فرادید: سیارهی ما به شکل شگفتانگیزی متنوع است. شرایط محیطی مختلف منجر به ایجاد ویژگیهای متفاوت در حیوانات عجیب و غریب با اشکال و اندازههای مختلف میشود. برخی از این حیوانات برای اعماق تاریک اقیانوسها تکامل مییابند، در حالی که برخی دیگر در بیابانهای خشک و بهظاهر غیرمهماننواز زندگی میکنند. عدهای از آنها در ظاهر عادی به نظر میرسند، تا زمانی که چیزی سبب بروز ویژگیهای عجیب و غریب در آنها میشود (مثلاً شبیه شدن عضوی از بدن آنها به انسانها).
بسیاری از عجیبترین مخلوقات طبیعت از اقیانوس سرچشمه میگیرند، جایی که تاریکی کامل، آبهای پر از رسوب، محیطهای پرفشار و آبهای تقریباً یخزده هر یک به سازگاریهای منحصربهفرد و ویژگیهای این عجیبترین موجودات منجر شدهاند. دانشمندان تخمین میزنند بین چند صد هزار تا بیش از ده میلیون گونهی جدید در اعماق اقیانوسها در انتظار کشف شدن باشند. اما در خشکی هم چیزهای عجیب و غریب زیادی وجود دارد.
با طولانیترین حیوان جهان، سیفونوفور آشنا شوید. بله، حتی از نهنگ آبی هم درازتر است. نهنگ آبی با حداکثر طول تاییدشدهی ۲۹.۹ متر در قیاس با طول ۴۵ متری سیفونوفور بچه به نظر میرسد. این نمونه که اینجا بهصورت مارپیچ دیده میشود، سال ۲۰۲۰ در سفر اکتشافی موسسه اقیانوس اشمیت مشاهده شد.
این حیوان از بستگان ناوچهی پرتغالی است (از ردهی اسبسانان به طول متوسط ۱۰ متر و بازوهای ۳۰ متر) و شاخکهای آن نیز مرگبار و نیشدار است.
گوزن فریادکش (Muntjac) یک پستاندار کوچک و قوی با غدد باورنکردنی است. این گوزنها که بومی بخشهایی از آسیای جنوب شرقی هستند، اما اکنون در حومهی بریتانیا رایج شدند، به خوبی با زیستگاههای مختلف سازگار شدهاند و معمولاً در مناطق جنگلی یافت میشوند.
اندازهی کوچک، ساختار قوی و توانایی پرش شگفتانگیزی که دارند به آنها اجازه میدهد در پوششهای گیاهی متراکم به راحتی حرکت کنند، اما این غدد متورمِ صورت آنهاست که توجه همه را به خود جلب میکند. این غدد میتوانند به قدری باز شوند که در واقع به داخل پشت و رو شوند!
مطمئناً گندمرغ (Hoatzin) یکی از عجیبترین پرندگان آمازون است. جوجههای این پرنده در دوران نوزادی روی بالهایشان پنجه دارند و از آنها برای بالا رفتن از درختان استفاده میکنند. بزرگسالان پوشش گیاهی را بسیار شبیه به گاو تخمیر میکنند و این کار سبب میشود بویی شبیه کود به خود بگیرند، از این رو نام مستعارشان، گندمرغ یا مرغ بدبو است.
نه، آنها صورتشان را با چغندر نشستهاند، بلکه این سرخی چهره، نشانهی سالمترین نرها است. مادهها هم این را میدانند و جفتشان را بر اساس قرمزی صورتش انتخاب میکنند.
این توپ لجنی ترسآور میتواند مواد ضخیم و چسبناکی را از خود بیرون بریزد که آبششهای هر شکارچی که به او نزدیک شود را مسدود کند. بیفک ماهی نوعی از بیآروارگان است که بدنی شبیه مارماهی دارند. اما شگفتی این ماهی در تولید همین مواد لزجی است که هنگام احساس خطر، مقادیر زیادی از آن را به عنوان مکانیزم دفاعی تولید میکند تا از شکارچی فرار کند. بیفک ماهیها باستانی هستند. آنها حدود ۵۰۰ میلیون سال پیش تکامل یافتهاند.
این زنبور خیرهکننده خیلی راحت موجودات بسیار بزرگتر از خودش را شکار میکند. در تصویر بالا او در حال ورانداز کردن یک سوسک است (به همین دلیل به آن زنبور سوسک زمردی هم میگویند). زنبور جواهر پس از تزریق یک سم خفهکننده به مغز طعمه، آن را زنده به گور میکند و با همان طعمهای که اکنون در اثر سم به زامبی تبدیل شده، در قبر تخم میگذارد. لاروهای این زنبور تا زمانی که به طور کامل رشد کنند از این طعمهی زامبیشده تغذیه میکنند.
این والسان آب شیرین، بزرگترین گونه دلفین رودخانهای است. آنها خاکستری متولد میشوند و با افزایش سن، رنگشان صورتی میشود. رنگ نهایی آنها متاثر از چیزهای زیادی از جمله رفتار، رژیم غذایی و نزدیکی مویرگهای آنها به پوست است.
این ماهی که به دلیل ظاهر ژلاتینی و آویزان خود مشهور شده است، با فشارهای شدید اعماق اقیانوس سازگار شده است. ظاهر عجیب و غریب لقب «زشتترین حیوان جهان» را برای او به ارمغان آورده است. اگرچه شاید این نام کمی ناعادلانه انتخاب شده باشد چون برگرفته از ظاهر این موجود خارج از زیستگاه طبیعی آن است. اما حبابماهی به رغم شکل ظاهری غیرمعمولش، نمونهی جذابی از چگونگی رشد حیوانات عجیب در محیطهای متنوع و چالشبرانگیز است.
فوریهی سال ۲۰۲۲ وقتی دانشمندان این بچه کوسهی شبح تازه از تخم بیرونآمده را در سواحل جزیره جنوبی نیوزلند پیدا کردند، به سرعت به خاطر شکل عجیب و غریبی که داشت در فضای مجازی وایرال شد. این موجود گریزان که نام رسمیاش کیمرا (موشماهی) است به ندرت دیده میشود و اطلاعات کمی از آن وجود دارد. حتی در مورد بچههای این گونه اطلاعات کمتری داریم و تازه سال ۲۰۰۲ بود که آنها را برای نخستین بار کشف کردیم.
این موجود در اعماق بین ۱۲۲ تا ۲۰۱۱ مترزندگی میکند، جایی که دمای آب نزدیک به صفر است. چشمهای مرده و بالههای بالمانند بزرگ آن، منشا به وجود آمدن نام آن شده است.
کوسههای شبح به رغم این نام، در واقع بخشی از خانواده کوسهها نیستند، بلکه گونهای ماهی هستند و به جای استخوان، اسکلتی از غضروف دارند. داشتن اسکلتی با چگالی کم مانند غضروف، برای زندگی در اعماق بسیار مهم است، چون با افزایش فشار از هم نمیپاشد. کوسههای شبح کپسولهای تخمشان را روی کف دریا میگذارند (که به کیفهای پری دریایی هم شناخته میشوند)، درست مانند کوسهها. کپسول تخم حین رشد جنین از آن محافظت میکند، جایی که از زرده تغذیه میکند تا زمانی که آماده بیرون آمدن از تخم شود.
از آنجا که درباره این ماهیان گریزان اطلاعات کمی وجود دارد، دانشمندان مشتاق هستند اطلاعات بیشتری در مورد این حیوان عجیب و غریب و جمعیت آنها بدست آورند.
خوک دریایی یا Scotoplanes globose گونهای خیار دریایی است که به دلیل بدن گرد و رنگ صورتی که دارد آن را خوک دریایی نامیدند و بدون تردید یکی از عجیبترین حیوانات دنیا است. طول این سوسیسهای پفکرده و پر از آب به ۱۵ سانتیمتر میرسد و در تمام اقیانوسهای جهان یافت میشوند. تعدادشان هم زیاد است. وقتی غذای خوشمزهای مانند جسد نهنگ کف دریا باشد، صدها خوک دریایی جمع میشوند تا با هم از خودن این غذا لذت ببرند. آنها از شاخکهایی که دارند برای ریختن غذا در دهانشان استفاده میکنند. آنها نیز درست مانند یک خوک واقعی، تقریباً هر چیزی را میخورند.
این جاروبرقیهای اعماق دریا مانند حبابماهی، برای حیات در اعماق، بهویژه در نواحی پرتگاهی اقیانوس اطلس، اقیانوس آرام و اقیانوس هند تکامل یافتهاند. این حیوانات عجیب و غریب، آب را به اطراف بدنشان پمپاژ میکنند تا خودشان را باد کنند و به سطح نزدیک شوند، خشک، کوچک و چروکیده شوند و بمیرند.
خوکچههای دریایی مکانیسم دفاعی بسیار موثری دارند. مواد شیمیایی سمی موجود در پوست آنها شکارچیان را از خوردن این بیکن دریایی ممنوعه باز میدارد.
آرمادیلوی پریوار صورتی انگار ترکیبی از یک کرم صدپای کرکی با خرچنگ است. این حیوان کوچکترین گونه آرمادیلو است و با طول حدود ۱۳ سانتیمتر در دست شما جای میگیرد. این گونه که در دشتهای شنی و بوتهزارهای خشک آمریکای جنوبی زندگی میکند، به دلیل توانایی حرکت سریع در ماسههای زیرزمینی، به شناگر شن نیز معروف است. رنگ صورتی منحصربهفرد آن محصول پمپاژ خون به پوسته برای تنظیم حرارت است که کمک میکند بدنشان، دمای مرکزی ثابتی را در آب و هوای گرم و خشک داشته باشد.
پوتوی بزرگ که استاد استتار است، پرندهای گوشتخوار است که بیشتر در مناطق گرمسیری آمریکا زندگی میکند. پوتوی بزرگ که کاملاً ساکن میماند، با تقلید از کنده یا شاخه درخت در حالی که صبورانه منتظر طعمهی از همهجا بیخبر است، با محیط اطراف خود یکی میشود. حتی چشمانش را از ترس لو رفتن باز نمیکند. این پرنده شبزی به لطف منافذ ریز زیر پلکهایش، حتی با چشمان بسته هم میتواند ببیند و کوچکترین حرکت را تشخیص دهد.
موشهای ستاره پوزه، زمینشناسان قلمرو حیوانات، با ۲۵۰۰۰ گیرنده حسی که شاخکهای گوشتی اطراف بینیشان را شکل میدهند توانایی تشخیص امواج لرزهای را دارند. این حیوان عجیب و غریب به عنوان تنها موشی که در باتلاقها و مردابها زندگی میکند، ممکن است قادر به شناسایی سیگنالهای الکتریکی ضعیف از طعمههای آبزی هم باشد. همچنین میتواند با دمیدن حبابهای هوا و مکیدن آنها به داخل بینی در زیر آب از حس بویاییاش استفاده کند. تنها دو گونه میتوانند این کار را انجام دهند (دیگری موش پوزهدار آبی است).
این حیوان همچنین برنده جایزه یکی از سریعترین غذاخوریها در جهان میشود که کمتر از یک ربع ثانیه طول میکشد تا یک وعده غذایی را فروببرد.
آیا تا به حال ماهی با دندان انسان دیدهاید؟ این حیوانات عجیب و غریب که معمولاً با پیرانا اشتباه گرفته میشوند، همه چیزخوار هستند؛ هم گیاه میخورند و هم گوشت میخورند. آنها از دندانهای مربعی و صافشان برای خرد کردن آجیل و میوههایی که از درختان بالا به رودخانهها و نهرهای آمازون میریزند استفاده میکنند.
شبگردان هندی یا تارسیر با چشمانی به بزرگی مغزش، دارای بزرگترین چشم نسبت به اندازه بدن در پستانداران است. اما تارسیر با چنین چشمهای بزرگی نمیتوانند آنها را مثل ما حرکت دهد، در عوض کل سرش را مانند جغد ۱۸۰ درجه میچرخاند. این توانایی به او کمک میکند بیصدا به دنبال طعمه بگردد. تارسیر تنها نخستی کاملاً گوشتخوار است.
این استراتژی موفقیتآمیز بوده است، این حیوانات عجیب و غریب جزو قدیمیترین نخستیهای زنده روی این سیاره هستند که حداقل ۵۵ میلیون سال قدمت دارند. میتوان گفت آنها متعلق به دورهای هستند که پدیده پیایتیام یا بیشینه گرمایی پالئوسن-ائوسن رخ داد، زمانی که زمین گرمایشی شدید و ناگهانی را تجربه کرد که به طور گسترده با ظهور پستانداران روی زمین مرتبط است.
نه! این عنکبوت پرندهها را نمیاندازد (bird dropping یک معنا انداختن پرنده) بلکه عنکبوتی است که شبیه مدفوع پرنده (bird dropping معنای دیگر مدفوع پرنده) است. این پرنده در طول روز روی یک برگ مینشیند و از تقلید به نفع خود استفاده میکند تا شکارچیان احتمالی را گول بزند تا فکر کنند چیزی که مقابل آنهاست یک کپه مدفوع تازه است. اما این فریب به همین جا ختم نمیشود. شبهنگام، این موجود حیلهگر پاهای جلوییاش را دراز میکند و فرومونی را ترشح میکند که پروانههای نر بدشگونی را که به دنبال جفت هستند، به سوی خود گرفتار میکند. پروانه با این خیال خام که شانس به او روی آورده، شکار عنکبوت شده و غذای خوشمزهی این حیوان عجیب و غریب میشود.
این موجود کوچک کرکی به رغم نامی که دارد، در واقع نوعی زنبور است. نمای بیرونی پرزرق و برق و کرکی آن طوری است که این موجودات را شبیه میوههای کرئوزوت کرده و شکارچیان گمراه را فریب میدهد. برخی دانشمندان سوابق فسیلی این موجود را مطالعه کردهاند و این فرضیه را مطرح کردهاند که موهای سفید این حیوان به طور مستقل به عنوان راهی برای انعکاس گرمای شدید بیابان تکامل یافته است.
خفاش ماهی لب قرمز که بومی جزایر گالاپاگوس است، در امتداد بستر دریا با بالههای اصلاحشدهاش به عنوان پا حرکت میکند و به نظر برای شب در حالت آمادهباش است. مانند بسیاری از حیوانات عجیب و غریب دیگر، سازگاری نرها ممکن است برای جذب یک جفت باشد، اگرچه برای تایید این گفته تحقیقات بیشتری لازم است.
ماهی بشکهای اقیانوس آرام (که به نام ماهی شبح نیز شناخته میشود) که بیشتر شبیه یک شناور دریایی است تا ماهی، چشمان بسیار حساسی دارد که شبیه بشکه هستند: ساختارهای لولهای که عموماً به سمت بالا هدایت شدند. نگاه کردن به بالا به این شکل به این حیوان عجیب و غریب اجازه میدهد از بالای سر خود ببیند تا سایهی طعمه بالای سرش را تشخیص دهد.
سختپوستان حدود ۶۰۰۰۰ گونه دارند که از این میان، خرچنگ عنکبوتی ژاپنی بزرگترین گونه است. این حیوان با طول پاهای عظیم ۳.۷ متر، به شکل چشمگیری بزرگتر از انسان است. اما آنها به رغم اندازه بزرگشان، زندگی را به شکل لارو پلانکتون میکروسکوپی آغاز میکنند، یعنی یکی از میلیونها لاروی هستند که مادر میگذارد. این حیوانات عجیب و غریب بیشتر در سواحل یک جزیره ژاپنی به نام هونشو، یافت میشوند.
این موجودات کوچک قوی دارای مشتهای فنری هستند که به آنها اجازه میدهد با نیروی گلوله کالیبر ۲۲ حمله کنند و به سرعت ۲۳ متر در ثانیه برسند. این موجود قویترین ضربه شناختهشده بین حیوانات را دارد، ضربهای با نیروی حدود ۱۰۰ برابر وزن خودش! اگر این ویژگی از نظر شما برای عجیب بودن این حیوان کافی نیست، بهتر است بدانید قدمت این حیوان عجیب حتی از دایناسورها هم بیشتر است.
موش حفار برهنه میتواند تا ۳۲ سال عمر کند، این طولانیترین طول عمر میان جوندگان است. این جوندگان استثنایی تا حد زیادی در برابر شرایطی که انسان را تحتتأثیر قرار میدهد، مقاوم هستند، از زوال عصبی گرفته تا سرطان، بنابراین این حیوانات عجیب و غریب میتوانند اطلاعات ارزشمندی را در مورد زیستشناسی در اختیار ما قرار دهند.