سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲، ۵ سپتامبر مصادف با ۱۴ شهریور، سالروز مرگ «مادر ترزا»، یکی از شخصیت های محبوب جهان و از نمادهای اقدامات نیکوکارانه را «روز جهانی خیریه» اعلام کرد.
روز جهانی خیریه»، فرصتی را فراهم می‌سازد تا پیرامون مسائل مهمی ، به ویژه مسئله فقر شدید و نیز همه افراد محروم از فرصتهای برابر اجتماعی، اقتصادی و ... از قبیل افراد کم توان، گفتگو شود. یافته ها نشان میدهند در ایران نه چندان دور، کشورمان با چالش‌های جدی ناشی از تاثیرگذاری فقر شدید و چند بعدی مواجه خواهد شد و فقر شدید حوزه هایی همچون آموزش و سلامت، سالمندان (به ویژه باتوجه به کاهش ازدواج و افزایش طلاق) ، زنان تنهای گرفتار در نداری و میانسالان دچار بیکاری مزمن و پایدار و نیز سالمندان بدون تامین اجتماعی؛ بحران هایی خطرناک را گریبانگیر میهن‌مان خواهد کرد.
براین اساس، واکنش بهنگام با هدف پیشگیری، مقابله، کنترل و کاهش پدیده‌های ناشی از فقر و فرصتهای نابرابر ضروری است که یکی از پیش شرط های موفقیت آنها، سیاستگذاریهای کارشناسی بلندمدتی است که جمایت و تقویت نهادهای مدنی و خیریه ها را تضمین کند و بسترهای لازم برای نهادینه شدن فرهنگ خیر جمعی در میان آحاد جامعه را فراهم آورد تا با گسترش دامنه و عمق فعالیت خیرخواهان، از تعداد افراد سقوط کرده به گرداب فقر شدید و قربانیان پیامدهای تلخ نداری، کاسته شود.
براین اساس، ایران امروز، بیش از هر دوره‌ای، نیازمند بازخوانی وضعیت موجود در ۳ حوزه دولت‌ها و سیاست‌ها، فرهنگ خیریه و فعالان این حوزه و نیز گروه‌های دچار فقر و نابرابری است تا با دستیابی به تصویری واقع بینانه از فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در این حوزه ها، بتوان با عزمی ملی، ضمن بسیج حداکثری ظرفیت‌ها، هم افزایی و گسترش امکانات مادی ئ معنوی، شرایطی را فراهم آورد تا رنج عمیق قربانیان فقر و نارابری را التیام بخشید و از وسیع‌تر شدن دایره چنین افرادی جلوگیری کرد.
خوشبختانه، جامعه ایران از دیرباز، همواره از مزیت گرایش نیرومند مردم به همیاری و همگامی با نهادهای خیریه و نیز استقبال از خیرجمعی ، بهره مند هم‌زمان، شاهد شکل‌گیری نهادهای جدید مدنی هستیم که از پیامدهای جامعه مدرن کشورمان محسوب می شوند و در قالب سازمان‌های مردم نهاد، بروز و ظهور چشمگیر و تاثیرگذاری داشته‌اند. اما نکته اینجاست که به نظر می‌رسد، هنوز، همگرایی بایسته و شایسته میان روحیه خیرجمعی ایرانیان با نهادهای مدنی بزرگ فراهم نشده است. سوای این کاستی مهم؛ شبکه‌ای شدن، درهم آمیختگی و فعالیت مشترک نهادهای مدنی که از الزامات گریزناپذیر موفقیت در فعالیت‌های خیریه‌ای است، با موانع درونی و مقاومت‌های بیرونی و ناپذیرفتگی جدی مواجه است . تاسف بارتر اینکه برخی افراد و نهادها، تلقی تهدیدگونه از معدود نهادهای مدنی بزرگ فعال در حوزه خیریه دارند و در نتیجه، برخوردهایی دفعی و مقابله‌جویانه با نهادهایی از ین جنس و فعالان آنها را در دستورکار قرار میدهند و همین نگرش ناروا و غیرواقع بینانه، فضای روانی و امکان عملی، ورود سازمان‌های مردم نهاد به حوزه های نیکوکاری را تنگ کرده و فقیران و گرفتارآمدگان در نابرابری را از دسترسی به خدمات خیریه مردم نهادها محروم می‌کند.
این رخداد ناگوار در حالی است که نیاز ضروری جامعه ایران، گسترش خیرجمعی و خیریه‌ها است.
از زاویه‌ای دیگر، احساس تنهایی کنونی در جامعه ایران. چالشی اساسی است که هشدارهای کارشناسان درباره پیامدهای بنیان‌برافکن چنین پدیده‌ای، تاکنون، جدی گرفته نشده است. این احساس تنهایی فارغ از سن و نسل، تقریبا به نوعی پدیده عمومی، تبدیل شده است. فشارهای روانی مختلف و اتفاقات و رخدادهای گوناگون در جامعه و فقدان سیاستگذاریهای شادی‌آور از یک سو و بیکاری‌های درازمدت، و همچنین گسترده شدن فقر و تورم‌های روزافزون، از سوی دیگر، در مجموع ترکیبی را به وجود آورده که نیاز به خیر جمعی برای مددرسانی به افراد برای گذر از این دوران دشوار را بیشتر نمایان می‌کند.
بدیهی است، منظور از خیرجمعی فقط کمک‌های معیشتی یا مسائل معطوف به حوزه‌های اقتصادی و رفاهی نیست، بلکه گستراندن مهربانی،باهم بودگی،دستگیری از یکدیگر و نوعی سایه‌ساری برسر همدیگر،در قالب خیریه و نهادهای مردمی، دستورکارهای محوری مورد انتظار از خیریه‌ها در این روند مورد نیاز حیاتی است.
در این میان، ضعف و حتی نبود سیاست‌گذاری معطوف به گسترش فعالیت‌های مدنی خیریه‌ای و فراتر از آن، غلبه نگاه امنیتی و کنترلی در فرآیند صدور یا تمدید مجوزهای سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه خیریه، اکنون، کاملا ملموس و محسوس است. خروجی گریزناپذیر ادامه چنین رویکردی به سمن‌ها ، عدم کاهش فقر و گسترش ناامنی خواهد بود، راه درست برای ایران امروز گسترش حوزه عمومی و ایجاد زمینه مشارکت اجتماعی بیشتر و گسترش سمن‌ها و خیریه‌ها است.
امروز کار خیر در محدود نکردن خیریه‌ها است، این روز را گرامی می‌داریم و همه تلاش‌های خیرخواهانه در هر کجای سرزمینمان را قدر بدانیم و از نیکوکارانی که با وقف زمان و امکانات خود در مسر کاهش رنج هموطنان محروم خویش می کوشند، حمایت عملی حداکثری کنیم
2121
