به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، آبان ماه سال ۱۳۷۷ کمیسیون ماده پنج استان فارس با هدف حفظ و حراست از مجموعه باغات قصردشت، پیشنهاد تهیه طرح جامع و یکپارچه باغات مذکور را به شورای عالی شهرسازی و معماری کشور ارائه داد.
در پی این پیشنهاد جلسه شورای عالی معماری و شهرسازی در تاریخ ۱۴ /۴ /۱۳۷۸ به منظور بررسی پیشنهاد کمیسیون ماده پنج استان تشکیل شد و پیشنهاد مذکور مورد موافقت قرار گرفت. پس از آن بود که این شورای عالی با انتخاب مشاور، تعیین محدوده طرح جامع باغات قصردشت را در دستورکار قرار داد.
مشاور طرح پس از یک‌سال بررسی و مشاهدات میدانی سرانجام با کشیدن خطی روی نقشه، محدوه طرح جامع را شامل قسمتی از باغات واقع در شمال غربی شیراز که تقریبا متصل به هم هستند و به شکل تقریبی از چهارراه ستارخان و کوچه صرافی شروع شده و تا باغات واقع در انتهای خیابان پزشکان معالی آباد را در بر می‌گیرد، تعریف کرد.
مابقی باغات به دلیل انفصال کالبدی خارج از این محدوده یکپارچه قرار گرفتند و در طرح تفصیلی شهر شیراز تحت عنوان «پهنه باغ و فضای سبز» تعریف شدند.
این طرح در سال ۷۹ تکمیل و به شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه شد و آذر ماه همان سال به تصویب رسید.
به این ترتیب بخشی از باغات قصر دشت این شانس را یافتند که در محدوده طرح ویژه قرار گرفته و از حمایت های قاطع قانونی برخوردار شوند اما بخش قابل توجهی از باغات خارج از محدوده استحفاظی واقع شدند و این نقطه شروع تیره روزی این باغات بود.
بسیاری از باغهای سرسبز و زنده بیرون از حوزه استحفاظی قرار گرفتند
باغات جا مانده از حوزه استحفاظی قصردشت از حمایت جدی قانونی برای حفظ کاربری باغی برخوردار نبودند و اختیار آن ها به شهرداری سپرده شد تا با دستاویز قرار دادن ماده ۱۴ قانون زمین شهری که بر اساس آن به باغات مناطق مسکونی اجازه تفکیک و ساخت داده می‌شود، بی رحمانه به جان باغات خارج از طرح جامع باغات قصردشت بیفتد.
بسیاری از باغهای سرسبز و زنده بیرون از حوزه استحفاظی یا بیرون از مرز گروه یک قرار گرفتند و دارای ضابطه های سخت گیرانه درباره حفظ و نگهداری نیستند و از این رو همواره مورد تغییر کاربری ساخت و ساز و قلع و قمع درختان قرار دارند، مانند باغ های خیابان دانش آموز، کوچه شاه پریان، خیابان نیایش، کوچه صاحب الامری، بلوار چمران از زرگری تا محمودیه، سمت شمالی خیابان قصردشت و بسیاری باغهای پراکنده دیگر.
شهرداری در تمام ادوار، درخواست های مکرر تغییر کاربری این باغات را بدون مخالفت به میز کمیسیون ماده پنج رسانده و حتی در مواردی برای موافقت با تغییر کاربری اقدام به رایزنی می کند. متاسفانه این رویه هم اکنون نیز ادامه دارد و باغات انبوه و سرسبز قصردشت فقط به این دلیل که در محدوده ویژه قرار ندارند با خطر تغییر کاربری روبرو هستند.
برخی باغات بیرون از حوزه استحفاظی که با خطر تغییر کاربری روبرو هستند
باغ کوچه ۸۳ قصر دشت
فرایند تغییر کاربری باغات خارج از محدوده استحفاظی قصردشت از ارسال تقاضا به شهرداری منطقه آغاز شده و تا کمیسیون ماده پنج امتداد دارد، در این مسیر قانونگذار با ایجاد پیچ و خم تلاش کرده برای بررسی درست یا خطا بودن این درخواست فرصت کافی به مسئولان ذیربط بدهد با این وجود می بینیم بی هیچ مخالفتی تقاضاهای تغییر کاربری با طی مسیر به کمیسیون ماده پنج می رسند. نمونه آن اتفاقی است که در خصوص یک ملک باغی واقع در کوچه ۸۳ قصردشت رخ داده است.
توافق نامه تغییر کاربری شش دانگ پلاک ثبتی به شماره ۱۱۴۵.۱۳۵۶ بخش ۴ شیراز با کدنوسازی ۶۶-۱۱-۵-۱ به مساحت ۲۶۴۱ متر مربع طبق سند و ۲۶۰.۳۲ مترمربع وضع موجود واقع در قصردشت انتهای کوچه ۸۳ دارای کاربری باغ G۲۱۱ به ملک مسکونی، اسفندماه سال ۹۹ میان شهرداری شیراز و وکیل مالک منعقد شد.
مطابق آنچه در این توافق نامه ذکر شده هزینه تغییر کاربری در سال ۹۹ بیش از ۱۶ میلیارد و ۸۶۹ میلیون تومان برآورد شده است که مالک بیش از ۱۴ میلیارد آن را پرداخت نموده و متعهد به پرداخت مابقی هزینه تغییر کاربری بعد از تصویب آن در کمیسیون ماده پنج شده است.
با این وجود تقاضای تغییر کاربری در کمیسیون توسط عنایت الله رحیمی، استاندار وقت رد می شود و مالک نیز پس از این اتفاق اقدام به فروش ملک خود می کند. اما موضوع همین جا خاتمه نمی یابد.
پافشاری شهرداری بر تغییر کاربری
مدیریت شهری شیراز با چند فقره (سه یا چهار مورد) درخواست تغییر کاربری برجای مانده از زمان حضور حیدر اسکندرپور در جایگاه شهردار روبرو است که هزینه تغییر کاربری آنها به شهرداری پرداخت شده و باغ مذکور نیز یکی از این موارد است.
این چالش چندی پیش، یعنی در اوایل تابستان سال جاری منجر به تشکیل جلسه ای متشکل از نمایندگان شهرداری و استانداری با هدف بررسی و تعیین تکلیف پرونده های مورد اشاره شد.
پیگیری ها نشان می دهد در این جلسه شهرداری بیش از همه بر مطرح شدن مجدد موضوع تغییر کاربری باغ واقع در انتهای کوچه ۸۳ که اکنون دیگر مالک جدیدی دارد، در کمیسیون ماده پنج اصرار داشته است، اما از آنجا که دستور طرح مجدد یک موضوع در کمیسیون ماده پنج باید توسط شخص استاندار صادر شود و همچنین با در نظر گرفتن این نکته که موضوع تغییر کاربری پلاک مذکور حتی در دوره استاندار سابق نیز رد شده و مشی استاندار کنونی در قبال تغییر کاربری باغات مراتب از سایر دوره ها سختگیرانه تر است، این درخواست شهرداری با مخالفت نمایندگان استانداری روبرو شده است.
با این وجود همچنان شهرداری مصرانه در حال رایزنی و تلاش برای قرار گرفتن موضوع تغییر کاربری باغ مذکور بر میز کمیسیون ماده پنج است.
شهرداری از جان باغ کوچه ۸۳ چه می خواهد؟
پلاک ثبتی ۱۱۴۵/۱۳ با کدنوسازی ۶۶-۱۱-۵-۱ ، باغی کاملا مشجر و با درختان تقریبا انبوه است که در انتهای کوچه ۸۳ قرار دارد و گرچه تنها باغ این کوچه محسوب می‌شود اما در دو ضلع غربی و شمالی خود با باغات کوچه مجاور خود پیوند خورده است.
مشجر بودن این پهنه سبز امر قابل انکاری نیست، شهرداری شیراز با وجود اینکه به روشنی آگاه است موافقت با تقاضای تغییر کاربری ارائه شده، در واقع موافقت با مرگ کامل یک باغ پویا و زنده است و علیرغم اینکه وظیفه ذاتی و قانونی اش حفظ این گنجینه است، متاسفانه در رویکردی واژگون بجای تلاش برای حفظ باغ، لابی ها و رایزنی های سنگینی را به استانداری برای طرح موضوع تغییر کاربری باغ مذکور در کمیسیون ماده پنج آغاز کرده است.
گویا برای مدیریت شهری تنها تغییر کاربری باغات حوزه استحفاظی قصردشت خط قرمز است و نسبت به حفظ باغات بیرون مانده از این خط نه تنها مسئولیتی ندارد بلکه کمتر زمانی است که برای تغییر کاربری آنها برنامه ای نداشته باشد.
پایان پیام/ن
