درحالی که فصل تابستان رو به پایان است ضدحملات بهاره ارتش اوکراین که قرار بود به بازپس‌گیری مناطق تحت کنترل روسیه منجر شود، بیش از پیش شکست‌خورده به نظر می‌رسد و چیزی دست نئونازی‌های اوکراینی را نگرفته است.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از اواخر زمستان با سفر به کشورهای غربی با وعده پیشروی در میدان نبرد، تلاش کرد رهبران غربی را به پمپاژ تسلیحات بیشتر به اوکراین مجاب کند و حتی موفق به دریافت کمک‌های مالی و تسلیحاتی زیادی از آمریکا، اروپا و اعضای ناتو هم شد اما عدم موفقیت نظامیان اوکراینی در خط مقدم نبرد علیه روسیه آنها را ناامید و دچار استیصال کرده است. غرب - بویژه آمریکا - امیدوار بود با موفقیت ضدحملات ارتش اوکراین، روسیه را وادار به بازگشت به میز مذاکره کند تا در سال منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برای خود دستاوردسازی کند.
1- به‌‌رغم ارسال تجهیزات پیشرفته نظامی از جمله تانک‌های لئوپارد یک و 2 که زلنسکی ماه‌ها برای دریافت آنها تلاش کرد، ضدحملات ارتش اوکراین در همان هفته‌های اول به بن‌بست خورد. تحلیلگران نظامی غربی عوامل مختلفی را در شکست این ضدحملات دخیل دانستند؛ از جمله استحکامات نظامی روسیه در خط مقدم مثل حفر خندق و سنگربندی، مین‌گذاری و تسلیحات پیشرفته ضدزرهی.
یک سند اطلاعاتی ارتش آلمان که توسط روزنامه بیلد افشا شده است، می‌گوید عدم آموزش نظامیان اوکراینی در کار با تسلیحات غربی و همچنین نقص قابل توجه در رهبری اوکراین، از عوامل شکست و کند پیش رفتن ضدحملات اوکراین بوده است. ارتش روسیه مثل آب خوردن تانک‌های پیشرفته ناتو را شکار کرد و موفق شده تلفات نظامی و جانی بسیاری به ارتش اوکراین تحمیل کند که از دلایل اصلی شکست اوکراین است.
2- اختلاف رهبران گروه واگنر با مقامات ارشد نظامی و وزارت دفاع روسیه باعث شد خطوط مقدم ارتش روسیه در برخی نقاط مانند جبهه‌های جنوب سست به نظر برسد. با شورش واگنر در ماه ژوئن که تمرکز رهبری سیاسی - نظامی روسیه را بر هم ریخته بود، ارتش اوکراین بر حملات خود شدت داد تا از فرصت به دست آمده برای پیشروی در دونتسک استفاده کند اما باز هم به در بسته خورد. نظم و آرایش نظامی روسیه در کنار اتحاد رهبران سیاسی - نظامی این کشور علیه خیانت واگنرها مانع هرگونه شکست در خطوط مقدم نبرد شد و اوکراین از قبال شورش واگنرها نیز چیزی عایدش نشد.
3- اکنون شرایط برای اوکراین و حامیان این کشور در غرب بسیار بغرنج به نظر می‌رسد. زلنسکی تلاش می‌کند شکست ضدحملات اوکراین را که برای آن بسیار رجزخوانی کرده بود به تعلل غرب در ارسال سلاح به اوکراین نسبت دهد. او از ماه‌ها پیش در اختیار نداشتن جنگنده‌های پیشرفته را به میان آورده و اکنون به دنبال در اختیار گرفتن جنگنده‌های اف16 است. دانمارک، هلند و نروژ قول داده‌اند طی ماه‌های آینده ده‌ها جنگنده اف16 به ارتش اوکراین تحویل دهند. به نظر می‌رسد ارسال جت‌های جنگنده آخرین تیر ترکش غرب برای تنفس مصنوعی به اوکراین برای پیشبرد حملات این کشور و افزایش روحیه نظامیان اوکراینی قبل از اعلام شکست کامل باشد. با این حال تحلیلگران نظامی معتقدند کمک‌های غرب درباره عرضه اف16 چندان قابل توجه نیست و حتی این اقدام ممکن است در روند جنگ بویژه پس از تهدیدات روسیه بی‌فایده باشد. تحلیلگران می‌گویند آموزش خلبانان و تعمیر و نگهداری جنگنده‌ها زمان زیادی طول خواهد کشید و حتی پس از این مدت نیز که 18 تا 24 ماه به طول خواهد انجامید، مشخص نیست خلبانان اوکراینی توانایی عملیات رزمی هوایی را داشته باشند یا نه.
4- شکست ضدحملات ارتش اوکراین و کاهش قابل توجه مهمات این کشور، روسیه را به فکر پیشروی دوباره و نفوذ بیشتر به عمق خاک اوکراین انداخته است. مقامات اوکراین روز یکشنبه از آغاز دوباره حملات هوایی و موشکی سنگین روسیه به پایتخت و دیگر مناطق این کشور خبر دادند. به نظر می‌رسد روسیه پس از ماه‌ها که در جایگاه مدافع قرار گرفته بود، اکنون با تحلیل رفتن قوای دشمن و کاهش قابل توجه تسلیحات ارتش اوکراین، با ریکاوری تسلیحاتی و نظامی خود و احتمالا با آرایش و تاکتیک متفاوت، حملات جدیدی را در خاک اوکراین تدارک ببیند.
5- زمان مهم‌ترین دشمن اوکراین در جنگ پیش رو است. واقعیت این است که اوکراین فرصت طلایی برای پیشبرد اهدافش در جنگ را از دست داده است. سال آینده سال انتخابات در آمریکاست و جو بایدن برای ادامه حمایت مالی و نظامی از اوکراین بشدت تحت فشار رقبا و افکار عمومی آمریکا قرار دارد. روزنامه «وال‌استریت ژورنال» اخیرا با اشاره به همین موضوع از قول مقامات آمریکایی گزارش داد ایالات‌متحده بعید است سال ۲۰۲۴ به اندازه میزانی که سال ۲۰۲۳ به اوکراین تسلیحات داد، کی‌یف را تغذیه نظامی کند.
کشورهای اروپایی نیز به دلیل مشکلات داخلی خود توان لازم برای ارسال تسلیحات بیشتر به اوکراین را ندارند. همه اینها نشان می‌دهد اوکراین در ماه‌های آینده با شرایط بسیار سختی روبه‌رو خواهد بود و پیشروی روسیه اجتناب‌ناپذیر است.
مهدی گرگانی
