مریم شریفی؛ خبرنگاران که از وجود تجهیزات پیشرفته و بهروز در «مرکز جامع سرطان برکت» اظهار خوشحالی و از بانیان راهاندازی این مرکز تخصصی تقدیر میکنند، مدیر مرکز در پاسخ میگوید: «اگر مردم شریف ایران و شیعیان امیرالمومنین (ع) از این امکانات استفاده نکنند، چه کسی باید استفاده کند؟» و تمام ماجرای جدیدترین مجموعه درمانی تخصصی خانواده برکت، همین است؛ تلاش برای بهرهمندی مردم ایران از پیشرفتهترین امکانات درمانی روز دنیا.
مرکز جامع سرطان برکت
از اسفند ماه کرونایی سال ۹۸که ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در راستای تحقق رسالتش در زمینه محرومیت زدایی و ارائه خدمات اجتماعی برای عموم مردم کشور، کلنگ ساخت مرکز جامع سرطان برکت را به زمین زد، حدود 4 سال زمان لازم بود تا پیشرفتهترین و مجهزترین مرکز درمانی سرطان غرب آسیا در غرب تهران متولد شود. مرکز جامع سرطان برکت حالا در مساحتی قریب به ۱۳۵۰۰ مترمربع و ۵ طبقه در منطقه ۲۲ پایتخت، به لطف حضور نیروی انسانی متخصص و به کارگیری جدیدترین و پیشرفتهترین تجهیزات، با بخشهای شیمی درمانی بستری، شیمی درمانی سرپایی، پرتودرمانی، براکی تراپی، بخشهای پاراکلینیکی(آندوسکوپی، کولونوسکوپی، تصویربرداری)، اتاق عمل، سیتی سیمولاتور و... برای ارائه خدمات غربالگری، پیشگیری و درمان سرطان، پنجره جدیدی از امید به روی بیماران سراسر کشور باز کرده است. خوب است بدانید تعرفههای این مرکز که با هدف غربالگری، تشخیص، درمان و پیگیری امور مرتبط با بیماران سرطانی فعالیت میکند، خیریه است و این مرکز تخصصی تشخیص و درمان سرطان، براساس رسالت ذاتی مجموعه برکت، خود را موظف به ارائه خدمات همراه با تخفیف و حتی رایگان برای اقشار کمبرخوردار کشور میداند.
اگر شما هم مشتاق شدهاید در حال خوب خبرنگاران در بازدید از مرکز جامع سرطان برکت سهیم شوید، با این گزارش همراه باشید.
همراه با هوش مصنوعی
فضای وسیع، سقف بلند، تزیینات چشمنواز و مبلمان زیبا، مشخصههای بارز فضای داخلی مرکز جامع سرطان برکت در اولین نگاه است؛ تصویری که شباهتی با تصویر ذهنی ما از مراکز درمانی ندارد و این، دقیقا همان چیزی است که طراحان و متولیان این مرکز میخواستهاند؛ اینکه بیمار در بدو ورود به مرکز جامع سرطان برکت، به جای مرکز درمانی، احساس کند وارد یک هتل شده و قرار است از او پذیرایی کنند. اینطور است که تمام امکانات، از جدیدترینها و بهروزترینها به کار گرفته شده تا بیمار در روند درمان خود در این مرکز، بیماری خود را فراموش کند. در چنین شرایطی، صحبت از هوش مصنوعی، اتفاقی عادی در این مرکز درمانی است.
دکتر «پیام آزاده»، رئیس مرکز جامع سرطان برکت، در قدم اول و در معرفی پنجره ارتباطی مراجعان با مرکز، با اشاره به دستگاههایی که در تمام واحدها تعبیه شده، از اولین نماد هوش مصنوعی در این مجموعه رونمایی کرده و میگوید: «علاوهبراینکه مجموعه امکانات رفاهی مرکز، به صورت اپلیکیشن قابل نصب روی گوشی تلفن همراه به بیماران تقدیم میشود، این عزیزان از طریق دستگاهی که در بخشهای مختلف جانمایی شده هم، میتوانند به این امکانات دسترسی پیدا کنند؛ ازجمله سامانه تغذیه، اینترنت رایگان، سیستم نوبتدهی و... بیمار حتی از طریق این دستگاه و میکروفونی که روی آن تعبیه شده، میتواند با مددکار خود صحبت کند. این دستگاه، رباتیک و زیرساخت آن، کاملاً هوشمند است.»
ایستاده به احترام مهمانان
حواس گردانندگان مرکز جامع سرطان برکت اما به مراجعان کمتر آشنا به تکنولوژی هم بوده و با یک تدبیر درست، از سرگردانی و نگرانی آنها پیشگیری کردهاند. دکتر آزاده، گروهی از همکارانش با عنوان شغلی «رهیاب درمان» را به جمع خبرنگاران معرفی کرده و میگوید: «تاکید ما در مرکز جامع سرطان برکت این است که در ارائه خدمات به مراجعان، از روش سنتی به روش هوشمند عبور کنیم اما در مرحله فعلی و برای دوره گذار، علاوهبر سیستم هوشمند، برای هر بخش چند رهیاب در نظر گرفتهایم که اگر برخی از مراجعان مرکز امکان استفاده از آن اپلیکیشنها و دستگاههای هوشمند را ندارند، به آنها کمک کنند. نکته جالب درباره فعالیت رهیابها این است که این همکاران عزیز ما، تماموقت به صورت ایستاده در خدمت مراجعان عزیز هستند. به طور کلی، در مرکز جامع سرطان برکت، کسی صندلی ندارد! ماجرا این است که ما اینجا بیمار نداریم بلکه مهمان داریم و قانون این مرکز درمانی این است که باید مهمانان خود را ایستاده تکریم کنیم. همانطور که وقتی در خانهمان مهمان میآید، جلوی در به احترام او میایستیم، اینجا هم برای خدمت به مهمانانی که وارد مرکز جامع سرطان میشوند، همه ما ایستاده هستیم.»
صحبتهای آقای دکتر که به اینجا میرسد، خبرنگاران که دردآشنا هستند، نسبت به ایستادن طولانیمدت رهیابها، ابراز نگرانی میکنند. جواب آقای دکتر اما خیالشان را راحت میکند وقتی با لبخند میگوید: «برای حفظ سلامت رهیابها، شیفتهای 4 ساعته برای آنها در نظر گرفته شده است.»
وقتی «هوای فشرده»، زحمت جابهجایی داروها را تقبل میکند!
همانطور که به سمت بخش شیمیدرمانی سرپایی حرکت میکنیم، رییس مرکز جامع سرطان برکت، به موضوع مهمی درباره استفاده از خدمات این مرکز اشاره میکند: «روش مراجعه به مرکز جامع سرطان برکت، شخصی نیست و هر بیماری خودش به این مرکز مراجعه کند، فقط سردرگم میشود. شیوه اصولی برای مراجعه بیماران عزیز به این مرکز، از طریق سیستم ارجاع است. بیماران میتوانند از طریق سیستم ارجاع به این مرکز تشریف بیاورند و فقط یک بار به صورت آنلاین، آفلاین یا حضوری، اطلاعات خود را در سیستم ثبت کنند. هر بیمار که یک بار اطلاعاتش در سیستم ما ثبت میشود، دیگر نیاز به ثبت مجدد اطلاعات ندارد و در مراجعات بعدی، با دستور پزشکی رایانهای، میتواند از خدمات درمانی استفاده کند. در همین بخش اگر دقت کنید، روی تختها اسم بیمار، اسم پزشک و نام پرستار به صورت رایانهای ثبت شده.»
ورود به بخش شیمیدرمانی سرپایی با معرفی یک فناوری پیشرفته همراه میشود و دکتر آزاده میگوید: «شیمی درمانی بیمارانی که نیاز به بستری ندارند، در این بخش انجام میشود. اما نکته مهمی که باید به آن توجه شود، این است که نه در این بخش و نه در بخشهای دیگر، شما در دست هیچکس، نسخه، دارو و این قبیل موارد را نمیبینید چون تمام بخشهای این مرکز به سیستم پیتیاس (Pneumatic Transporting System) مجهز است؛ سیستم جابهجایی تجهیزات، نمونهها و داروها با استفاده از نیروی هوای فشرده. یعنی دارو در محلی دیگر تهیه میشود و توسط سیستم پیتیاس به بخشهای مختلف منتقل میشود. درواقع اینجا، دارو، آزمایش، نسخه و هر چیز دیگری با سیستم پیتیاس و با هوا جابهجا میشود.»
سیستمی که پرستارها را بیکار میکند
صحبتهای آقای دکتر درباره سیستم جابهجایی بر پایه هوای فشرده، یک تکمله هم دارد: «ازآنجاکه سیستم کاملاً هوشمند است و دارو از طریق سیستم پیتیاس وارد اتاقها میشود، دیگر خیلی نیاز به فعالیت پرستار نیست ولی یک پرستار و یک سوپروایزر در هر بخش حضور دارند که شرایط را پایش میکنند که اگر بیماری مشکل یا درخواستی داشته باشد، به او کمک کنند. روال کار به این صورت است که دارو به صورت بستهبندی تهیه شده، داخل سیستم پیتیاس قرار داده شده و به بخش منتقل میشود. بعد، پرستار وارد بخش میشود و فقط از بیمار رگ میگیرد و بیمار وصل میشود به پمپهای هوشمند. در این بخش، بیماران با پمپهای هوشمندی شیمیدرمانی میشوند که دقت کار شیمیدرمانی را به میزان زیادی بالا میبرند.»
تخت های مجهز به تلویزیون و گوشی و اتاق با منظره دیوار سبز
شیمیدرمانی با چاشنی تلویزیون شخصی و منظره جنگلی
گرچه در بازدید سریع گروه خبری از مرکز جامع سرطان برکت، فرصت معرفی تمام بخشهای این مرکز عظیم و پیشرفته وجود ندارد اما بعضی ریزهکاریهای جذاب هم از نگاه خبرنگاران دور نمیماند؛ ازجمله نامگذاریهای خلاقانه و هدفمندانه بخشها. از مقابل بخشهای «دریا»، «ساحل»، «صدف» و «باران» که میگذریم، در یکی از اتاقهای شیمیدرمانی، راز این تدبیرهای همراه با لطافت، مشخص میشود. رییس مرکز با اشاره به امکانات اتاق میگوید: «به ازای هر تختی که در این اتاق میبینید، یک تلویزیون تعبیه شده. درواقع تمام تختهای این بیمارستان به تلویزیون و گوشی دسترسی دارند. با این زیرساخت، ما به تکتک بیماران عزیز، سیستمی ارائه میدهیم که در زمانی که فرآیند شیمیدرمانی را میگذرانند، بتوانند محتوای رسانهای موردعلاقهشان را ببینند و از حال و هوای بیماری و درد و رنج در بیایند.»
بخش های تخصصی با سقف آسمان پر از ستاره
تدارکات جانبی روحیهبخش در این مرکز اما به حوزه رسانه، محدود نمیشود: «همانطور که میبینید، منظره این اتاق، منظره «دیوار سبز» است. درواقع این مرکز از یک فضای سبز زیبای بیش از ۸۰۰متری برخوردار است که به همه بیمارانی که بستری میشوند، این امکان را میدهد که از یک منظره و نمای طبیعی سبز جنگلمانند بهره ببرند. این یک حرکت روحیهبخش برای بیماران است. درواقع در تمام بخشهای این مرکز، فضا طوری طراحی شده که احساس اضطراب و نگرانی به بیمار دست ندهد. اگر به اتاق رادیوتراپی یا اتاقهای تشخیصی مثل ام آر آی مراجعه کنید، میبینید فضای سقف آن به صورت آسمان پر از ستاره طراحی و اجرا شده است.
در بخشهای دیگر، تصویر درختان سرسبز در سقف، پیش چشم بیمار است. یا روی دیوارها، خزههای دریایی تعبیه شده؛ خزههای طبیعی که تاکسیدرمی شده و هیچگونه آلودگی هم ندارد. همه این ظرافتها با این هدف در بخشهای مختلف این مرکز اجرا شده که بیمار در مراحل مختلف درمانش، با نگاه به این مناظر و اشیاء، لذت ببرد و احساس آرامش پیدا کند و بیماری فراموشش شود.»
دکتر «پیام آزاده»، رئیس مرکز جامع سرطان برکت
بینظیر در منطقه و شاخص در دنیا
«نقطه ثقل این مرکز، بخش رادیوتراپی آن است که با تجهیزات پیشرفتهاش، به دقت درمان کمک میکند. البته دیگر بخشهای مرکز ازجمله بخش ژنتیک، آزمایشگاه و تصویربرداری هم با امکانات مجهز، در بالاترین سطح قرار دارد. برای مثال، در بخش تصویربرداری ما که یک دستگاه ام آر آی داریم که با هوش مصنوعی کار میکند و میتواند تمام سرطانهای بدن را شبیهسازی کرده و به دستگاههای ما وصل شود.»
دکتر پیام آزاده مکثی میکند و لبخندبرلب ادامه میدهد: «اما میتوانم به جرأت بگویم بخش رادیوتراپی ما در منطقه، بینظیر است. در کشورهای اروپایی که من بازدید کردهام هم، حداقل در یک مرکز با این یکپارچگی وجود ندارد که انواع دستگاههای رادیوتراپی و شتابدهندهها در کنار هم تدارک دیده شده باشد. البته ما هنوز هم در حال توسعه و تجهیز بخش رادیوتراپی هستیم.»
درمان سرطان در 20 دقیقه!
حالا نوبت معرفی داشتههای افتخارآمیز بخش رادیوتراپی است و آقای دکتر قبل از هر چیز سراغ «بِراکی تراپی» یا «پرتو درمانی داخلی» میرود و میگوید: «براکی یعنی نزدیک و بِراکی تراپی یعنی درمان از نزدیک. ما یک تلهتراپی داریم که اشعه از بیرون به بدن بیمار تابانده میشود و در مقابل، یک براکی تراپی داریم که اشعه از داخل به عضو سرطانی تابانده میشود مثل سرطان مری و سرطانهای حوزه بانوان. در روش براکی تراپی، ما از هر حفرهای میتوانیم استفاده کنیم و آن اشعه را به عضو سرطانی بتابانیم. این روش، در مورد انواع سرطانهایی که ما نمیخواهیم از خارج درمان کنیم که آسیب به ارگانهای دیگر بخورد، کاربرد دارد. خوب است بدانید در روش براکی تراپی، درمان بیمار حداکثر ظرف ۲۰دقیقه انجام میشود و بعد از ریکاوری، همان روز ترخیص میشود. یعنی بسیاری از سرطانها با این روش، با یک یا حداکثر ۳جلسه تقریباً به صورت سرپایی درمان میشوند!»
دستاورد بزرگ دیگر روش براکی تراپی، بعد از پایان درمان مشخص میشود؛ دستاوردی که دکتر آزاده اینطور تشریحش میکند: «نکته جالب روش براکی تراپی این است که وقتی بیمار از اینجا خارج میشود، دیگر ماده رادیواکتیو در بدن او نیست. فرق براکی تراپی با رادیوداروها همین است. رادیودارو وقتی تزریق میشود، تا چند روز امکان دارد که بدن بیمار اشعه داشته باشد. اما در براکی تراپی، اشعه را به عضو سرطانی میتابانیم، بیمار درمان میشود، منبع اشعه را از بدن خارج میکنیم، بیمار ریکاوری میشود، اگر دوست داشت غذا میل میکند و با پای خودش به منزل تشریف میبرد، بدون اینکه اثری از ماده رادیواکتیو در بدنش باشد.»
وقتی کارشناسان انرژی اتمی غافلگیر شدند
«در این بخش، ۵بُنکر رادیوتراپی داریم. بنکر یعنی جایی که دستگاه رادیوتراپی با اشعه بسیار بالا دارد تومور را درمان میکند. با توجه به اینکه این اشعه برای افراد سالم و حتی اندامهای سالم خود بیمار، مضر و خطرناک است، مراقبت ویژهای برای جلوگیری از نشت آن داریم.»
رییس مرکز جامع سرطان برکت در ادامه میگوید: «ما با بتنریزی دور بنکرها، حداکثر سعیمان را کردهایم که اشعهای نشت نداشته باشد. خوب است بدانید دیوارهای بنکرها به ارتفاع بیش از 3 متر، به طور کامل بتن شده تا هیچ اشعهای نشتی نداشته باشد. خوشبختانه متخصصان این حوزه هم، عملکرد ما در این زمینه را تایید کردند. کارشناسان انرژی اتمی که برای بازدید از این بخش آمده بودند، وقتی کیفیت بتنریزی دور بنکرهای رادیوتراپی را دیدند، واقعاً تعجب کردند. بنابراین با توجه به این مراقبتها، همراهان عزیز بیماران، هم میتوانند بیرون از این بخش، منتظر بیمارانشان باشند و هم میتوانند ضدعفونی شوند و بدون نگرانی همینجا استراحت کنند و منتظر بیمارانشان باشند.»
اینجا ضدعفونی هم، هوشمند است
حواس جمع خبرنگاران معطوف توضیحات آقای دکتر است که یک دستگاه خودکار سفیدرنگ به جمع نزدیک میشود و مایعی را بهصورت قطرات فشرده در فضا پمپاژ میکند. دکتر آزاده با اشاره به این دستگاه میگوید: «این سیستم، کاملاً روبوتیک است و کارویژهاش، تشخیص آلودگی در محیط و رفع آن است؛ آلودگی شامل گرد و خاک، رطوبت، دمای بالا و... دستگاه وقتی آلودگی را تشخیص داد، به صورت خودکار شروع به ضدعفونی کردن محیط میکند. همانطور که ملاحظه کردید، در بدو ورود ما به این بخش، این سیستم کار نمیکرد اما وقتی جمعیت در این نقطه زیاد شد، گرد و خاک و دما را تشخیص داد و شروع به حرکت و ضدعفونی کردن فضا کرد. این دستگاه هم خودش برنامهریزی دارد و هم ما میتوانیم برای ساعت قبل از ملاقات، بعد از ملاقات و بر اساس آلودگی که در محیط وجود دارد، به آن برنامه بدهیم.»
دیگر هیچ تومور سرطانی، غیرقابل درمان نیست
دستگاه «توموتراپی» که با استفاده از پرتوهای یونیزان به درمان تومورها و سلولهای سرطانی میپردازد، از دیگر امکانات پیشرفته بخش رادیوتراپی این مرکز است که آقای دکتر در معرفیاش میگوید: «توموتراپی هم، یک دستگاه رادیوتراپی است ولی روش درمانی آن متفاوت است. همانطور که میبینید، ظاهر آن شبیه دستگاه سیتی اسکن است. در این دستگاه برای اینکه خطای انسانی به صفر برسد، علاوهبراینکه بیمار توسط دوربینها و لیزرهای مختلف، تحت نظر قرار دارد و دنبال میشود، خود دستگاه هم داخلش سیتیاسکن است و به صورت دایرهوار، دور بیمار میچرخد. یعنی دستگاه، خودش دور بیمار میچرخد و دیگر نیاز نیست بیمار موقعیتش را تغییر بدهد.
در این دستگاه، تثبیتکنندههایی (فیکساتور) داریم که هم کمک میکنند بیمار احساس آرامش کند و هم باعث میشوند حداقل حرکت را داشته باشد و زمان درمانش کوتاه شود. خوب است بدانید حداکثر خطایی که دستگاه دارد، در حد میکرون است. یعنی مشخصه بارز این دستگاه، کیفیت و دقت در درمان تومور و آسیب نخوردن به بافتهای سالم بیمار است. با این توضیحات، میتوانم بگویم خوشبختانه تقریباً تمام تومورها را اینجا با انواع روشهای درمانی پیشرفته دنیا و با این دستگاه میتوانیم درمان میکنیم.»
... این شما و این پیشرفتهترین دستگاه درمانی سرطان در دنیا
اما نقطه عطف بازدید گروه خبرنگاران در اتاق «سایبر نایف» رقم میخورد؛ جایی که دکتر پیام آزاده، خوبترین خبری که در چنته دارد را رو میکند: «افتخار دارم بگویم که پیشرفتهترین دستگاه درمانی سرطان در دنیا، یعنی دستگاه سایبر نایف، برای اولین بار در ایران و منطقه، در اینجا نصب شده است. با استفاده از این دستگاه، بسیاری از تومورهای سرطانی که در نقاطی از بدن قرار دارند که برای جراحان قابل دسترس نیست یا در نقاط حساسی مثل مغز، نخاع، ریه و... قرار دارند، قابلیت بهبود و درمان پیدا کرده است. سایبر نایف با استفاده از بازوی رباتیک، پرتوهای چندگانه با دوز بالا را از زوایای مختلف انتقال میدهد.
این دستگاه هم تختش، ربات است و هم شتابدهنده آن. جالب است بدانید این دستگاه، 190 درجه قابلیت چرخش دارد. دور بیمار میچرخد و میتواند از هزار نقطه به تومور اشعه بدهد؛ طوری که حتی سلول بغلی هم آسیب نبیند. این دستگاه طوری طراحی شده که اگر بیمار دارد تنفس میکند، این دستگاه هم با آن تنفس میکند. یک مثال میزنم. بیماری که سرطان ریه دارد، با تنفس او، تومور بالا و پایین میشود. حالا مزیت این دستگاه چیست؟ برخلاف بقیه دستگاهها که وقتی بیمار تنفس میکند یا حرکتی میکند قطع میشود، این دستگاه به صورت هوشمند با بیمار تنفس میکند. اگر دقت بفرمایید اینجا از آن وسایل تثبیتکننده (فیکسیشن) خبری نیست. بیمار میخواهد بغلتد، دستگاه با او میغلتد. اگر سرفه کند، سرفه میکند. اگر درد دارد و میخواهد موقعیتش را عوض کند، دستگاه متناسب با حرکت او، میچرخد. بنابراین بیمار کاملا آزاد است و اصلاً احساس درمان برای او وجود ندارد.»
وقتی دانشمندان ایرانی، متخصصان دنیا را انگشت به دهان میگذارند
«یکی از نقاط قوت این مرکز این است که با اینکه این دستگاهها دارای تکنولوژیهای بسیار پیشرفته هستند، اما تمام کارهای نصب و راهاندازی آنها را دانشمندان عزیز خودمان انجام میدهند.» آقای دکتر در ادامه میگوید: «شرکتهای سازنده باور نمیکنند که دانشمندان ایرانی دارند این دستگاهها را نصب و تنظیم میکنند. ما این دستگاهها را در جعبه تحویل گرفتیم و خودمان تمام کارهای نصب و راهاندازی آن را انجام میدهیم درحالیکه در کشورهای اروپایی از شرکت سازنده آن که آمریکایی است، برای نصب و دوزیمتری (اندازهگیری و دقت سنجی پرتوها) آن میآیند. اما خوب است بدانید در این مرکز، حتی دوزیمتری این دستگاه را هم جوانان دانشمند خودمان دارند انجام میدهند.»
برای درمان سرطان، دیگر نیازی به خروج از کشور نیست
«در دستگاه سایبر نایف، تخت با بیمار نفس میکشد؟» گره ذهنی یکی از حاضران را دکتر آزاده، باز میکند و در جواب میگوید: «نه. ربات با تنفس بیمار، نفس میکشد. تخت این اجازه را از ربات میگیرد. در ضمن اگر دقت بفرمایید، خود تخت هم به نوعی ربات یا روبوکوچ است. این مزیتی است که حتی در خیلی از کشورهای اروپایی برایش هزینه نمیکنند...»
همین جمله، کافی است که شاخکهای خبرنگاران درباره هزینهای که صرف خرید این دستگاهها شده، حساس شود. میپرسند و پاسخ آقای دکتر میشود پایان خوش این بازدید: «من، معلم دانشگاه هستم و فقط درباره زمینه تخصصیام، درباره مسایل علمی صحبت میکنم. همینقدر بگویم که تا قبل از شروع به کار این دستگاه در مرکز جامع سرطان، بیماران ناچار باید به کشورهایی مثل ترکیه، مالزی و سنگاپور میرفتند و میلیاردها تومان برای درمان سرطان خرج میکردند ولی ازآنجاکه رسالت این مرکز، خدمترسانی به همه مردم ایران بهویژه محرومان است، این دستگاه خریداری و در این مرکز به کار گرفته شد. حالا با وجود این مرکز مجهز و به خصوص با وجود این دستگاه پیشرفته، دیگر هیچ بیمار سرطانی برای مراحل تشخیص و درمان سرطان، نیاز به خارج شدن از کشور ندارد.»