همشهری آنلاین: سینمای ایتالیا را می‌توان با چیزهای زیادی به یاد آورد ـــ از چینه‌چیتا گرفته تا نئورئالیسم، از کمدیا دلآرته گرفته تا وسترن اسپاگتی، از ژانر «جالو» گرفته تا غول‌های سینمای مدرن چون آنتونیونی و فلینی ـــ اما خیلی بعید است که کسی نامی از کارآگاهان و بازرسان مشهور این سینما شنیده باشد. ایتالیایی‌ها در سینما و تلویزیون کارگاهان مشهور و پرطرفداری مثل شرلوک هلمز، خانم مارپل، هرکول پوآرو، فلیپ مارلو، سم اسپِید، کُلُمبو و... که در جهان شناخته شده باشند ندارند و از این بابت چنته‌شان خالی است؛ انگار خون‌وخونریزی‌ها و وحشت و اضطراب مهلکِ فیلم‌های ماریو باوا و داریو آرجنتو کفاف ماجراجویی‌های آنها را داده و دیگر با کارآگاهی که سر صبر و حوصله، با پیگیری سرنخ‌ها و چیدن شواهد و ادله در کنار هم، رد قاتلی را می‌گیرد که قربانیانش را یکی پس از دیگری به مسلخ می‌برد، میانه‌ای ندارند.
البته، همیشه استثنایی هست که قاعده را نقض می‌کند؛ «بازرس مونتالبانو» همان استثنایی است که از عالم ادبیات و از دل داستان‌های نویسنده ایتالیایی، آندره‌آ کامیلِری، راه خود را به سوی تلویزیون باز کرده و از سال 1999 تا سال 2021 در شبکه «رای»، در حد و اندازه خودش، اسم و رسمی به هم زده است. هرچند «سالو مونتالبانو» اشتهار همتایان انگلیسی و امریکایی و بلژیکی‌اش را ندارد، اما شخصیتی است کاریزماتیک و حاضرجواب که در کار و مسئولیتی که بر عهده دارد، به غایت جدی است ولی در عین حال در ملاطفت و همدلی با افرادی که می‌تواند به آنها اعتماد کند خست به خرج نمی‌دهد.
در پی موفقیت داستان‌های پلیسی کامیلِری، شبکه «رای» ایتالیا در همکاری با شبکه تلویزیونی سوئدی SVT شروع به تولید سریال «سربازرس مونتالبانو» کرد که هر قسمت آن تقریباً پی‌رنگ یکی از داستان‌های کامیلِری را دنبال می‌کند و گاهی بعضی قسمت‌ها از ترکیب چند داستان کوتاه تشکیل شده است. ایفای نقش مونتالبانو بر عهده لوکا زینگارِتّی گذاشته شد که متولد رم است و برای تقلید لهجه سیسیلیایی مونتالبانو که در شهر خیالی «ویگاتا» در جزیره سیسیل مشغول به خدمت است، چالش بزرگی را پیش رو داشته است. حتماً این هم یکی از آن بازی‌های روزگار بوده که وقتی زینگارِتّی در مدرسه ملی نمایش رم تحصیل میکرده، کامیلِری نیز در این مرکز مشغول تدریس بوده است.
مونتالبانو در محدوه استحفاظی‌اش، به لطف هوش و ذکاوت خود و با کمک دستیارانش، گره از پرونده‌های مختلفی می‌گشاید. در ایستگاه پلیس، بازرس دومینکو «میمی» آگِلو، کارآگاه جوزپه فازیو، مأمور گالوزو و پاسبانِ دست‌وپاچلفتی آگاتینو کاتارئلا حضور دارند که با مونتالبانو در حل پرونده‌ها همکاری می‌کنند و طبعاً هرکدام ویژگی‌های شخصیتی و خرده‌داستان‌های مختص به خود را دارند.
با اینکه داستان کتاب‌های کامیلِری در نسخه خیالی منطقه آگریجِنتو می‌گذرد، اما بیشتر سریال در منطقه راگوسا فیلمبرداری شد. درضمن، زندگی عاطفی مونتالبانو و رابطه پر فراز و نشیبش با زنی که به او علاقه‌مند است، بخش دیگری از روایت این سریال است. کاتارینا بُم، بازیگر اطریشی، و سپس لینا پِرْنِد، که هر دو از مواهب صنعت دوبله قدرتمند ایتالیا بهره‌مند شده‌اند، نقش معشوقه مونتالبانو را ایفا کرده‌اند.
تاکنون 15 فصل در قالب 37 قسمت از این سریال پخش شده و برخلاف سریال‌های امریکایی که معمولاً کارگردانی هر قسمت بر عهده یک نفر است، البرتو سیرُنی یک‌تنه کارگردانی کل این سریال را از فصل اول تا پایان فصل سیزدهم بر عهده داشت، اما پس از مرگ او در سال 2019 خود زینگارِتّی کارگردانی دو قسمت فصل چهاردهم و تک قسمت فصل پانزدهم را انجام داد، با این حال نام سیرُنی به عنوان پدر نسخه تلویزیونی مونتالبانو به نشانه احترام در تیتراژ سریال در کنار نام زینگارِتّی باقی ماند. زینگارِتّی با این کار حق‌شناسی را در حق سیرُنی به جا آورد چراکه سیرُنی، به رغم مخالفت کامیلِری، زینگارِتّی را برای این نقش انتخاب کرد. سیرُنی در این باره گفته بود: «وقتی به او انتخابم را برای نقش مونتالبانو گفتم، کامیلِری از دهنش پرید که: "من آن را جور دیگری تصور کرده بودم، من چیز دیگری نوشتم". انتخاب زینگارِتّی برای نقش مونتالبانو تنها تاثیر مهم سیرُنی در کار کامیلِری نبود؛ سیرُنی در انتقال زیبایی‌شناسی باروک مناطقی که پس‌زمینه رویدادها را تشکیل می دهند، توانایی تحسین‌برانگیزی داشت.
اقبال به شخصیت بازرس مونتالبانو به قدری بود که در سال 2012 پیش‌درآمدی با عنوان «مونتالبانو جوان» به نویسندگی فرانچسکو برونی و آندره‌آ کامیلِری ساخته شد و بازیگر جوان، میکِله رینودینو، ایفای نقش دوران جوانی مونتالبانو را به عهده داشت.
همچون بسیاری از سریال‌های خوش‌ساخت و موفق که از مرزهای کشور سازنده فراتر می‌روند، این سریال نیز در کشورهای دیگری به نمایش درآمده است. آرژانتین، استرالیا، بلغارستان، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، لتونی، لهستان، پرتغال، انگلیس، جمهوری چک، رومانی، روسیه، اسپانیا، امریکا، سوئد و مجارستان کشورهایی هستند که این سریال در آنها پخش شده است.
