به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، کارشناسان مسائل اقتصادی افغانستان با توجه به وسعت آتش سوزی گمرک اسلام قلعه و خسارات فراوان آن بر تاجران و بازرگانان هرات اعتقاد دارند که این حادثه از ابعاد مختلفی بر تجارت بین ایران و افغانستان اثر منفی خواهد گذاشت و موجب کاهش میزان تجارت دو کشور خواهد شد اما مقامات وزارت صنعت و تجارت کابل با تاکید بر اینکه به زودی مشکلات را رفع خواهند کرد، می گویند تجارت میان دو کشور هرچه سریعتر به روند عادی باز خواهد گشت.
بر همین اساس، «سیف الدین سیحون» استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره مدت زمان مورد نیاز برای از سرگیری فعالیت های این منطقه تجاری گفت: تجارت بین دو کشور نیازمند زیرساخت‌ها، تجهیزات و گمرک است که این تاسیسات در آتش سوزی آسیب جدی دید. این وضعیت بر تجارت دو کشور در کوتاه مدت اثر گذار است.
سیحون افزود: افغانستان کشوری است که تمام مواد مصرفی و مورد نیاز خود را از خارج کشور وارد می کند و خود این آتش سوزی بر اذهان مردم بویژه بازرگانان مال باخته اثرات منفی گذاشته و از فردای آتش سوزی قیمت نفت و گاز در بازارهای این کشور افزایش قابل ملاحظه ای یافته است.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: آتش سوزی اسلام قلعه در بازارهای افغانستان از نگاه روانی یک شوک وارد کرد و اثر منفی در بازارهای داخلی برجای گذاشت.
وی گفت: اثر دیگر این حادثه بر بازرگانانی وارد شده که در این رویداد کامیون، تریلی، اموال بازرگانی، پول و سرمایه خود را از دست داند و هیچ بیمه‌ای هم وجود ندارد که بخشی از آن را جبران کند و آنها از فعالیت اقتصادی باز خواهند ماند که بطور مسلم بر تجارت بین دو کشور اثر خواهد گذاشت.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: آتش سوزی اسلام قلعه چالش‌ها و مشکلات دولت افغانستان برای توسعه تجارت منطقه‌ای را نیز نمایان کرد که باید برای رفع آن اقدامات جدی صورت گیرد.
وی افزود: تجهیزات لازم در گمرک‌ها برای مقابله با حوادث وجود ندارد، زیرساخت‌ها با چالش جدی مواجه است و اگر کمک‌های جمهوری اسلامی ایران نبود، دولت افغانستان توانایی مهار آتش را نداشت که خود مقامات هم اذعان کردند.
این استاد دانشگاه با انتقاد از فساد در گمرک‌های این کشور که موجبات وقوع چنین حوادثی را فراهم ساخت، اضافه کرد: ماموران متخلف برای بدست آوردن پول، اموال بازرگانان را ماه‌ها در انبارهای گمرک نگه می‌دارند تا تجار را مجبور به پرداخت رشوه کنند. وقتی اموال در انبارهای گمرکی ذخیره می شود و حادثه رخ می دهد، قطعا خسارات آن به مراتب بیشتر خواهد بود.
وی از مقامات دولتی افغانستان خواست که برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی از بروکراسی و فساد اداری جلوگیری کنند تا بازرگانان هرچه زودتر مراحل گمرکی را طی و اموال خود را خارج کنند.
از سوی دیگر، «فواد احمدی» سخنگوی وزارت صنعت و تجارت افغانستان اما به خبرنگار ایرنا گفت: منطقه ای که در اثر آتش سوزی آسیب زیادی دیده، پارکینگ و انبارهای گمرک است و تجهیزات مهم و ضروری در گمرک هرات پابرجاست که طی هفته آینده مشکلات رفع و واردات و تجارت از سر گرفته خواهد شد.
احمدی تأکید کرد: وزارت دارایی افغانستان هم متعهد شده است خسارت بازرگانان را پرداخت کند و اگر این خسارت مالی جبران شود، هیچ نگرانی از نظر تاثیر منفی حادثه بر تجارت بین ایران و افغانستان وجود ندارد.
احمدی تصریح کرد: ایران در مهار آتش‌سوزی همکاری خوبی انجام داد و ما هم تلاش می کنیم که در کمترین زمان ممکن تجارت را از سربگیریم و گمرک را فعال کنیم تا نقل و انتقال کالاها آغاز شود.
وی با کوتاه مدت خواندن اثرات آتش‌سوزی گمرک اسلام قلعه بر تبادلات تجاری ایران و افغانستان، گفت: دولت توانایی آن را دارد که انبارهای آسیب دیده را بسازد و نیاز به کمک خارجی نیست.
سخنگوی وزارت صنعت و تجارت افغانستان گفت: ساخت انبارهای آسیب دیده زمان بر است اما ما توانایی ساخت آن را داریم و تأسیسات اصلی گمرک آسیب ندیده و اسناد و مدارک هم سالم است.
احمدی تصریح کرد: هرچند زمان اعلام شده برای از سرگیری تجارت بین ایران و افغانستان یک هفته گفته شده، اما تلاش می‌شود پیش از یک هفته تجارت از سر گرفته شود.
این مقام دولتی افغان گفت: میزان دقیق خسارات وارد شده در آتش سوزی هنوز مشخص نیست و یک هیأت دولتی در این زمینه تحقیقات خود را آغاز کرده است و باید منتظر باشیم تا آنها رقم دقیق را به دولت و مردم اعلام کنند.
وی اظهار داشت: تاکنون براساس حدس و گمان ارقام متفاوتی به رسانه ها گفته شده که هیچ کدام نهایی و دقیق نیست. رقم ۷۰۰ میلیون دلاری را که رسانه‌ها از قول نمایندگان مجلس و برخی کارشناسان اعلام کرده اند صحت ندارد.
"سیام پسرلی" سخنگوی سابق اتاق تجارت و سرمایه گذاری افغانستان نیز گفت: بخش خصوصی افغانستان در این رویداد صدها میلیون دلار خسارت دیده و بی اعتمادی میان بازرگانان بوجود آمده است.
پسرلی به خبرنگار ایرنا گفت: این آتش سوزی به اعتبار تجاری و منطقه‌ای افغانستان آسیب زد و در کوتاه مدت بر تجارت دو کشور اثر منفی خواهد گذاشت.
وی تأکید کرد: بیشتر بازرگانانی که با ایران روابط تجاری داشتند، در این حادثه دچار آسیب مالی شدند که اگر دولت خسارت آنها را جبران نکند به تجارت بین دو کشور آسیب خواهد زد.
این کارشناس مسایل اقتصادی ابراز امیدواری کرد که دولت بتواند هرچه زودتر با کمک مالی و ایجاد زیرساخت های آسیب دیده، تجارت را دوباره به جریان بیاندازد.
پسرلی آسیب مالی این آتش سوزی را حدود یکصد میلیون دلار برآورد کرد و گفت: این آسیب بیشترین صدمه را به بخش خصوصی و زیرساخت های دولتی وارد کرده است.
آتش سوزی گمرک اسلام قلعه هرات واقع در مرز شرقی جمهوری اسلامی ایران بعد از ظهر روز شنبه و پس از آتش گرفتن یک تانکر گاز آغاز شد که بسرعت به دیگر تانکرها و اموال بازرگانی سرایت کرد اما با کمک نیروهای آتش نشانی جمهوری اسلامی ایران این آتش سوزی مهار گردید.
