«تابناک با تو» - درمان سرفه خشک با استفاده از راه‌های ساده و خانگی هم ممکن است؛ ولی ابتدا باید مطمئن شوید که سرفه‌های شما خطرناک نیستند و نیاز به پیگیری جدی ندارند.
سرفه خشک، یکی از انواع سرفه است که دلایل متعددی برای بروز آن وجود دارد. این اتفاق طبیعی که در حالت عادی به تمیزشدن مجاری تنفسی کمک می‌کند، درصورتی که ادامه‌دار باشد می‌تواند زندگی عادی شما را مختل کند. بیشتر اوقات سرفه‌های خشک دلایل بسیار ساده‌ای دارند و به‌راحتی هم میتوان آن‌ها را درمان کرد؛ اما در برخی از موارد، این سرفه‌ها نشانه‌ای از وجود یک مشکل جدی در بدن ما هستند و باید جدی گرفته شوند.
در این مقاله از زومیت به معرفی سرفه خشک و دلایل بروز آن خواهیم پرداخت و به شما خواهیم گفت که چه زمانی باید این سرفه‌های آزاردهنده را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. برای آشنایی با درمان‌های خانگی سرفه خشک با ما همراه باشید.
سرفه خشک چیست؟
در دنیای پزشکی، سرفه‌ها به دو نوع مختلف تقسیم می‌شوند: سرفه‌های مرطوب یا مولد و سرفه‌های غیرمولد. سرفه‌های مولد با خلط همراه هستند و مسیر‌های هوایی را از وجود مخاط پاک می‌کنند. سرفه‌های غیرمولد که با نام سرفه خشک هم شناخته می‌شوند، هیچ خلط یا مخاطی تولید نمی‌کنند. این نوع سرفه‌ها، بسیار آزاردهنده هستند و عوارضی مانند التهاب و خشکی گلو، خارش و گلودرد به‌همراه دارند.
رفلاکس معده، آلرژی و ویروس‌ها، ازجمله دلایلی هستند که باعث ایجاد سرفه خشک می‌شوند؛ اما صرف‌نظر از دلایل ایجاد سرفه، چنانچه این سرفه‌ها برای مدت طولانی وجود داشته باشند می‌توانند کیفیت زندگی شما را به‌شدت تحت تاثیر قرار دهند؛ به‌خصوص اگر درطول شب بدتر شوند و خواب شبانه‌ی شما را مختل کنند.
مهم‌ترین دلایل سرفه خشک
سرفه خشک دلایل مختلفی دارد که بیشتر آن‌ها بسیار ساده هستند و نیاز به پیگیری جدی ندارند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین دلایل سرفه خشک آشنا می‌شوید:
رفلاکس معده
بازگشت اسید معده به داخل مجرای مری، یکی از شایع‌ترین دلایل سرفه خشک محسوب می‌شود
بیماری رفلاکس معده که با نام ترش‌کردن نیز در بین مردم شناخته می‌شود، به شرایطی گفته می‌شود که در آن اسید معده به داخل مری برمی‌گردد. این اسید، به‌دلیل تحریک مری باعث سرفه خشک در افراد می‌شود. وقتی سرفه‌های خشک با علائم دیگری مانند سوزش سرِ دل، گرفتگی خفیف صدا، درد قفسه‌ی سینه و مشکل در بلع همراه باشند، احتمالا به‌دلیل بازگشت اسید معده به داخل مجرای مری ایجاد شده‌اند.
استرس، عوامل ژنتیکی، چاقی، مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محرک، مصرف سیگار و آسم در لیست مهم‌ترین عواملی قرار دارند که به بروز بیماری رفلاکس معده منجر می‌شوند. در بیشتر مواقع میتوان با اصلاح سبک زندگی و مصرف دارو، بیماری رفلاکس معده را کنترل کرد و مانع از بروز سرفه‌های خشک شد.
رفلاکس معده و سرفه خشک
رفلاکس معده باعث ایجاد سرفه خشک می‌شود.
عفونت ویروسی
ویروس‌های سرماخوردگی از رایج‌ترین عواملی هستند که سبب بروز سرفه‌های خشک می‌شوند. درچنین شرایطی ممکن است حتی تا ۲ ماه پس از بهبود علائم سرماخوردگی نیز سرفه‌های شما ادامه داشته باشند. این سرفه‌ها معمولا به‌دلیل حساس‌شدن مسیر هوایی پس از سرماخوردگی ایجاد می‌شوند.
درمان سرفه‌های خشک پس از سرماخوردگی، معمولا دشوار است و نیاز به صبر و شکیبایی دارد. درچنین شرایطی بهتر است از مایعات گرم و دارو‌های ضدسرفه استفاده کنید تا مسیر هوایی شما فرصت کافی را برای بهبودی به‌دست آورد.
آسم
آسم، نوعی بیماری تنفسی است که در آن مسیر‌های هوایی متورم و باریک می‌شوند. باوجود اینکه سرفه خشک یکی از رایج‌ترین علائم آسم است، بارزترین نشانه‌ی این بیماری به‌شمار نمی‌رود؛ البته مبتلایان به نوع خاصی از این بیماری که «آسم سرفه‌ای» نام دارد، هنگام حملات آسم، فقط سرفه‌های خشک را تجربه می‌کنند. برای تسکین سرفه‌های خشک در آسم، از دارو‌های طولانی‌اثر یا کوتاه‌اثر استفاده می‌شود.
آسم، یکی از شایع‌ترین دلایل سرفه خشک است.
ترشحات پشت حلق
جمع‌شدن ترشحات سینوس‌ها یا مخاط بینی در پشت گلو، ترشحات پشت حلق نامیده می‌شود و یکی از مهم‌ترین دلایل سرفه خشک به‌شمار می‌رود. گلودرد، سرفه‌های شبانه، آبریزش بینی و مشکل در بلع از دیگر علائمی هستند که درصورت وجود ترشحات پشت حلق آن‌ها را تجربه خواهید کرد. درمان ترشحات پشت حلق به علت آن‌ها بستگی دارد؛ البته صرف‌نظر از علت این مشکل، گرفتن دوش آب گرم و بخور گزینه‌های مناسبی برای پاک‌سازی سینوس‌ها هستند.
حساسیت
یکی دیگر از دلایل سرفه خشک، حساسیت به عوامل محرک مختلف است. گرده‌ی گیاهان، برخی از مواد غذایی حساسیت‌زا و گردوغبار رایج‌ترین محرک‌هایی هستند که با ایجاد واکنش آلرژیک در بدن، احتمال سرفه خشک را افزایش می‌دهند؛ البته سرفه‌های خشک ناشی از حساسیت، علائم دیگری مانند خارش و آبریزش چشم و بینی هم به‌همراه دارند.
علاوه‌بر دلایل رایجی که به آن‌ها اشاره کردیم، عوامل نادر دیگری هم وجود دارند که ممکن است باعث ایجاد سرفه خشک شوند. این عوامل عبارت‌اند از:
- محرک‌های محیطی مانند آلودگی هوا
- مهارکننده‌های ACE که برای درمان مشکلاتی مانند فشارخون استفاده می‌شوند
- سیاه‌سرفه
- بیماری فروپاشی ریه
- سرطان ریه
- نارسایی قلبی
- فیبروز ریوی ایدیوپاتیک
بهترین راه پیشگیری از سرفه خشک چیست؟
ساده‌ترین راه پیشگیری از سرفه خشک، مصرف مداوم آب و مرطوب نگه‌داشتن گلو است. راه‌حل دیگری که می‌توانید برای جلوگیری از سرفه‌های خشک از آن استفاده کنید، ازبین‌بردن محرک‌های سرفه است. استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوا، بهترین راه برای ازبین‌بردن آلاینده‌های محیطی به‌شمار می‌رود و از سرفه‌های خشک ناشی از آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند.
کاهش مصرف غذاهای حاوی هیستامین بالا، از دیگر راه‌حل‌های مفیدی است که با کمک آن می‌توانید از سرفه‌های خشک جلوگیری کنید. اگر رفلاکس معده دارید، بهتر است میزان مصرف غذاهای اسیدی و پرچرب را به حداقل برسانید تا با کاهش احتمال برگشت اسید معده به مری، از سرفه‌های خشک جلوگیری کنید.
درمان‌های خانگی سرفه خشک
خوشبختانه درمان‌های خانگی سرفه خشک بسیار موثر هستند و می‌توانند در کنار دارو‌هایی که پزشک معالج‌تان تجویز می‌کنند، به درمان این سرفه‌ها کمک کنند؛ البته باید توجه داشته باشید که گاهی اوقات شاید لازم باشد چند گزینه را به‌صورت هم‌زمان استفاده کنید تا به نتیجه‌ی دلخواه برسید؛ علاوه‌بر این فراموش نکنید که برخی از درمان‌های خانگی که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید، برای کودکان مناسب نیستند:
زردچوبه
زردچوبه، به‌دلیل داشتن کورکومین، خواص ضدمیکروبی، ضدباکتریایی و ضد التهابی دارد. با اضافه‌کردن زردچوبه به نوشیدنی خود یا استفاده از آن در غذاهای مختلف می‌توانید از شدت سرفه‌های خشک خود کم کنید.
ریشه گل ختمی
اگر نگاهی به ترکیبات شربت‌های گیاهی ضدسرفه انداخته باشید، حتما نام ریشه ختمی را درمیان آن‌ها دیده‌اید. ریشه‌ی گل ختمی ماده‌ای به‌نام موسیلاژ دارد که حاوی آنتی‌اکسیدان است و به بهبود مشکلات گوارشی و تحریکات پوستی کمک می‌کند. موسیلاژ درواقع پوششی روی مخاط گلو ایجاد می‌کند که باعث تسکین سرفه‌های خشک می‌شود. این پوشش، از بازگشت اسید معده به مری نیز جلوگیری می‌کند.
ریشه گل ختمی به تسکین سرفه خشک کمک می‌کند.
چای ماسالا
چای ماسالا هم مانند ریشه‌ی گل ختمی حاوی آنتی‌اکسیدان است و گزینه‌ی مناسبی برای تسکین سرفه‌های خشک محسوب می‌شود. این چای خوشمزه، خلط‌آور است و مصرف آن به درمان هرچه‌سریع‌تر سریع‌تر گلودرد و سرفه خشک کمک می‌کند.
عسل
عسل یکی از گزینه‌های بسیار رایجی است که همه‌ی ما هنگام سرماخوردگی و برای درمان گلودرد از آن استفاده می‌کنیم. براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، عسل عملکرد بسیار بهتری نسبت به داروی دکسترومتورفان در تسکین سرفه دارد. استفاده از عسل برای بزرگسالان و کودکان بالای دو سال مانعی ندارد؛ اما به توصیه‌ی پزشکان، کودکان زیر دو سال نباید از عسل استفاده کنند.
زنجبیل
درمان سرفه خشک با زنجبیل، یکی از ساده‌ترین راه‌هایی است که می‌توانید از آن استفاده کنید. زنجبیل علاوه‌بر تقویت سیستم ایمنی و تسکین درد، خواص آنتی‌باکتریال و ضدالتهابی هم دارد. برای گرفتن نتایج بهتر و درمان سریع‌تر سرفه خشک می‌توانید مقداری عسل هم به چای زنجبیلی خود اضافه کنید.
غرغره آب‌نمک گرم
آب‌نمک، التهاب را کاهش می‌دهد و به نرم‌شدن گلو کمک می‌کند؛ به‌همین دلیل نیز غرغره آب‌نمک گرم یکی از ساده‌ترین درمان‌های خانگی سرفه خشک است که بسیاری از پزشکان هم آن را به بیماران خود توصیه می‌کنند. توجه داشته باشید که غرغره آب نمک برای کودکان مناسب نیست؛ چراکه احتمال دارد به‌طور ناخواسته آب‌نمک را بنوشند.
نعناع فلفلی
نعناع فلفی ماده‌ای به‌نام منتول دارد که می‌تواند با بی‌حس‌کردن اعصاب انتهای گلو به تسکین سرفه خشک کمک کند. این گیاه، خاصیت ضدباکتریایی و ضدویروسی هم دارد؛ بنابراین چنانچه سرفه‌های خشک منشا باکتریایی یا ویروسی داشته باشند می‌تواند آن‌ها را مهار کند. برای بهره‌بردن از خواص این گیاه می‌توانید از دمنوش آن یا قرص‌های مکیدنی نعناع فلفلی که در بازار موجود هستند استفاده کنید.
دستگاه بخور
دستگاه‌های بخور، رطوبت موجود در هوای محیط را افزایش می‌دهند و به تسکین سرفه‌های خشک کمک می‌کنند. استفاده از این دستگاه‌ها یکی ساده‌ترین راه‌ها برای درمان خانگی سرفه خشک به‌شمار می‌رود.
رایحه‌درمانی
رایحه‌درمانی یا آروماتراپی، از دیگر درمان‌های خانگی سرفه خشک است و تاثیر چشمگیری در تسکین علائم شما خواهد داشت. در این روش، از روغن‌های مخصوص برای درمان سرفه خشک استفاده می‌شود. روغن اُکالیپتوس و روغن گیاه نعناع فلفلی از موثرترین روغن‌هایی هستند که برای تسکین سرفه می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
چه زمانی باید برای درمان سرفه خشک به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه سرفه خشک معمولا با درمان‌های خانگی و بدون نیاز به پزشک تسکین می‌یابد، گاهی اوقات با علائم آزاردهنده‌ی دیگری همراه است و نیاز به مداخله‌ی پزشک دارد. اگر همراه با سرفه‌های خشک و آزاردهنده، علائمی مانند خس‌خس قفسه‌ی سینه، مشکلات تنفسی، تب و درد قفسه‌ی سینه هم داشتید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که اگر سرفه‌های شما بیشتر از ۲ ماه ادامه داشت و به‌مرور زمان بدتر شد هم باید تحت‌نظر یک پزشک قرار بگیرید.
جمع‌بندی
سرفه خشک که در علم پزشکی با نام سرفه غیرمولد از آن یاد می‌شود، مشکل بسیار آزاردهنده‌ای است که می‌تواند زندگی شما را به‌صورت جدی مختل کند. گاهی اوقات این نوع سرفه دلایل بسیار ساده‌ای دارد و برخی از مواقع نیز به‌دلیل وجود مشکلات جدی بروز می‌کند. درمان‌های خانگی سرفه خشک که در این مطلب به آن‌ها اشاره کردیم، راه‌های بسیار ساده، اما موثری هستند که به شما کمک می‌کنند تا در زمان کوتاه‌تری به زندگی عادی خود برگردید. فراموش نکنید که درصورت داشتن علائم خطری که به آن‌ها اشاره کردیم، حتما به پزشک مراجعه کنید.
منبع: زومیت
