«تابناک با تو» - آلکسی تایمیا در افرادی که تجربه تروما به ویژه در اوایل دوران کودکی داشته اند دیده شده است. ضربه و غفلت در رسیدگی سریع به آن ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در مغز شود که شناسایی و بروز احساسات را در مراحل بعدی زندگی دشوار کند.
اختلال نارسایی هیجانی یا آلکسی تایمیا وضعیتی است که می‌تواند بیان یا شناسایی احساسات و عواطف را برای فرد به شدت دشوار سازد. این بیماری به طور موازی با شرایط خاصی مانند افسردگی، اختلالات عصبی و آسیب مغزی رخ می‌دهد.
آلکسی تایمیا یک اصطلاح گسترده برای توصیف مشکلات مربوط به درک عواطف محسوب می‌شود. در واقع این اصطلاح یونانی که در نظریه‌های روان پویشی فرویدی استفاده می‌شود، به طور ساده به عبارت «هیچ واژه‌ای برای احساسات» ترجمه شده است. در حالی که این وضعیت تا به امروز به به طور کامل شناخته نشده است، تخمین زده می‌شود که از هر ۱۰ نفر ۱ نفر به آن مبتلا باشد.
با وجود آن که نظریه‌های فرویدی عمدتا قدیمی در نظر گرفته می‌شوند، آلکسی تایمیا تبدیل به مشکلی رو به افزایش در جهان مدرن امروزی شده است. این وضعیت اغلب به عنوان یک تشخیص ثانویه در سایر شرایط و ناتوانی‌های سلامت روانی از جمله افسردگی و اوتیسم مورد تاکید قرار می‌گیرد.
با این حال همه افراد مبتلا به اختلالات روحی و روانی در بیان و شناسایی احساسات خود دچار چالش نیستند. مطالعات نشان می‌دهند که این مسئله تنها بر درصد کمی از مردم تاثیر می‌گذارد. افرادی که به نارسایی هیجانی مبتلا هستند ممکن است خود را در بیان احساساتی که از نظر اجتماعی متداول و عادی تلقی می‌شوند؛ مانند شادی در یک مناسبت عمومی، دچار ضعف ببینند. برخی دیگر ممکن است در شناسایی احساسات شخصی خود مشکل داشته باشند.
گفتنی است که چنین افرادی لزوما بی تفاوت نیستند. در عوض ممکن است به اندازه همسالان خود عواطف قوی نداشته باشند و یا با اختلال در احساس همدلی دست و پنجه نرم کنند.
علل
آلکسی تایمیا تا به امروز به درستی ریشه یابی نشده است. البته این احتمال وجود دارد که با اختلالی ژنتیکی رو به رو باشیم.
این وضعیت همچنین ممکن است در نتیجه آسیب مغزی به قشر جزیره‌ای مغز رخ دهد. این بخش از مغز به دلیل نقشی که در مهارت‌های اجتماعی، همدلی و احساسات دارد شناخته شده است. برخی از مطالعات ضایعات قشر جزیره‌ای را با بی تفاوتی و اضطراب مرتبط می‌دانند.
پیوند‌هایی با اوتیسم
علائم اختلال طیف اوتیسم گسترده هستند، اما فاکتور‌هایی وجود دارند که آن را با نارسایی هیجانی مرتبط می‌کنند. یکی از عوامل اصلی فقدان همدلی است.
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که نیمی از افراد مبتلا به اوتیسم نارسایی هیجانی را هم تجربه می‌کنند. به عبارت دیگر، این نارسایی هیجانی است که باعث فقدان همدلی می‌شود و نه خود اوتیسم.
احساسات و افسردگی
ممکن است بیماران زیادی نارسایی هیجانی را همراه با افسردگی تجربه کنند. این وضعیت در اختلالات افسردگی ماژور، پسا زایمان و همچنین اسکیزوفرنی مشاهده شده است. تحقیقات نشان می‌دهند که بین ۳۲ تا ۵۱ درصد از افراد مبتلا به اختلالات افسردگی به نارسایی هیجانی هم مبتلا هستند.
ترومای احتمالی
علاوه بر این، وضعیت مذکور در افرادی که تجربه تروما به ویژه در اوایل دوران کودکی داشته اند دیده شده است. ضربه و غفلت در رسیدگی سریع به آن ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در مغز شود که شناسایی و بروز احساسات را در مراحل بعدی زندگی دشوار کند.
سایر بیماری‌های مرتبط
تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که این وضعیت ممکن است در برخی بیماری‌ها و آسیب‌های عصبی دیگر هم وجود داشته باشد:
- بیماری آلزایمر
- دیستونی
- صرع
- بیماری هانتینگتون
- مالتیپل اسکلروزیس
- بیماری پارکینسون
- سکته مغزی
- آسیب تروماتیک مغز
آلکسی تایمیا / علائم
به عنوان اختلالی که با فقدان یا کمبود احساسات مشخص می‌شود، تشخیص علائم نارسایی هیجانی می‌تواند بسیار دشوار باشد. از آنجایی که این وضعیت با ناتوانی در بیان عواطف شخصی همراه است، فرد مبتلا ممکن است مقداری بی تفاوت به نظر برسد.
اغلب افراد مبتلا به نارسایی هیجانی شخصا موارد زیر را در موقعیت‌های اجتماعی مختلف تجربه می‌کنند:
- عصبانیت
- گیجی
- مشکل در تشخیص "حالات چهره"
- درد و ناراحتی
- احساس پوچی
- افزایش ضربان قلب
- کمبود محبت
- حملات اضطرابی
آلکسی تایمیا / تشخیص
آلکسی تایمیا معمولا توسط متخصصین اعصاب و روان تشخیص داده می‌شود.
در واقع پزشک با پرسش یک سری سوالات مشخص و دریافت جواب از جانب بیمار فرآیند تشخیص را انجام می‌دهد. همچنین ممکن است از بیمار خواسته شود که یک پرسشنامه خود گزارشی ارائه دهد.
آزمایش احتمالی دیگر MRI است که توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می‌شود و نتیجه آن دسترسی به تصاویر قشر جزیره‌ای است.
لازم به ذکر است که آزمایش مخصوصی برای تشخیص دقیق آلکسی تایمیا وجود ندارد و از این رو تشخیص درست ممکن است زمان بر باشد.
آلکسی تایمیا / روش‌های درمانی
تا به امروز هیچ درمان اختصاصی مشخصی برای آلکسی تایمیا معرفی نشده است. همچنین روش درمانی موثر وابسته به نیاز‌های کلی و شرایط سلامت بیمار است. به عنوان مثال اگر فرد افسردگی یا اضطراب هم داشته باشد، مصرف برخی دارو‌ها تحت نظر پزشک می‌تواند به علائم سلامت روان نیز کمک کند.
در این میان گزینه‌های دیگر نظیر روان درمانی هم ممکن است برای بیماری مذکور مفید باشند. گزینه‌های درمانی احتمالی عبارت اند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- گروه درمانی
- روان درمانی (همچنین تحت عنوان "گفتار درمانی" شناخته می‌شود)
منبع: عصرایران
