اخیراً اخباری درباره پروژه‌هایی تحت عنوان، طرح تکمیل زنجیره فولاد کردستان که درحال‌حاضر به عنوان بزرگترین سرمایه‌گذاری تاریخ استان مذکور است شنیده شده، از آنجایی که در اخبار مربوطه از شرکت صنایع فولاد کردستان به عنوان مجری اصلی این پروژه های تاریخی یاد شده از این رو معاون فنی و نظارت بر طرح های شرکت مذکور درباره ابعاد این دو پروژه و دستاوردهای این سرمایه گذاری عظیم و تکمیل زنجیره فولاد کردستان با ما به گفت‌وگو نشست.
محمد ابراهیم صبائی در این گفت‌وگو سال های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ را به ترتیب عنوان سال پایانی ساخت پروژه های آهن اسفنجی بیجار و فولاد سازی و نورد پیوسته قروه یاد کرد و این مورد را هم اضافه کرد که امکان بهره‌برداری از پروژه زنجیره فولاد کردستان از همان سال فراهم است. او همچنین به مزایای کلان پروژه های مذکور اشاره کرد که اشتغال جوانان محلی، بهبود ساختارهای عمرانی نظیر جاده‌های استان کردستان و بهبود وضعیتاقتصادی و گردش مالی در استان را از جمله مزایای اجرایی شدن پروژه های زنجیره فولاد کردستان دانست.
گفت‌وگوی تفصیلی خبرنگار گسترش‌نیوز با محمد ابراهیم صبائی، معاون فنی و نظارت بر اجرای طرح‌های شرکت صنایع فولاد کردستان به شرح زیر است:
با وجود ظرفیت‌های استان کردستان جمعیت بیکار تحصیل کرده، در این استان فراوان است.
درحال‌حاضر زیرساخت‌های لازم برای اجرایی شدن پروژه زنجیره فولاد کردستان در این استان فراهم است؟
از سال‌های قبل معادن سنگ آهن در استان کردستان وجود دارد و در حال بهره برداری می باشد، علاوه بر این صنایع تولید کنسانتره و گندله هم در استان مذکور وجود دارد و شرکت‌های مختلفی از جمله شرکت‌های صبا نور و کیمیا معادن سپاهان در آنجا سرمایه‌گذاری کردند. در استان کردستان به اندازه مورد نیاز صنعت فولاد در حال ساخت، آب وجود دارد. با توجه به ظرفیت‌هایی که در استان کردستان وجود دارد، دولت در راستای توسعه اقتصادی استان و ایجاد زمینه‌های اشتغال بیشتر در مجموع با مشارکت و همفکری که با مدیران و مسئولان استان داشته به این نتیجه رسیده که زنجیره فولاد را در استان تکمیل کند، به این معنی که محصولات به شکل خام یا نیمه خام از استان خارج نشود. به همین دلیل برای تکمیل زنجیره، کارخانه آهن اسفنجی در نظر گرفتند که این کارخانه محصول خوراک خود را از گندله استان تامین کند و وقتی گندله تبدیل به آهن اسفنجی شد، این محصول در کارخانه فولاد قروه تبدیل به ورق شده و به این ترتیب زنجیره تکمیل می‌شود.
پروژه زنجیره فولاد کردستان، این استان را از استانی که به کولبری و واسطه‌گری معروف شده به سمت صنعتی شدن سوق می‌دهد.
وقتی از تکمیل زنجیره می‌گوییم منظور اشتغال مستقیم حداقل هزار و ۷۰۰ نفر و حدود ۸ تا ۱۰ برابر اشتغال غیر مستقیم در دوره بهره برداری است. همچنین از آنجایی که صنعت فولاد به عنوان صنعت پیشرو و پیشرانه توسعه محسوب می‌شود این انتظار به وجود می‌آید که علاوه بر تکمیل زنجیره، زمینه توسعه صنایع دیگر را هم فراهم کند. کمترین کاری که باید صورت بگیرد انجام اکتشافات بیشتر در حوزه معدن است. وقتی سنگ آهن بیشتری استخراج گردد زمینه افزایش ظرفیت بهره‌برداری که درحال حاضر حدود یک میلیون تن فولاد است، می تواند متناسبت با امکانات استان به ۲ میلیون ارتقاء پیدا کند. در راستای این ارتقای بهره‌برداری، اشتغال در استان نیز افزایش می یابد، همچنین خود این صنایع برای خریدها و تدارکاتش مبالغ قابل توجهی را در استان هزینه می کنند و این امر منجر به افزایش گردش مالی در استان و شهرستان های مذکور می‌شود و تعداد فراوانی از نیروهای شاغل دارای درآمد شده و پولی که از محل درآمد شاغلین در استان و شهرستان‌های مربوطه تزریق می‌شود، ارقام قابل توجهی خواهد بود و استان کردستان را از استانی که به کولبری و واسطه‌گری کالاهای خارجی معروف شده به سمت صنعتی شدن و ایجاد زمینه تولید داخل سوق می‌دهد که همین صنعتی شدن رونقی به سایر حوزه‌های این استان از جمله دانشگاه‌ها می‌دهد.
نکته دیگر در مورد توسعه صنعت در استان کردستان مربوط به ناوگان بزرگی از شرکت های حمل و نقل برای تامین خوراک می‌شود، به این معنی که شرکت های حمل و نقل با هدف انتقال مواد اولیه به صنایع و انتقال محصول به بازار به جریان می‌افتند. به همین دلیل گفته می‌شود که پروژه زنجیره فولاد کردستان منجر به تحول بسیار بزرگ در استان می‌شود؛ از نظر مبلغ هم به عنوان بزرگ ترین پروژه های استان محسوب می‌شود چرا که پروژه آهن اسفنجی با ظرفیت 1.6 میلیون تن در سال در شهر بیجار و تولید یک میلیون تن ورق در سال در شهر قروه که با نرخ میانه سال ۱۴۰۱، حداقل ۲۰ هزار میلیارد تومان ارزش دارند، در مرحله اجرایی قرار دارد. سابقه چنین سرمایه گذاری هیچگاه در گذشته در استان کردستان وجود نداشته است.
از این میزان سرمایه‌گذاری با توجه به نرخ تورمی که طی سال های آتی به این قراردادها اعمال می‌شود و تغییرات نرخ ارز، پروژه بیش از ۲۵ هزار میلیارد تومان ارزش پیدا می کند. لذا اتفاق شگرفی در استان کردستان در حال رخ دادن است که بنای این کار را دولت گذاشته است و از حمایت سهامداران پروژه که در رده برترین‌های کشور هستند برخوردار می باشد، به گونه ایکه ایمیدور در این پروژه ۴۴ درصد و هلدینگ سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات با شرکت های زیر مجموعه اش 56 درصد سهم دارند، اگر دولت چنین نقشی را ایفا نمی‌کرد بعید به نظر می‌رسدکه با چنین تحولی در استان مواجه شویم. علاوه بر این در همه موارد مذکور شاهد اتفاق بسیار زیبایی در استان کردستان هستیم به این ترتیب که مردم و مدیران استان اعم از استاندار و فرمانداران محترم، مدیران محترم ادارات منابع طبیعی، محیط زیست، جهاد کشاورزی، آب، برق، گاز و نمایندگان محترم مجلس با حسن نیت و سرشار از امید و انتظار در کنار پروژه قرار گرفتند و توانستند از طریق تعامل با ایمیدرو این پروژه ها را به اجرا دربیاورند و درحال‌حاضر مأموریت شرکت صنایع فولاد کردستان محقق کردن این پروژه ها در استان است. در مجموع شرایط برای تحقق پروژه های زنجیره فولاد کردستان مهیا است.
پروژه زنجیره فولاد کردستان چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد؟
زمانی که برای اجرای پروژه‌ها در نظر گرفته شده به این ترتیب است. برای پروژه آهن اسفنجی ۳ سال در نظر گرفته شده است. در حقیقت با توجه به اینکه قرارداد این پروژه در تیرماه ۱۴۰۱ تنفیذ شده، این پروژه در انتهای نیم سال اول ۱۴۰۴ باید با ظرفیت 1.6 میلیون تن در سال به بهره‌برداری برسد. همچنین قرارداد فولاد قروه که در مرداد ۱۴۰۱ تنفیذ شده پروژه ۴ ساله است و در مرداد ۱۴۰۵ باید به بهره‌برداری برسد. تکنولوژی آهن اسفنجی ایرانی است، اتفاقی که برای نخستین بار در کشور رخ می‌دهد این است که ظرفیت تکنولوژی به روش پرد (pered) که در آهن اسفنجی به کار گرفته می‌شود بیش از این ۸۰۰ هزار تن در سال بوده اما در پروژه زنجیره فولاد کردستان این ظرفیت برای اولین بار به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تُن افزایش پیدا می‌کند. این افزایش ظرفیت فرصت خوبی به این تکنولوژی می دهد و می‌تواند به بازار خوبی در حوزه خارجی دست پیدا کند.
به دلیل اینکه عمده کار پروژه آهن اسنفجی ایرانی است این پروژه در حال حاضر، از پیشرفت مناسبی برخوردار است و مطابق برنامه زمانی که داریم این پروژه تا پایان سال ۱۴۰۲ به پیشرفت ۵۰ درصدی دست پیدا می کند. از آنجایی که هر دو پروژه به صورت EPC اجرا می‌شوند، مشاور اصلی پروژه آهن اسفنجی بیجار، شرکت مهندسین مشاور آسه صنعت و پیمانکار مشترکا شرکت های فولاد تکنیک و MME هستند.
محصول فولاد قروه ورق با تکنولوژی CSP است. تنها ۳ شرکت در دنیا این تکنولوژی را دارند این تکنولوژی برای نخستین بار در شرکت فولاد مبارکه اجرا شده و برای دومین بار در فولاد کردستان اجرا می‌شود. تولید ورق در این فرآیند به صورت گرم و پیوسته انجام می گیرد. میزان پیشرفت برنامه ریزی شده برای این پروژه در سال اول پروژه 15 درصد است.
-جاده‌های کردستان همواره یکی از چالش‌های اصلی این استان محسوب می‌شوند، پروژه زنجیره فولاد کردستان چه راه کاری برای این چالش دارد؟
پروژه‌های فولاد قروه در فاصله حدود 7 کیلومتری راه‌آهن تهران، همدان-سنندج، در حال احداث است اما برای انتقال آهن اسفنجی از بیجار به قروه از جاده استانداردی که بین این دو شهر وجود دارد، استفاده می‌کنیم و به منظور بهبود و ایمنی ترافیک در جاده مذکور، لازم است جاده قروه- بیجار تعریض شود.
-بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست در مواجه با پروژه‌های فولادی به پیامدهای منفی پروژه مذکور اشاره می‌کنند، پروژه زنجیره فولاد کردستان در این رابطه چه تدبیری در پیش گرفته است؟
با وجود اینکه سهمیه استفاده از سد قوچم در استان کردستان را داشتیم اما با توجه به نگاه سهامداران و مدیران شرکت در حفظ ذخایر آبی کشور در پروژه های فولاد کردستان، برای تأمین آب مورد نیاز پروژه ها از پساب دو شهر بیجار و قروه استفاده می‌کنیم که قراردادهای مربوطه با شرکت آب و فاضلاب استان منعقد گردیده است. که این امر نه تنها موجب ضرر به منابع زیر زمینی آب کردستان نمی گردد، بلکه موجب توسعه تصفیه خانه و ساماندهی فاضلاب‌های استان نیز خواهد شد و دست کم در نتیجه اجرا شدن دو پروژه شرکت صنایع فولاد کردستان منابع آبی استان به هیچ عنوان تهدید نمی‌شوند.
