فارس نوجوان: تمرکز یعنی توانایی توجه و دقت روی موضوعی معین که با میل و اراده انتخاب شده است. تمرکز حواس به معنای تفکر کامل و 100 درصد در مورد یک چیز نیست. چرا که بعید است بتوانیم حتی برای 5 ثانیه به طور مداوم فقط نسبت به یک چیز تمرکز داشته باشیم و بقیه افکارمان را به طور کامل از ذهن خود دور کنیم. بر این اساس می‌توان گفت تمرکز حواس یعنی به حداقل رساندن عوامل حواس پرتی.
* اهمیت تمرکز حواس
انسان برای موفقیت در فعالیت‌های خود نیازمند به تمرکز است. اگر قادر باشیم هنگام انجام کاری فقط روی کار خود تمرکز کنیم، عملا موفقیت ما به میزان چشمگیری افزایش خواهد یافت.
مثلا هنگام ورزش صرفاً روی انجام حرکات ورزشی خود و در هنگام مطالعه روی کتاب خود و یا هنگام فعالیت هنری روی کار هنری خود توجه و تمرکز کنیم.
مطالعه جدی‌ترین فعالیتی است که تمرکز در آن نقش اساسی و محوری دارد.
شاید بارها حین مطالعه متوجه شده‌اید که فقط چشمتان از روی عادت روی کلمات و خطوط می‌دود بدون آنکه حواستان به آن باشد. این موضوع ممکن است که شما را خسته و کسل کرده و وقت زیادی از شما گرفته و یا اتفاق افتاده که گاهی به کلمه‌ای خیره و در افکار خود غوطه‌ور شده‌اید. اینها همه نشانه پرش ذهن و عدم تمرکز است.
شاید شما هم گاهی بعد از امتحان افسوس سؤالاتی را خورده‌اید که با وجود آنکه پاسخ آنها را می‌دانستید ولی نتوانستید به آنها پاسخ دهید و یا دانش‌آموزانی هستند که با داشتن اطلاعات بالا در امتحانات، نمراتی را از دست داده‌اند که مهم‌ترین عامل اینگونه مسائل بی‌دقتی آنها بوده است. به طور کلی عدم تمرکز یکی از رایج‌ترین مشکلات دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور است.
مطالعات نشان داده است که تمرکز یک امر ذاتی نیست بلکه اکتسابی است که می‌توان با تمرین روز به روز تقویت کرد. یقینا با افزایش تمرکز می‌توانید در زمان کمتری، مطالب بیشتری را مطالعه کنید و از یادگیری و آرامش بالاتری برخوردار باشید.
* منشأ حواس پرتی
حواس پرتی یا منشأ ذهنی و درونی دارد و یا منشأ بیرونی و محیطی. منظور از عوامل ذهنی و درونی عواملی هستند که از افکار ما سرچشمه می‌گیرد. مثل یادآوری خاطرات تلخ و شیرین و یا غوطه‌ور شدن در تخیلات و یا مواردی مثل احساس درد، رنج، غم و غصه، نگرانی و گرسنگی و تشنگی، سردی و گرمی، ترس، خشم، شادی، سردرد و ... این موارد امکان تمرکز حواس را از افراد سلب می‌کند.
منظور از عوامل بیرونی مؤثر در حواس‌پرتی عواملی هستند که به شرایط محیطی فرد ارتباط دارند. این موارد عبارتند از: نور شدید یا ضعیف، صدای نابهنجار، روشن بودن رسانه‌های صوتی و تصویری، سر و صدا و آشفتگی مکان مطالعه.
باید بدانیم حواس‌پرتی بیشتر منشأ درونی دارد و بی‌شک عوامل بیرونی آسان‌تر از عوامل درونی برطرف می‌شود.
تحقیقات نشان داده است که افراد می‌توانند بدون توجه به عوامل محیطی مانند سر و صدای زیاد، شلوغ بودن محیط و حتی هنگام مسافرت، تمرکز حواس خود را حفظ کنند. اما نمی‌توانند در حال گرسنگی، تشنگی شدید، نگرانی و ناراحتی و اشتغال فکری و یا ناراحتی جسمانی با تمرکز مطالعه کنند.
منبع: کتاب مهارت‌های تحصیلی/ کیانی اردشیر.
پایان پیام/
