سطح سرمایه اجتماعی رابطه نزدیکی با مفهوم اعتماد و مسئولیت اجتماعی تک تک افراد براساس مقابله موفق با بحران‌های جمعی خواهند داشت. در کشور ما به دلایل مختلف طبق آمارهای رسمی سطح سرمایه اجتماعی در وضعیت قابل قبولی نیست.
یکی از موارد اضطراب‌آور در سطح جامعه هراس از فقدان دسترسی شفاف به اطلاعات واقع شده است که این امر به اعتماد متقابل و سرمایه اجتماعی آسیب می‌رساند و یکی از راهکارهای ایجاد اعتماد اجتماعی؛ ارائه اطلاعات به‌روز و قابل نظارت است.
ایجاد فاصله‌گذاری‌های فیزیکی و اجتماعی نوعی ارتباط اجتماعی در این دوران است. کرونا یک بیماری نیست بلکه یک بحران اجتماعی است و نیاز است ساختارهای حکومتی و تصمیم‌گیری؛ برنامه‌های لازم برای مقابله با این بحران را داشته باشند چرا که راه مقابله با این ویروس کنترل جمعیت در فضاهای عمومی است.
مردم به تنهایی با توانایی‌های که دارند، نمی‌توانند در خانه بمانند و مسایل اقتصادی خود را حل نمایند و این امر در گرو عملکرد مسئولانه و شفاف مراکز تصمیم‌گیری کشور ایجاد می‌شود. نهادهای اطلاع‌رسانی و مسئولان با خرد جمعی عملکرد خود را بصورت شفاف به مردم ارائه دهند تا اعتماد عمومی ایجاد گردد و فشارهای روانی کاهش یابد.
بعد از اعتمادسازی از جانب مسئولین تصمیم‌گیرنده کشور، مردم با رعایت جدی توصیه‌های پزشکان، کارشناسان و برنامه‌ریزان سلامت کشور برای به حداقل رساندن احتمال ابتلای به ویروس کرونا اقدام نمایند و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، استفاده از لوازم فردی و اقدامات کنترلی را به طور مکرر انجام دهند.
آنچه که مسلم است استرس و اضطراب ناشی از تهدید مداوم سلامت خود و عزیزان است که به آشفتگی روانی می‌انجامد. انزوای همراه با قرنطینه به افسردگی سوق داده می‌شود، همچنین سقوط اقتصاد، از دست دادن مشاغل و عدم اطمینان و پریشانی روانی بر کل جمعیت تاثیر گذاشته و در کنار آن آمار نگران کننده‌ی روز افزون به آن می‌افزاید و در کنار آن سطح نابرابری مالی با شیوع بیشتر مشکلات جسمی و روانی مرتبط خواهد بود.
تا زمانی که دولت‌ها بر تقویت شبکه‌های امنیت اقتصادی اقدام موثری انجام ندهند این نابرابرها و کنترل شیوع سخت‌تر خواهد گردید.
بیکاری بیشتر و ناامنی شغلی تاثیر مخربی از جمله افزایش خطر خودکشی، مرگ، مصرف مواد مخدر و خشونت‌هایی خواهد داشت که بر سلامت جامعه تاثیرگذار خواهد بود.
انسان موجودی اجتماعی است که نیاز به ارتباط با دیگران دارد و منزوی بودن برای او ایجاد فشار روانی را به دنبال خواهد داشت به عنوان مثال دانش‌آموزان گروه سنی‌ای هستند که در این دوران تنهایی بیشتری را تجربه می‌کنند لذا بایستی نیازهای عاطفی آنان را مورد توجه قرار داد.
در کنار آن افراد مسن و کسانی قرار دارند که ماه‌ها ارتباط‌های محدود با جامعه داشته‌اند و اکنون تحت فشارهای روحی و روانی قرار دارند. از این‌رو نیاز به احیای تلاش جمعی الهام‌بخش در جامعه است.
طبق آمارهای اعلام شده قبل از شیوع کرونا ۴۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان مشکل اختلال روانی داشته‌اند که در شیوع کرونا این رقم بالاتر رفته است. بااینکه یکی از راهکارهای مقابله با مشکلات روانی ورزش است اما این در حالیست که استفاده از امکانات ورزشی در شیوع کرونا محدودتر شده است.
لذا لازم است با خرد جمعی از مشکلات روحی و روانی اپیدمی کرونا، احساس به دام افتادن و ناامیدی جلوگیری کنیم و اعتمادبه‌نفس افراد را دوباره بسازیم. همه ما در حمایت از یکدیگر نقش داریم و باید از افراد آسیب‌پذیرتر محافظت و حمایت کنیم.
*دکترای DBA مدیریت اجرایی دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران، جراح و متخصص درمان ریشه دندانپزشکی
۴٧۲۳۱
