به گزارش مشرق، پنجمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی که به میزبانی تاجیکستان برگزار شد، با امضای اعلامیه مشترک و ۴ سند جدید همکاری به کار خود پایان داد.
در این نشست «امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان، «قاسم‌جومارت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان، «سادیر جباراف» رئیس جمهور قرقیزستان، «شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستان، «سردار بردی‌محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان و «الهام علی‌اف» رئیس جمهور آذربایجان (به عنوان مهمان افتخاری) حضور یافتند.
امامعلی رحمان رئیس جمهور جمهوری تاجیکستان ضمن افتتاح این نشست اظهار داشت که آسیای مرکزی به دلیل تلاش‌های مشترک، در حال تبدیل شدن به منطقه تعاملات سودمند قرار گرفته است که از ثمرات آن مردم بهره خواهند برد.
وی نشست‌های مشورتی سران منطقه را فرصتی برای گفت‌وگوهای قابل اعتماد، شفاف، موثر و هماهنگی راه‌حل‌های مسائل مشترک منطقه عنوان کرد.
رحمان در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت که طی پنج سال اخیر کشورهای منطقه مبتکر ده‌ها اقدام در راستای تحکیم صلح و تامین توسعه پایدار در سطح جهانی بودند که حاکی از برگشت‌ناپذیری روند تبدیل آسیای مرکزی در آینده قابل پیش‌بینی به منطقه‌ای باثبات و از نظر اقتصادی توسعه‌یافته و مرفه می‌باشد.
رئیس جمهور تاجیکستان از آن یادآور شد که در آستانه برگزاری و در چارچوب پنجمین نشست مشورتی سران آسیای مرکزی، حدود ۵۰ برنامه و اقدام مختلف انجام شد که به تقویت فضای جدید اعتماد، دوستی و همکاری‌های منطقه‌ای کمک خواهد کرد.
وی با توجه به وضعیت سیاسی کنونی جهان، تامین و تضمین ثبات منطقه‌ای را از اهداف بسیار مهم و محوری خواند و بر ضرورت انسجام و همبستگی هرچه بیشتر کشورهای آسیای مرکزی تاکید کرد.
رحمان اظهار داشت: همیشه باید به یاد داشته باشیم که عامل امنیت مهمترین شرط اجرای موفق برنامه‌ها و اقدامات خلاقانه ما خواهد بود.
رئیس جمهور تاجیکستان همچنین بر لزوم تعمیق تعاملات و اجرای پروژه‌های بزرگ در حوزه‌های تجاری و اقتصادی، حمل و نقلی، کشاورزی، صنعتی و فن‌آوری‌های جدید، فرهنگی و استفاده موثر از منابع انرژی آبی اشاره کرد.
وی با تاکید بر افزایش توجه رسانه‌های خارجی به آسیای مرکزی و پخش اطلاعات مختلف و گاهی غیر واقعی و تحریف‌شده در باره منطقه، خواستار اقدامات مشترک در این زمینه شد و پیشنهاد ایجاد «انجمن رسانه‌ای کشورهای آسیای مرکزی» مطرح کرد.
رئیس جمهور تاجیگستان گفت: طی سال‌های اخیر توجه قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای به آسیای مرکزی افزایش یافته و حالا بیش از ۱۰ قالب «آسیای مرکزی+» (۵+) ایجاد شده است که اهمیت منطقه را به نمایش می‌گذارد. در چنین یک شرایطی لازم است تا کشورهای منطقه انسجام بیشتری از خود نشان داده و در جهت همگرایی درون منطقه‌ای اقدامات مهم‌تری را دنبال کننند. به نفع ما خواهد بود چنانچه ظرفیت‌های منطقه‌ای خود را در تمامی زمینه‌ها به نمایش بگذاریم و «+» را در همه عرصه‌های همکاری به پروژه‌های مشخص تبدیل دهیم.
رحمان به تشدید فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان اشاره کرد و گفت: طی سال‌های اخیر تلاش‌ها برای نفوذ به داخل تاجیکستان از خاک این کشور همسایه بیشتر شده است. از جمله چندی قبل از دو مورد تلاش نفوذ جنگجویان گروه «انصارالله» به قلمرو تاجیکستان با هدف انجام اقدامات تروریستی در «دوشنبه» و مناطق دیگر کشور جلوگیری به عمل آمد.
وی همچنین از افزایش قاچاق مواد مخدر از افغانستان به آسیای مرکزی یادآور شد و گفت که در سال ۲۰۲۲ در مرز تاجیکستان با افغانستان حدود ۵ تن مواد مخدر کشف و ضبط شده است که در قیاس با یک سال پیش ۲۲ درصد بیشتر می‌باشد. رئیس جمهور تاجیکستان با توجه به تهدیدات موجود برای کشورهای آسیای مرکزی از این ناحیه، خواستار تعاملات بهتر کشورهای منطقه در این زمینه شد.
«قاسم‌جومارت تاکایف» رئیس جمهور قزاقستان نیز در این نشست گفت: آسیای مرکزی در حال تبدیل شدن به فضای فرصت‌های اقتصادی جدید در زمینه‌های تجاری، سرمایه‌گذاری، علوم و نوآوری قرار گرفته است. طی پنج سال گذشته، مبادلات تجاری درون منطقه‌ای بیش از ۸۰ درصد رشد داشته و به ۱۰.۶ میلیارد دلار رسیده است. کشورهای منطقه این شانس را دارند که در آینده نزدیک حجم تجارت متقابل خود را به ۱۵ میلیارد دلار افزایش دهند. برای دستیابی به این هدف، برداشتن موانع موجود، دور شدن از حمایت‌گرایی بیش از حد و ایجاد شرایط تجاری شفاف و باثبات مهم است.
وی ادامه داد: به احتمال زیاد دهه آینده برای منطقه ما تعیین کننده خواهد بود و تنها به ما بستگی دارد که چقدر از این شانس تاریخی می‌توانیم به طور موثر استفاده کنیم. اولویت در این زمینه استفاده حداکثری از فرصت‌های اقتصادی و افزایش جریان‌های تجاری بین کشورهای آسیای مرکزی است.
به عقیده وی، کشورهای منطقه بر مبنای سود متقابل می‌توانند بسیاری از انواع محصولات وارداتی را برای یکدیگر جایگزین کنند. منظور قبل از همه محصولات صنایع کشاورزی و ساختمانی، شیمیایی و نساجی است.
تاکایف با بیان اینکه «محافل تجاری کشورها در گسترش مبادلات تجاری باید نقش موتور محرک را داشته باشند»، گفت: برای ایجاد ارتباط مستقیم بین واحدهای تجاری منطقه، پیشنهاد می‌کنیم که یک پایگاه واحد داده‌های الکترونیکی تولیدکنندگان کالا ایجاد شود، به عنوان مثال در چارچوب پورتال «Central Asia Gateway».
علاوه بر این، تاکایف پیشنهاد تهیه «برنامه اقدام برای توسعه مشارکت صنعتی میان کشورهای آسیای مرکزی» نیز مطرح کرد که هدف آن ایجاد چرخه کامل تولید انواع خاصی از کالاها با چشم‌انداز صادرات به بازارهای کشورهای ثالث می‌باشد.
رئیس جمهور قزاقستان همچنین بر ضرورت استفاده لازم و کامل از ظرفیت‌های حمل و نقلی و لجستیکی کشورهای منطقه تاکید کرد.
وی بیان کرد: در مرحله کنونی مسیر حمل و نقل بین‌المللی ترانس‌خزر نقش ویژه‌ای دارد. در میان‌مدت حجم حمل و نقل کالا از طریق این کریدور می‌تواند پنج برابر افزایش یابد. ما قصد داریم ظرفیت آن را از طریق راه‌حل‌های دیجیتالی و نوسازی زیرساخت‌ها به طور برنامه‌ای ارتقاء ببخشیم. بنابراین از آمادگی کشورهای آسیای مرکزی برای مشارکت در پروژه‌های توسعه این کریدور استقبال می‌کنیم.
تاکایف در بخش دیگری از سخنرانی خود به پروژه‌های کلیدی قزاقستان در بخش حمل و نقل و لجستیک اشاره کرد و اظهار داشت: در نظر داریم با مشارکت اپراتورهای مطرح دنیا، یک هاب کانتینری در بندر «آکتائو» ایجاد کنیم. برای ما بسیار مهم است که از طریق تداوم همکاری با کشورهای برادر، به توسعه بیشتر زیرساخت‌های حمل و نقلی و لجستیکی با هدف رفع به اصطلاح تنگناهایی که مانع تجارت درون‌منطقه‌ای می‌شوند، ادامه دهیم. هدف قزاقستان تسریع اجرای تعدادی از پروژه‌های بزرگ است که به گسترش روابط اقتصادی با نزدیک‌ترین شرکای خود کمک می‌کند. منظور پروژه‌های راه آهن «دوستیک-موینتی»، «بختی-ایاغوز»، «دروازا-مکتاآرال» و همچنین بزرگراه مرزی «ژانائوزن-ترکمنستان» می‌باشد. در مجموع قزاقستان قصد دارد موقعیت خود را به عنوان یک هاب یا مرکز ترانزیتی در اوراسیا تقویت کند.
رئیس جمهور قزاقستان تقویت هرچه بیشتر قالب پنج جانبه منطقه‌ای در راستای همه کشورهای آسیای مرکزی دانست و از ابتکار تاجیکستان برای ایجاد «شورای هماهنگ‌کننده ملی در امور نشست‌های مشورتی سران منطقه» استقبال کرد و این تصمیم را گام نخست در جهت نهادینه‌سازی قالب پنج‌گانه دانست.
تاکایف ادامه داد: در آینده می‌توان بحث ایجاد دبیرخانه نشست‌های مشورتی و همچنین تعیین نمایندگان ویژه کشورهای منطقه را مطرح کرد.
وی از همتایان خود خواست تا از مواضع مشترک یا به صورت حداکثری به هم نزدیک پیروی کنند تا همبستگی و اتحاد خود را برای جامعه جهانی به نمایش بگذارند. زیرا در شرایط نظم جهانی به سرعت در حال تغییر، بهبود مکانیسم‌های تعامل بین کشورهای منطقه در زمینه‌های امنیتی اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
رئیس جمهور قزاقستان به منظور توسعه اقدامات پیشگیرانه، پیشنهاد برگزاری نشست «گفت‌وگوهای امنیتی و همکاری در آسیای مرکزی» در سطح دبیران شوراهای امنیت کشورهای آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۴ در قزاقستان را ارائه کرد.
تاکایف در پایان سخنرانی خود از سران کشورهای منطقه برای شرکت در نشست آتی سران که سال آینده در قزاقستان برگزار خواهد شد، دعوت کرد.
«سادیر جباراف» رئیس جمهور قرقیزستان نیز طی سخنانی نشست‌های مشورتی سران منطقه را فرصت مناسب برای انجام گفت‌وگوهای منظم و همچنین تحکیم اعتماد متقابل بین کشورهای عنوان کرد.
وی گسترش و تعمیق روابط تجاری و اقتصادی، بخش آب و انرژی، تنوع‌بخشی و گسترش کریدورهای حمل و نقلی، تقویت پتانسیل ترانزیتی، حل مشکلات آبیاری و احیای اراضی، گسترش روابط فرهنگی، گردشگری، آموزشی، اجرای پروژه های مشترک و اتخاذ تدابیر هماهنگ در زمینه تامین امنیت منطقه‌ای را از مهمترین اولویت‌های تعاملات قرقیزستان با کشورهای منطقه دانست.
رئیس جمهور قرقیزستان بخش قابل توجهی از صحبت‌های خود را به مسائل آب و انرژی اختصاص داد و از آن یادآور شد که طی سال های اخیر در دنیا و به ویژه در آسیای مرکزی تأثیر منفی تغییرات آب و هوایی به طور فزاینده‌ای احساس و سردی‌های غیرعادی، خشکسالی‌های طولانی‌مدت و مشکل کم‌آبی به چالش جدی تبدیل شده است.
به گفته وی، قرقیزستان با وجود کاهش سطح منابع آب و کمبود برق باز هم بر تعهدات بین‌دولتی خود در زمینه آب و انرژی پایبند ماند، در حالی از این بابت برخی از واحدهای اقتصادی این کشور مواجه خسارات شدند. بنابراین روندهای منفی باید کشورهای منطقه را به فکر پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب مشکلات و تغییر جدی نوع نگاه نسبت به آب به عنوان شرط ضروری بقای خود و نسل‌های آتی وا دارد.
جباراف تصریح کرد: برای استفاده منطقی از منابع آب و انرژی در آسیای مرکزی، ما باید اقدامات جدی، مشخص و موثر را انجام دهیم و قبل از همه سرمایه‌گذاری گسترده بخش دولتی و خصوصی را برای بخش آب و انرژی را جلب کنیم. من همچنین می‌خواهم تاکید کنم که فعالیت سازمان‌های منطقه‌ای در مورد مسائل مصرف آب در آسیای مرکزی باید منافع و نیازهای همه کشورها اعم از بالادست و پایین دست را در نظر گیرد.
رئیس جمهور قرقیزستان ادامه داد: پیشنهاد می‌کنم کار برای بازنگری و بهبود همکاری‌ها در چارچوب «موافقتنامه استفاده از منابع آب و انرژی رودخانه «نارین – سیردریا» بین قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان» (سال ۱۹۸۸) که مبادله متوازن منابع آب و انرژی را در نظر گرفته است، آغاز شود. ما برای همکاری‌های موثر و سودمند در زمینه تمام موضوعات آب و انرژی آماده هستیم.
جباراف همچنین پیشنهاد کرد تا در شهر «بیشکک»، «مرکز منطقه‌ای پیاده‌سازی فناوری‌های انرژی کارآمد و صرفه‌جویانه» ایجاد شود که زمینه برای استفاده منطقی از منابع آب و انرژی را در کل منطقه فراهم کند.
وی ضمن صحبت از اهمیت موقعیت جغرافیایی آسیای مرکزی در توسعه همکاری‌ها با سایر مناطق دنیا، گفت: آسیای مرکزی باید به پیوندی بین شمال و جنوب، غرب و شرق تبدیل شود و در عین حال پتانسیل حمل و نقلی و ارتباطاتی و امکانات دسترسی خود به بنادر دریایی را افزایش دهد. برای رفع موانع، بهبود وضعیت تردد از مرزها و ترانزیت بین کشورهای خود تنها چیزی که نیاز داریم، اراده سیاسی است. برای بهبود جابجایی کالا و ارائه خدمات در منطقه نیاز به توسعه و نوسازی زیرساخت‌های حمل و نقلی و از جمله جاده‌ها، راه آهن و خطوط هوایی است.
رئیس جمهور قرقیزستان ضمن پرداختن به موضوع واکنش مشترک به چالش‌ها و تهدیدات امنیتی آسیای مرکزی گفت که برای آسیای مرکزی صلح و ثبات در افغانستان یکی از اولویت‌های سیستم امنیتی منطقه می‌باشد. رویدادهایی که در این کشور و اطراف آن رخ می‌دهد تأثیر مستقیمی بر وضعیت منطقه دارند. قرقیزستان علاقه‌مند وجود افغانستان آرام و با ثبات است. در عین حال ضمن تاکید بر پایبندی خود به رعایت اصل عدم مداخله در امور داخلی افغانستان، به حق مردم این کشور برای تعیین آینده خود بر مبنای تجربه تاریخی، فرهنگی و شعائر و سنت‌های ملی تاکید می‌کند.
جباراف در بخش دیگری از سخنرانی خود تقویت سیستم امنیت اطلاعات جمعی و افزایش تلاش‌ها برای مقابله مشترک با تهدیدات سایبری و جلوگیری از استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی توسط سازمان‌های بین‌المللی تروریستی و افراطی مذهبی و سایر سازمان‌های مخرب را بسیار مهم توصیف کرد.
وی در این راستا همکاری‌های نزدیک میان شوراهای امنیت و مقامات ذیصلاح کشورهای آسیای مرکزی را مهم خواند و بر ضرورت ادامه تعاملات میان نهادهای اطلاعاتی و امنیتی منطقه برای جلوگیری از نفوذ اعضای سازمان‌های تروریستی بین‌المللی به قلمرو کشورهای آسیای مرکزی تاکید کرد.
«شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستان با تمجید از تلاش‌های مشترک سران آسیای مرکزی برای تحکیم روابط حسن اعتماد، گفت: فضا برای انسجام و یکپارچگی منطقه‌ای بیش از گذشته فراهم شده است.
وی اظهار داشت: منطقه ما در حال تبدیل شدن به یکی از مراکز مهم رشد اقتصادی و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری است و بار دیگر نقش تاریخی خود را به عنوان یک قطب حمل و نقلی که غرب را به شرق و شمال را به جنوب متصل می کند، بازی خواهد کرد. با توجه به تأثیر فرآیندهای جهانی بر توسعه پایدار منطقه و مقابله موثر با تهدیدات موجود، فقط انسجام و تلاش‌های مشترک با هدف مشارکت جامع می‌تواند نتیجه‌بخش باشد.
در این راستا رئیس جمهور ازبکستان تعدادی پیشنهاد برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای ارائه داد که مهمترین آنها به شرح زیر است:
ایجاد منطقه آزاد تجاری تمام عیار بدون هرگونه محدودیت و عوارض و مالیات به منظور افزایش حجم مبادلات تجاری؛
تصویب برنامه جامع منطقه‌ای برای شکل‌گیری تجارت پایدار و زنجیره‌های لجستیکی در منطقه؛
افتتاح و گسترش مراکز تجارت و همکاری‌های مرزی؛
راه‌اندازی بستر تجارت الکترونیک منطقه‌ای؛
هماهنگ‌سازی قوانین و رفع موانع تجارت متقابل؛
ایجاد بسترهای واحد الکترونیکی ثبت گمرکی، کنترل بهداشتی و گیاهی، صدور گواهی مبدأ کالا.
میرضیایف با تمرکز به موضوع ارتباطات حمل و نقلی، گفت که با احتساب فاصله جغرافیایی از بازارهای اصلی خارجی، سهم هزینه‌های حمل و نقل کالا در کشورهای آسیای مرکزی ۵۰ درصد قیمت نهایی کالا را تشکیل می‌دهد. این در حالی است که میانگین جهانی از ۱۱ درصد فراتر نمی‌رود. بنابراین در قیاس با کشورهای توسعه یافته ما ۲-۳ برابر بیشتر برای حمل و نقل هزینه می‌کنیم.
وی جهت مشارکت منطقه‌ای در زمینه‌های صنعتی و حمل نقل پیشنهادات زیر را مطرح کرد:
تدوین استراتژی برای توسعه همکاری‌های بلندمدت صنعتی بین کشورهای منطقه؛
تهیه موافقتنامه حمل و نقل و ترانزیت در آسیای مرکزی؛
تدوین سازوکارهای خاص برای ارتقای کریدورهای حمل و نقل موثر برای ورود به بازارهای چین، کشورهای جنوب آسیا، خاورمیانه و اتحادیه اروپا با استفاده از تعرفه‌های تجاری ترجیحی؛
تهیه برنامه اقدامات برای آزادسازی بازار ارائه خدمات حمل و نقل، بهینه‌سازی روش‌های صدور مجوز و بررسی مسائل مربوط به ایجاد بستر یکپارچه دیجیتالی حمل و نقل بین‌المللی.
رئیس جمهور ازبکستان در بخش‌های دیگری از سخنان خود همچنین این پیشنهادات را ارائه داد:
ایجاد شورای اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی؛
تهیه برنامه مشارکت غذایی منطقه‌ای با حمایت سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد؛
برگزاری جلسات منظم در مورد مسائل امنیتی با محوریت نقش هماهنگ‌کنندگی دبیران شوراهای امنیت کشورهای منطقه؛
تهیه برنامه بین‌دولتی در زمینه حراست و تحکیم مرزهای کشورهای آسیای مرکزی و تشکیل سیستم منطقه‌ای پیش بینی، پیشگیری، هشدار اولیه و واکنش مشترک به شرایط اضطراری؛
ایجاد یک بستر چندجانبه «گفتگو در زمینه مسائل اقلیمی آسیای مرکزی» در سطح وزرای محیط زیست؛
اتخاذ برنامه اقدام برای تعمیق تعاملات فرهنگی و بشردوستانه بین کشورهای آسیای مرکزی؛
ایجاد بستر رسانه‌ای بین‌المللی «تاریخ و فرهنگ آسیای مرکزی: گذشته واحد و آینده مشترک» (با مشارکت دانشمندان و نمایندگان اقشار مختلف با هدف ایجاد محتوای مشترک با هدف تقویت درک متقابل و هویت منطقه‌ای)؛
ایجاد مرکز توانمندسازی و رشد جوانان آسیای مرکزی.
«سردار بردی‌محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان طی سخنانی ابراز اطمینان کرد که پنجمین نشست مشورتی سران آسیای مرکزی به توسعه همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، بشردوستانه و پاسخ مشترک به چالش‌ها و تهدیدات امنیت منطقه‌ای کمک خواهد کرد.
وی گفت: ضمن تعیین اهداف مشخص برای خود، کشورهای ما مبنا را وجود ثبات و امنیت بلندمدت در منطقه و در نظر گرفتن منافع متقابل کشورها و همچنین پیروی از هنجارهای شناخته‌شده حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد قرار می‌دهند. از این منظر قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد از تاریخ ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۲ که آسیای مرکزی را منطقه صلح، اعتماد و همکاری اعلام کرده است، مهم دانسته می‌شود. ما تصویب این سند را گامی مهم در جهت تقویت فضای تفاهم و همکاری متقابل در منطقه خود، تبدیل آسیای مرکزی به منطقه صلح و امنیت پایدار برای حل مشکلات اقتصادی، زیست‌محیطی، انسانی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار می‌دانیم.
بردی‌محمداف اظهار داشت: ترکمنستان قصد دارد در هفتاد و هشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیشنهاداتی را مطرح کند که به صورت مستقیم با توسعه آسیای مرکزی مرتبط می‌باشد:
نخست، ایجاد «نشست گفت‌وگو در مورد امنیت و همکاری در آسیای مرکزی» تحت حمایت سازمان ملل متحد. هدف این اقدام تهیه رویکردها و راه‌حل‌ها در راستای هماهنگی و همسوسازی تلاش‌های کشورهای آسیای مرکزی در جهت توسعه منطقه‌ای پایدار و بدون اختلاف می‌باشد. «عشق‌آباد» آماده میزبانی از این نشست در سال ۲۰۲۴ است.
دوم، آغاز رایزنی‌ها با نهادهای ذیربط سازمان ملل برای تعیین بستر و ساختار بهینه برنامه ویژه سازمان ملل برای حوزه دریای «آرال».
سوم، ایجاد مرکز تخصصی منطقه‌ای فناوری‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی در آسیای مرکزی. ترکمنستان آماده واگذاری تمام زیرساخت‌های لازم برای استقرار این مرکز می‌باشد.
رئیس جمهور ترکمنستان در بخش دیگری از سخنرانی خود اظهار داشت: گسترش روابط تجاری و اقتصادی و افزایش حجم مبادلات تجاری متقابل بین کشورهای منطقه از مهمترین اهداف به شمار می‌رود. بنابراین پیشنهاد می‌شود در این زمینه موضوع ایجاد اتاق بازرگانی آسیای مرکزی مورد توجه قرار گیرد. هدف از آن ایجاد هماهنگی اقدامات مشترک در راستای توسعه تجارت، تضمین منافع تجاری همه واحدهای اقتصادی بالقوه بازار آسیای مرکزی و جذب سرمایه‌گذاری برای اجرای پروژه‌های بزرگ منطقه‌ای می‌باشد.
به اعتقاد وی، در کشورهای منطقه پتانسیل بالایی برای رشد نوآورانه وجود دارند و در این زمینه ایجاد شورای کشورهای آسیای مرکزی در زمینه فناوری‌های نوین که نقش هماهنگ‌کنندگی تلاش‌های مشترک را انجام خواهد داد، مهم دانسته می‌شود.
بردی‌محمداف در ادامه انرژی را عنصر کلیدی اقتصاد کشورهای آسیای مرکزی عنوان کرد و خواستار ایجاد بستر جدیدی تعاملات پنج‌جانبه تحت عنوان «گفت‌وگوی انرژی کشورهای آسیای مرکزی» شد.
وی با توجه به اهمیت حمل و نقل در همکاری‌های منطقه‌ای، پیشنهاد راه‌اندازی بستر حمل‌ونقلی و لجستیکی آسیای مرکزی شد که وظیفه اصلی آن می‌تواند بررسی موضوعات ایجاد هاب‌های حمل‌ونقلی در منطقه، ایجاد کریدورهای ترانزیتی جدید و افزایش کارایی کریدورهای موجود، بهینه‌سازی و هماهنگ‌سازی مقررات گمرکی، مهاجرتی و سایر تشریفات در مسیرهای حمل و نقل بین‌المللی باشد که از قلمرو کشورهای منطقه عبور می‌کنند.
رئیس جمهور ترکمنستان همچنین بر لزوم گسترش تعاملات میان کشورهای آسیای مرکزی در سایر زمینه‌ها تاکید کرد.
الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان نیز در این نشست به عنوان مهمان افتخاری حضور یافت و سخنرانی کرد.
همچنین پیام ویدیویی «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد توسط «کاخا ایمنادزه» رئیس مرکز منطقه‌ای دیپلماسی پیشگیرانه در آسیای مرکزی پخش شد.
سران کشورهای منطقه از پیشنهاد رئیس جمهوری قزاقستان مبنی بر برگزاری ششمین نشست مشورتی در سال ۲۰۲۴ در این کشور حمایت کردند.
در پایان این نشست مراسم امضای بیانیه مشترک سران کشورها و همچنین «موافقتنامه در مورد تقویت ارتباط متقابل حمل و نقل زمینی در آسیای مرکزی»، موافقتنامه بین کشورهای آسیای مرکزی در مورد جهت‌گیری‌های مشترک سیاست جوانان»، «مقررات مربوط به شورای هماهنگ‌کنندگانی ملی برای نشست‌های مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی: و «نقشه‌راه حمایت از سلامت و رفاه در آسیای مرکزی برای ۲۰۲۲-۲۰۲۵» برگزار شد.
شایان ذکر است که تقدیم «نشان سران آسیای مرکزی» به «قربانقلی بردی‌محمداف» رهبر ملی و رئیس مجلس «خلق مصلحتی» ترکمنستان، از دیگر برنامه‌های این نشست بود.
