اقتصاد آنلاین - سهیل بانی؛ 21بهمن ماه، وبیناری درباره تصمیمات اخیر شورای عالی بورس به همت کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران برگزار شد. سعید اسلامی بیدگلی، دبیرکل کانون و عضو شورای عالی بورس و جمعی از منتقدان و موافقان تصمیمات گرفته‌شده به بحث و گفت‌وگو پرداختند.
سعید اسلامی بیدگلی پس از ارائه توضیحاتی درخصوص تصمیمات شورای عالی بورس در ابتدای وبینار گفت: روز شنبه در جلسه شورای عالی بورس، به بررسی پیشنهادات و تصمیماتی پرداخته شد. عمده توجه روی مسئله دامنه نوسان بود، ولی تصمیمات دیگری گرفته شد که کلیدی‌تر و پایدارتر هستند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: طبق نظرسنجی کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران درخصوص دامنه نوسان، بیش از ۹۰درصد مدیران بازار معتقد بودند که در یک بازار سالم و نقدشونده، وجود دامنه نوسان باز بهتر است.
وی درباره ماجرای کاهش دامنه نوسان گفت: این مبحث در دوره ریاست شاپور محمدی نیز مطرح، اما با مخالفت شورای عالی بورس مواجه شد. این پیشنهاد با حضور علی دهقان دهنوی، رییس جدید سازمان بورس و منفی شدن دوباره بازار، بار دیگر مطرح شد و این بار مورد پذیرش قرار گرفت. پیشنهاد اولیه در مورد دامنه نوسان، منفی دو تا مثبت دو بود، اما پس از مطرح شدن دامنه نوسان نامتقارن، پیشنهاد منفی سه و هفت مطرح شد. اما در نهایت با دامنه نوسان منفی دو تا ۶+ موافقت شد. این طرح برای یک ماه به تصویب رسید و پس از آن به طور مجدد بازنگری خواهد شد.
از دیگر مسائل مطرح شده در این جلسه، اختیار تعیین حجم مبنا بود که به سازمان بورس و اوراق بهادار برگردانده شد. همچنین انتشار اوراق تبعی توسط صندوق توسعه بازار نیز به تصویب رسید.
حسین خزلی خرازی، از فعالان بازار سرمایه و یکی از منتقدان این طرح از اظهارات برخی کارشناسان که که بیان می‌کنند، بازار ایران مثل جهان نیست، نمی‌شود اقدامات آن‌ها را انجام داد و همچنین از کمبود جسارت مدیران مربوط انتقاد کرد که چه در بازار صعودی و چه بازار نزولی، جرات انجام اصلاحات را ندارند. وی در ادامه رشد بازار را پس از انجام این اصلاحات در قوانین بازار سرمایه، کوتاه مدت دانست و از رییس جدید سازمان بورس خواست کارگروه‌هایی برای بررسی و بازنگری مجدد ریزساختارهای بورس تشکیل دهد.
خزلی در ادامه از تصمیمات گذشته بازار سرمایه مانند حجم مبنا، انتقاد و به شدت با ورود بحث‌های تخصصی به شورای بورس که شاکله آن را افراد سیاسی تشکیل می‌دهند، مخالفت کرد و اختیار این تصمیم‌گیری‌ها را با مدیران بورس‌ها دانست. وی درباره تغییر دامنه نوسان نیز افزود: این کار سیگنال خرید به بازار می‌دهد و نادرست است.
پس از آن نوبت به عظیم ثابت رسید که به عنوان موافق، نظراتش را بیان کند. ثابت گفت: با حضور دهقان به سمتی می‌رویم که شجاعت تغییرات وجود دارد. وی همچنین اضافه کرد: با تغییر دامنه به این شکل موافق نیستم ولی این تغییر، می‌تواند یک آزمون و خطا برای سنجش وضعیت بازار محسوب شود.
ثابت خاطر نشان کرد: هدف از این تغییرات، دادن هشدار و سیگنال به سهامداران بوده که ببینند با سرمایه‌هایشان چه کار می‌کنند و در صف فروش ننشینند. در حال حاضر مشاهده می‌کنیم که گزارش‌های شرکت‌ها خوب هستند و از ادوار گذشته بهتر شده‌اند، اما بخشی از دلایل وضعیت بازار مربوط به خارج بازار است. با افزایش ضریب نفوذ بورس، افراد زیادی اظهار نظر می‌کنند. این نظرها برای پختگی بازار خوب هستند ولی نباید باعث دخالت شوند.
ثابت در ادامه با اشاره به اینکه یکی از دلایل وجود دامنه نوسان، وجود بازارگردانی است، افزود: اگر بازارگردانی به صورت فرایندی سودآور و نه اجباری اجرا شود، نیازی به دامنه نوسان نداریم. همچنین وی پیشنهاد داد که مرکزی برای مطالعه تجارب جهانی ایجاد شود. همچنین فعالان بازار سرمایه و سایر نهادها باید تلاش کنند بازار را به سمتی ببرند که مکانیزم عرضه و تقاضا بر آن حاکم شود و افراد باتوجه به دانش و تجربه خود در آن شرکت کنند و افراد عادی نیز آموزش ببیند.
مهدی رباطی که به عنوان یکی دیگر از منتقدان در جلسه حاضر شده بود، گفت: با ورود بخش بزرگتری از جامعه به بورس، تصمیمات مرتبط به بازار موجب واکنش‌های شدید از طرف سهامداران می‌شود. وی همچنین اضافه کرد: نهادهایی مثل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری می‌توانند نقشی جدی در ایجاد ارتباط بین سیاست‌گذاران و متخصصان بازار سرمایه ایفا کنند. رباطی، افزایش ضریب نفوذ در بازار سرمایه را، نوید بخش آینده‌ای روشن برای بازار سرمایه دانست و معتقد بود این بازار، نقشی بزرگ در تصمیم‌گیری‌های مردم حتی تصمیم‌گیری‌های سیاسی مانند انتخاب رییس‌جمهور ایفا خواهد کرد.
رباطی در ادامه گفت: بورس ایران چه در بحث کلان و چه در ریزساختار‌ها، نیازمند انقلاب و تغییرات بزرگی است. ریزساختارهای بازار ما با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارند. دلیل آن، وجود یک خلا ارتباطی جدی میان نخبگان و متخصصان به روز بازار با سهامداران و سازمان بورس اوراق بهادار است. اینکه ما در مسائل جزیی بازار شاهد نبود شجاعت تصمیم‌گیری و عدم به‌روزرسانی متناسب با توسعه بازار هستیم، متاثر از سطح کلان کشور است. پیش از این، بازار سرمایه ایران کوچک بود و سهم بسیار کوچکی از GDP داشت. اما در حال حاضر این بازار رشد کرده، اما شناخت مسئولان و سیاست‌گذاران رده اول کشور به‌روزرسانی نشده است و مدیران و وزیران مهمی هستند که به ماهیت بازار سرمایه اعتقادی ندارند. نتیجه این فقدان شناخت را در مشکلاتی که بر سر عرضه پالایش یکم پیش آمد، شاهد بودیم. عدم آگاهی مدیران و مسئولان بر اینکه کوچک‌ترین تصمیم آن‌ها باعث اثر مستقیم بر بازار می‌شود، موجب فشار بر سازمان بورس شده که حتی برای کوتاه‌مدت تغییراتی ایجاد کند.
رباطی، دامنه نوسان را مانعی برای به تعادل رسیدن سریع بازار دانست و گفت: در کشورهای مختلف، بازارها هرچه توسعه‌یافته‌تر می‌شوند، دامنه نوسان نیز گسترده‌تر می‌شود. در بورس ایران، محدود بودن دامنه نوسان باعث تشدید سفته بازی شده است. کم بودن دامنه نوسان باعث ایجاد پدیده‌ای به نام صف‌نشینی می‌شود. در بازار مثبت با قدرت پول، هیجان خرید به بازار تزریق می‌کنند و در بازار منفی، باعث القای ترس و ریزش بیشتر بازار می‌شود.
افزایش دامنه نوسان و روزانه کردن گره‌های معاملاتی، از جمله راهکارهای پیشنهادی رباطی بود و در این خصوص گفت: در شرایط نرمال بازار، باید دامنه نوسان را بازتر کنیم که جلوی سفته بازی در بازار را می‌گیرد و افزایش شتاب، به تعادل رسیدن بازار را به همراه دارد. این امر موجب کاهش فرصت خروج پول‌های هوشمند و تاثیر آن‌ها بر بازارهای دیگر مثل ارز می‌شود. روزانه کردن گره‌های معاملاتی نیز به معنای این است که در شرایط صفوف خرید یا فروش، خیلی سریع دامنه نوسان را گسترش بدهیم و اجازه تشکیل صف را ندهیم.
