجیره تمام می‌شود، زیرا نرخ آزاد در محاسبات و بررسی‌های سیاستگذاران دخیل نیست و همین‌ها بعدها مشکلاتی جدی ایجاد می‌کند.
او تاکید کرد: برای همین است که اعداد و ارقام بورس را مبنا قرار می‌دهند و می‌گویند اعداد و ارقام باید شفاف باشد. بنابراین قضاوت‌شان را راجع به بقیه زنجیره هم براساس همان اعداد در نظر می‌گیرند که به نظر می‌آید در بسیاری از موارد ساختگی است و واقعی نیست، زیرا بازار چیز دیگری می‌گوید و اعداد و ارقام معامله‌شده هم در بازار کاملا متفاوت است که ضدیت ایجاد می‌کند.
عسگرزاده اظهار کرد: قیمت‌گذاری دستوری اثرات بدی روی زنجیره فولاد می‌گذارد، ولی به‌طور کلی، به صورت مستقیم روی سنگ‌آهن خیلی تاثیر نداشته و کماکان در همان فرمولی که بیان شد به صورت آرام در حال انجام دادن فعالیت‌های‌مان هستیم و هیچ معضل جدی در بازار ایجاد نکرده است.
به این ترتیب کارشناسان باور دارند که دولت برای کمک به توسعه بخش فولاد کشور در همه عرصه‌ها چه بالادستی و چه پاییندستی باید شرایط را هموار کرده و در این قالب به تولید بخش معدن کمک کند.
