به گزارش اقتصادنیوز به نقل از میزان، بهروز کمالوندی، معاون امور بین المللی، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی و سخنگوی این سازمان درباره دلایل اهمیت صنعت هسته‌ای گفت: دلایل اهمیت صنعت هسته‌ای متعدد هستند؛ مهم‌ترین دلیل اینکه کشور دارنده این صنعت به لحاظ سطح و استاندارد، از لحاظ صنعتی ارتقاء قابل توجهی می‌یابد.
کمالوندی در بخشی از این گفت‌وگو با اشاره به اینکه در حوزه تکنولوژی‌های پیشرفته، هسته‌ای سرآمد است، توضیح داد: دلیل سرآمد بودن هسته‌ای نیز این است که استانداردهای هسته‌ای باید حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد جلوتر از استانداردهای دیگر باشد، ضمن اینکه موضوع‌های ایمنی و امنیتی در هسته‌ای یک ضریب دستکم ۱.۳ دارد؛ بنابراین اگر کشوری در زمینه هسته‌ای پیشرفت کند، پیشرفت در دیگر زمینه‌ها برایش اتفاق می‌افتد؛ به این معنا که اگر کشوری در صنعت هسته‌ای سانتریفیوژ یا رآکتور تولید کرده، دیگر می‌تواند سانتریفیوژهای مختلف یا رآکتورهای دیگر مانند برق عادی را تولید کند.
به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، دلایل اهمیت صنعت هسته‌ای متعدد هستند؛ مهم‌ترین دلیل اینکه کشور دارنده این صنعت به لحاظ سطح و استاندارد، از لحاظ صنعتی ارتقا قابل توجهی می‌یابد.
وی با اشاره به اینکه درباره حوزه‌های این صنعت باید گفت که صنعت هسته‌ای در گستره بزرگی تعریف می‌شود، اظهار کرد: ما به نقش هسته‌ای در حوزه‌های انرژی و برق آگاهی داریم؛ فقط در مورد کاربرد پرتوها می‌توان گفت که از رادیو دارو که عموم مردم با آن سروکار و به آن نیاز دارند تا صنایع مختلف اعم از نفت، شیلات و کشاورزی، در گستره صنعت هسته‌ای قرار می‌گیرند.
کمالوندی درباره موضوع برق هسته‌ای و محقق ساختن سهم برق هسته‌ای از سبد انرژی کشورمان، تصریح کرد: مدل‌های شناخته شده بین‌المللی در زمینه برق هسته‌ای وجود دارد که نرم افزارهایی دارند؛ با وارد کردن داده‌های ایران به سه مدل مذکور، این نتیجه به دست می‌آید که بین ۸ تا ۱۲ درصد برق کشور باید هسته‌ای باشد؛ در واقع دلیل این امر، دسترسی به برق ماندگار است که بتواند در صورت بروز مشکل خشکی سد و عدم تولید برق از این روش، جبرانکننده باشد.
وی افزود: به صورت متوسط ۱۰ درصد برق تولیدی در کشور ما باید برق هسته‌ای باشد و هدفگذاری ما در زمینه تولید برق هسته‌ای، رسیدن به میزان تولید ۲۰ هزار مگاوات است؛ تولید این میزان برق هسته‌ای باید تبدیل به یک خواسته و تقاضای مردمی شود؛ مردم همان‌طور که خواهان امنیت هستند باید متقاضی امنیت انرژی هم باشند، زیرا تامین انرژی در حال حاضر نیز با مشکلاتی مواجه است که در بلندمدت دشوارتر می‌شود.
به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، براساس پیش‌بینی‌ها، ما در ۶۰ تا ۷۰ سال آینده نفتی نداریم؛ در حال حاضر ما سالانه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت مصرف می‌کنیم، اما یک نیروگاه هسته‌ای ما که در سال‌های اخیر کار کرده، ۹۰ میلیون بشکه نفت صرفهجویی کرده است، بدون این که هوا را آلوده کند.
معاون امور بین المللی، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران درباره ضرورت داشتن صنعت هسته‌ای و وجود برخی مخالفت‌ها با این موضوع، گفت: برخی از نخبگان ما، مسائلی را در زمینه صنعت هسته‌ای مطرح می‌کنند که تعجب‌برانگیز است.
وی ضمن اشاره به اینکه یکی از این مسائلی که مطرح می‌کنند این است که حجم سرمایهگذاری در صنعت هسته‌ای بالاست، تشریح کرد: حجم سرمایه گذاری در این صنعت بالاست، اما این سرمایهگذاری است که تا ۱۰۰ سال به شما میوه می‌دهد؛ در حالی که یک نیروگاه معمولی ۲۰ سال کار می‌کند، یک نیروگاه هسته‌ای پنج برابر یک نیروگاه معمولی کار می‌کند؛ شاید بگویند که نیروگاه هسته‌ای پنج برابر یک نیروگاه عادی هزینه می‌برد، اما در نظر داشته باشید که کشوری که از لحاظ آب‌وهوایی مشکل دارد و با معضل آلودگی هوا مواجه است، چقدر نیروگاه هسته‌ای می‌تواند در حل بحران آلودگی هوای آن موثر باشد؛ نیروگاه اتمی اصلا آلودگی ایجاد نمی‌کند.
کمالوندی با اشاره به اینکه صنعت هسته‌ای را می‌توان به ۲ حوزه تقسیم کرد، بیان کرد: حوزه انرژی و حوزه غیر انرژی، دو حوزه صنعت هسته‌ای هستند؛ در حوزه انرژی، برق و در حوزه غیر انرژی کاربرد پرتوها و صنایعی مانند کشاورزی قابل تعریف هستند؛ شاخه‌های دیگری مانند آب سنگین و لیزر هم در این صنعت وجود دارند؛ آب سنگین ایران از نظر کیفیت در دنیا در رتبه نخست قرار دارد؛ مشتریان اروپایی هم برای خرید آب سنگین ما صف کشیدهاند؛ ما یک لیتر آب سنگین را هزار دلار می‌فروشیم.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران ضمن ارائه توضیحاتی درباره آب سنگین و اینکه آب سنگین آبی است که بسته به مصرف پزشکی یا صنعتی، دوتریم آن جدا یا بیشتر شده است، گفت: ما در این زمینه یک گام پیش‌تر رفتهایم و در زمینه دوتره‌ها در رتبه برتر جهان از نظر میزان دوتره تولیدی قرار داریم؛ در عین حال، باید توجه داشت که دلایل ضرورت داشتن صنعت هسته‌ای، فراتر از اینکه یک بحث علمی است، بحثی اعتقادی نیز محسوب می‌شود و جلوه‌هایی از آن در آیات و روایات به‌ویژه در ارتباط با خواص آب و نور که ذرات آن‌ها موضوع علم هسته‌ای نیز محسوب می‌شود، آمده است؛ باید این اطلاعات به همگان ارائه شود؛ در ۶۰ تا ۷۰ سال گذشته ۵۰۰ نیروگاه اتمی در سراسر جهان کار کرده و یا همچنان کار می‌کنند؛ در حال حاضر نیز بیش از ۶۰ نیروگاه در دست ساخت است.
کمالوندی در بخشی دیگر بیان کرد: نباید اینگونه تصور شود که مثلا افرادی که به نمایندگی از کشورهایشان در شورای حکام حضور دارند، همه جزئیات غنیسازی را می‌دانند؛ گذشته از آن‌ها، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم اطلاعات زیادی ندارند؛ من به مسئولان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها گفتهام که مگر شما اورانیوم ۶۰ درصد را جای دیگری دیدهاید؟ پس هر چه می‌خواهید در این زمینه بدانید، باید از ما بپرسید؛ ما به آن‌ها می‌گوییم شما را به کشورهای دارای سلاح هسته‌ای راه نمی‌دهند که شما بتوانید اورانیوم ۸۰ درصد را ببینید؛ هیچ کشور دیگری بیشتر از ۱۹.۵ درصد تولید نمی‌کند؛ مگر کشورهای دارای سلاح اتمی؛ پس ما که در این سطح تولید می‌کنیم، از شما و بازرسان شما در این خصوص بیشتر اطلاعات داریم.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران تاکید کرد: باید توجه داشت که همگان همه چیز را درباره دانش اتمی نمی‌دانند؛ حتی بازرسانی که می‌آیند، خیلی تسلط فنی به موضوع ندارند؛ مهم است که ما بتوانیم این موضوع را برای عامه مردم قابل فهم کنیم تا با فهم و یقین انرژی هسته‌ای را حق مسلم خود بدانند.
کمالوندی با اشاره به دیدار اخیر با رهبر معظم انقلاب، گفت: من با قطعیت می‌گویم که در کشور ما هیچکس به اندازه مقام معظم رهبری اهمیت این صنعت را نمی‌داند؛ ایشان تاکید کردند که صنعت هسته‌ای مایه اقتدار و آبرو است و هر کسی که ایران قوی را می‌خواهد باید به این صنعت توجه داشته باشد؛ مقام معظم رهبری تاکید زیادی بر صنعت هسته‌ای دارند، اما متاسفانه بخش‌های دیگر در کشور در این زمینه با ما همکاری نمی‌کنند؛ البته این نقیصه با مدیریت و تجارب خوب رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در زمینه مسائل صنعتی در حال برطرف شدن است.
وی با اشاره به اینکه همه ظرفیت‌های مورد نیاز برای صنعت هسته‌ای در کشور ما وجود دارد، اعلام کرد: سازمان انرژی اتمی ایران در حال مدیریت کردن قابلیت‌های پراکنده در صنایع مختلف است؛ برای این امر نخست سیستم مدیریتی فعال و سپس حمایت لازم است؛ در حال حاضر صنعت هسته‌ای ما بالغ شده و توانایی‌های زیادی دارد، اما برای بالفعل کردن قابلیت‌های صنعت هسته‌ای همه بخش‌های کشور باید همکاری کنند؛ مجلس، دولت، سازمان برنامه و بودجه، قوه قضاییه و مردم عادی با مطالبهگری خودشان؛ در این مسیر باید به موضع و اظهارات دشمنان به‌طور عملی پاسخ دهند؛ متاسفانه برخی نخبگان ما هم همین حرف‌های دشمنان را از روی ناآگاهی تکرار می‌کنند.
کمالوندی در بخشی از این نشست به موضوع تحریم‌ها علیه صنعت هسته‌ای کشورمان اشاره کرد و گفت: برخی نخبگان ما حتی تحریم‌های کشور را به پای موضوع هسته‌ای می‌گذارند؛ در پاسخ به این افراد باید به زمان اعمال نخستین تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران اشاره کرد؛ نخستین قطعنامه هسته‌ای علیه ایران با نام قطعنامه ۱۶۹۶ توسط شورای امنیت در جولای ۲۰۰۶ تصویب شد؛ در واقع کمتر از ۱۷ سال از زمان شروع بهانهجوییها علیه این صنعت می‌گذرد، اما ما از ۴۴ سال پیش یعنی از زمان پیروزی انقلاب مورد تحریم قرار گرفتیم؛ آن زمان که بحث صنعت هسته‌ای نشده بود، دلیل آن تحریم‌ها چه بود؟
وی افزود: کشورهای تحریم کننده می‌خواهند هر آنچه را که به شما قدرت بدهد، از شما بگیرند و بر شما حرام کنند؛ این کاری است که در تمام دنیا می‌کنند؛ ماده ۱۲۳ قانون همکاری‌های هسته‌ای آمریکا یا «گلدن استاندارد» می‌گوید که برای انجام همکاری‌های هسته‌ای با دیگر کشورها، ۲ تعهد باید از آن‌ها گرفته شود؛ نخست عدم غنیسازی و دوم عدم بازفرآوری؛ آمریکایی‌های این ۲ مورد را میوه ممنوعه می‌دانند، زیرا می‌خواهند این ۲ مورد فقط در انحصار کشورهای قدرتمند باشد.
معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران، تصریح کرد: این صنعت یک صنعت استراتژیک است و در افزایش قدرت و استقلال کشور بسیار موثر است.
کمالوندی در مورد ضرورت معرفی صنعت هسته‌ای به عموم مردم جامعه، گفت: صنعت هسته‌ای باید به خوبی به مردم معرفی شود؛ مقام معظم رهبری در نمایشگاهی که داشتیم توصیفی کم‌سابقه از این نمایشگاه با عبارات عالی، امیدبخش و بشارت‌بخش داشتند؛ نکته مهمی که ایشان مطرح کردند، برای ما تکلیف ایجاد کرد؛ ایشان گفتند که باید با مردم صحبت کنید تا از آثار صنعت هسته‌ای بر زندگی خود آگاه شوند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، اظهار کرد: باید توجه داشت که اثرات صنعت هسته‌ای همگی بر زندگی مردم است؛ حوزه‌های فعالیت صنعت هسته‌ای بر برق، کشاورزی، رادیودارو و ... تاثیر دارد و اساسا همه حوزه‌های این صنعت بر زندگی مردم تاثیرگذار است؛ غنیسازی هم در نهایت سوخت خود را برای نیروگاه و رآکتور می‌دهد که برای زندگی، رفاه و سلامت مردم کاربرد دارد.
معاون امور بین‌المللی، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران ضمن اشاره به نقش زنان در صنعت هسته‌ای کشور، گفت: حدود ۴۰ درصد از دانشمندان ما در صنعت هسته‌ای خانم هستند.
وی در ادامه اظهار کرد: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، حضور زنان دانشمند در صنعت هسته‌ای کشورمان را در سفر اخیر خود به ایران مشاهده کرد؛ گروسی از سهم زنان در این صنعت تعجب کرده بود؛ اکنون آنچه در ذهن آقای گروسی جا افتاد، این است که بخش مهمی از صنعت هسته‌ای ایران را زنان اداره می‌کنند؛ این موضوعی است که باید هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌المللی به آن پرداخته شود.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران همچنین به موضوع حقوق هسته‌ای پرداخت و گفت: ما در توسعه حقوق هسته‌ای مشکلات زیادی داریم؛ ما به لحاظ سخت افزاری جلو رفته ایم، اما از نظر حقوقی و قانونی کار زیادی انجام نشده است.
کمالوندی تاکید کرد: برخی از کنوانسیون‌ها در این زمینه، کنوانسیون‌های بی ضرر هستند؛ ما در سال‌های اخیر روی برخی از این کنوانسیون‌ها کار کردهایم و باید فعالیت خود را در این زمینه افزایش بدهیم؛ ما باید هم در مسائل فقهی، موضوع هسته‌ای را باز کنیم و هم در حقوق به آن بپردازیم؛ متاسفانه حقوق هسته‌ای در کشور ما مهجور است.
به گفته وی، از آنجا که غربی‌ها عامدانه و با اهداف خاص حوادث هسته‌ای را بزرگ‌نمایی می‌کنند، تدوین حقوق هسته‌ای لازم است؛ آن‌ها تلاش می‌کنند تا با روایت‌های خاص خود از حوادث هسته‌ای، مانع حرکت دیگر کشورها به سمت صنعت هسته‌ای شوند.
کمالوندی در بخشی دیگر درباره رابطه ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، بیان کرد: رابطه ایران و آژانس یک رابطه توأم با مسائلی است که بعضا از ناحیه سیاسی به آن وارد می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه در حالی‌که کشورهای قدرتمند تلاش می‌کنند آژانس را تحت فشار قرار بدهند، اظهار کرد: ما تلاش کردیم که رابطه‌ای متوازن با آژانس داشته باشیم که فراز و نشیب‌های خاص خودش را داشته و دارد، اما به‌صورت کلی ما در حال حرکت رو به جلو هستیم؛ به طور مثال، زمانی در گزارش‌های آژانس موضوع چهار مکان مطرح بود که بعدا به سه مورد و اکنون به ۲ مورد کاهش یافته است؛ امیدواریم که در آینده تعداد مکان‌های ادعایی بازهم کاهش یابد و صفر شود.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران با بیان اینکه ما غیر از بحث مکان‌ها، بحث‌های معمولی با آژانس داریم که در همه جای دنیا وجود دارد، با این تفاوت که آن‌ها به دلیل سیاسی شدن بحث‌های مرتبط با ایران، موضوع‌های مذکور را به بهانه اینکه بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت باید به شورای حکام گزارش کنند، به این شورا می‌برند و آنجا هم هر کسی از جایگاه سیاسی حرفی می‌زند، گفت: برخی مواقع ۲۵ نفر از ۳۵ نماینده کشورهای عضو شورای حکام اصلا نمی‌دانند که موضوعات فنی مطروحه مثلا «اس آر دی» (اختلاف بین فرستنده و دریافت کننده) چیست یا نمی‌دانند که ۸۴ درصد تحت چه شرایطی ممکن است تصادفی ایجاد شود؛ این کشورها تنها کاری که می‌کنند این است که از دستخط اروپایی‌ها به عنوان سرمشق استفاده می‌کنند؛ به همین دلیل ما بارها به آژانس گفتهایم که ما به اندازه کافی تحت فشار هستیم، پس در گزارش‌های خودتان مراقبت باشید چیزهایی که می‌نویسید وسیله فشار بر ما از طریق سوءاستفاده برخی از کشورها نشود.
معاون امور بین‌المللی، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی درباره واکنش ایران به برخی از گزارش‌های مغرضانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توضیح داد: آژانس در برخی موارد در پاسخ به اعتراض ایران می‌گوید که اصلا منظور ما این نبوده است، ما این موضوع را درک می‌کنیم، اما آنچه در گزارش آمده، سبب اعمال فشار بر ایران می‌شود؛ به طور مثال این امکان وجود داشت که موضوع ذرات ۸۴ درصد اصلا گزارش نشود، چون موضوعی است که به‌لحاظ فنی می‌تواند ناخواسته پیش بیاید؛ در مورد ۲۰ درصد هم برای ما تا ۴۶ درصد هم ذرات غنی شده دیده بودیم، اما آن موقع موضوع را گزارش نکردند؛ ما به آژانس گفتیم که در موارد این‌چنینی باید با هم صحبت کنیم و اگر توضیحات ما قانع کننده نبود، در گزارش بیاید؛ این موضوع‌ها در نهایت حل می‌شود مانند آنچه درباره ذرات ۸۴ درصدی رخ داد، اما سر و صداهای زیادی ایجاد کرد.
«کمالوندی» در بخشی دیگر ضمن اشاره به اینکه رابطه ایران با آژانس تحت تاثیر مسائل سیاسی است، اما با وجود این گفت‌وگو میان ما برقرار است و رفت و آمدها انجام می‌شود، گفت: سعی کردیم مفاهمه‌ای ایجاد کنیم، دورنمای کلی هرچند کند، اما رو به جلو است؛ ما در فضای سیاسی که قصد بر اعمال فشار بر ماست، موفق شدیم تعداد مکان‌ها را کاهش دهیم و موضوع‌هایی مانند ۸۴ درصد را از دستور کار خارج کنیم که این‌ها موفقیت بزرگی هستند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، گفت: من در گفت‌وگو با مقام‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم گفتم که آژانس در مقابل برخی کشورها سخاوتمندانه رفتار می‌کند، اما در موضوع ما رفتار دیگری دارد.
وی با تاکید بر اینکه ما تاکنون اجازه نداده‌ایم حقی از کشور ضایع شود و قانون اقدام راهبردی به‌طور کامل و دقیق در حال اجرا شدن است، عنوان کرد: رابطه ایران و آژانس یک رابطه دارای فراز و نشیب است که در نهایت به سمت حل موضوع‌ها در حال حرکت هستیم؛ موضوع‌های مطرح شده به‌نحوی نیستند که نتوان آن‌ها را حل کرد؛ به نظر من اصلا موضوع غیر قابل حل نداریم، منتهی این باید در بستر خود به ویژه سیاسی قرار بگیرد و ما با صبر و حوصله و دقت جلو برویم؛ فضای خوب سیاسی برای حل موضوعات فنی بسیار موثر است.
معاون امور بین‌المللی، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی درباره رفت‌وآمدهای میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اظهار کرد: سفرها و رفت‌وآمد میان ایران و آژانس یک امر طبیعی است؛ مهندس اسلامی در مهر ماه به کنفرانس عمومی آژانس که همزمان با مجمع عمومی سازمان ملل برگزار می‌شود، خواهد رفت و با رافائل گروسی نیز دیدار خواهد کرد.
کمالوندی در بخشی دیگر ضمن اشاره به موضوع ورود بازرسان آژانس به کشور، گفت: ایران قراردادی با آژانس به نام «پی اند آی» (امتیازات و مصونیت) دارد که پیش از انقلاب اسلامی امضاء شده است و ما همچنان آن را اجرا می‌کنیم.
وی با بیان اینکه بر اساس این قرارداد، آژانس برای بازرس خود شرایط امکانات و وسایل را تعیین می‌کند و روند برای بازرسان مانند دیپلمات‌هاست و آن‌ها نیز از امتیازها و مصونیت‌هایی برخوردار هستند، اظهار کرد: ما براساس «پی اند آی» برای بازرسان آژانس مصونیت قائل می‌شویم، اما به‌طور معمول پیش از دادن چنین مصونیتی بررسی‌های لازم انجام می‌شود و این حق هر کشوری است که درباره بازرس‌های معرفی شده از سوی آژانس بررسی‌های دقیق امنیتی داشته باشد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی، تاکید کرد: ما در این رابطه از دستگاه‌های امنیتی خودمان کمک می‌گیریم، اگر این دستگاه‌ها بازرسان مورد نظر را تایید کردند، ما موافقت خود را به آژانس اعلام می‌کنیم؛ این روند دارای بازه زمانی مشخصی است که در پروتکل و پادمان این مدت قدری متفاوت است.
وی ادامه داد: بازه زمانی برای اعلام نظر در مورد بازرس معرفی شده در پروتکل سه ماه و در پادمان ۲ ماه است؛ یعنی در صورت عدم اعلام مخالفت با بازرس معرفی شده در بازه‌های زمانی تعیین شده، فرد معرفی شده به‌عنوان بازرس منصوب تلقی می‌شود؛ البته این به معنای از دست رفتن حق رد کردن بازرس مورد نظر در مراحل بعدی نیست و هر آن ضرورت ایجاب کند، می‌توانیم با استفاده از حق حاکمیت کشور انتصاب بازرس را لغو می‌کنیم.
بهروز کمالوندی با اشاره به اینکه بازرس‌های آژانس که به ایران می‌آیند، مدت ماموریتشان ۲ تا پنج روز است و ما بازرس مقیم در کشور نداریم، توضیح داد: بازرس باید برنامه خود را از قبل بدهد و سپس ما براساس بررسی‌های انجام شده اعلام موافقت می‌کنیم تا وی بتواند کار خود را آغاز کند.
معاون امور بین‌المللی، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی و سخنگوی این سازمان در پایان، گفت: نوعی از بازرسی نیز با نام «یو آی» (بازرسی سرزده) وجود دارد که در پادمان شاخص‌هایی دارد؛ به این معنا که از قبل توافق می‌شود در یک بازه زمانی چند بار امکان استفاده از بازرسی نوع «یو آی» وجود دارد؛ نوعی دیگر از بازرسی، بازرسی معمولی است که از قبل اعلام می‌شود؛ پس از توافق، همراه برای بازرسی تعیین شده و اقدامهای امنیتی و پادمانی انجام می‌شود؛ همچنین ما در مرحله ابتدایی نیز شرایط خود درباره نحوه بازرسی را به اطلاع آژانس میرسانیم.
