همشهری آنلاین: عضو هیات انتخاب بخش رادیو تئاتر جشنواره درباره برگزاری اولین دوره رادیو تئاتر در این دوره از جشنواره آیینی سنتی به همشهری گفت: پایه‌گذار رادیو تئاتر مرکز هنرهای نمایشی رادیو است و این گونه نمایشی ابتدا در جشنواره فجر اجرا شد و بعد به جشنواره دانشجویی و دیگر جشنواره‌ها رسید.
وی اضافه کرد: هر گونه نمایشی که به اجراهای فرهیخته و با اصالت نمایشی کمک کند، به خودی خود اتفاق خوبی است ولی نوع ارایه رادیو تئاتر به عنوان گونه‌ای نوظهور که هنوز هم خیلی مباحث تئوریک و علمی درباره آن تدوین نشده، اهمیت زیادی دارد تا از شکل درست آن منحراف نشویم.
او با ابراز خرسندی از روند اجرای رادیو تئاتر در جشنواره فجر ادامه داد: خوشبختانه این گونه نمایشی در جشنواره تئاتر فجر در این چند سال سیر معقولی داشته و توانستیم برای معرفی بهتر آن به نشانه‌ها و پارامترهایی دست پیدا کنیم.
رهبر با اشاره به تعریف رادیو تئاتر به عنوان یک گونه نمایشی توضیح داد: رادیو تئاتر تلفیق نمایش رادیویی و صحنه‌ای است و میزان رادیویی بودن یا صحنه‌ای بودن آن، به گروه اجرایی وابسته است. در هر حال دستیابی به هر گونه نوظهوری اتفاقی است مثبت برای جذب مخاطب و برقراری ارتباط بهتر با او چراکه خلق اثر نمایشی برای برقراری ارتباط با مخاطب است.
این کارشناس نمایش رادیویی در ارزیابی آثار رسیده به بخش رادیو تئاتر بیست و یکمین جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی توضیح داد: در این جشنواره هم دو سه اثر خیلی خوب داشتیم که کاملا میزانس‌های رادیویی و پرسپکتیو صدا را رعایت کرده و از المان‌ها و عناصر بصری صحنه هم به نحو احسن سود برده بودند ولی قطعا جا برای پیشرفت این گونه زیاد است و باید خیلی به آن فرصت بدهیم. از سوی دیگر باید از هر جنبش و اتفاق نوظهوری حمایت کنیم تا ببینیم استقبالش از سمت مخاطب چگونه است.
وی یادآور شد: در جشنواره فجر ثابت شده این گونه نمایش مقبولیت عام را هم دارد . در جشنواره آیینی سنتی هم برای مخاطب جذاب بود و هم تماشاگر قابل قبولی برای اغلب کارها آمده بودند. تاکنون از سمت جشنواره تئاتر فجر و اداره کل هنرهای نمایشی رادیو و معاونت صدا از این گونه نمایشی حمایت شده است و تصمیم‌گیری درباره ادامه آن بر عهده مخاطب حرفه‌ای تئاتر است که البته به نظر می‌رسد تا الان این تصمیم‌گیری از سمت مخاطب هم شده که این گونه تئاتری می‌تواند گونه‌ای جدی‌تر و حتی خارج از جشنواره‌ها به عنوان گونه‌ای مستقل خود را نمایان کند. همچنانکه در حال حاضر هم رادیو تئاتر به صورت مستقل در سالن‌های حوزه هنری اجرا می‌شود و امیدوارم در سالن‌های بیشتری گسترش پیدا کند.
وی کیفیت آثار شرکت‌کننده در جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی را قابل قبول دانست ودرباره تاثیر جشنواره‌ها در معرفی این گونه نمایشی گفت: جشنواره‌ها در کنار حمایت مدیران و بانیان این جنبش‌های هنری قطعا موثر هستند. طبیعی است برخی از گروه‌ها نسبت به این گونه نمایشی شناخت خیلی درستی نداشته باشند. در جشنواره آیینی سنتی می‌توانیم کمی اغماض کنیم اما جشنواره فجر، جای آزمون و خطا نیست و گروه‌های متقاضی شرکت در این بخش باید متوجه باشند که نمایش رادیویی را به نمایشی صحنه‌ای تبدیل می‌کنند که مدیوم تازه‌ای است. قبلا نمایش رادیویی را به شکل یک نمایش رادیویی روی صحنه اجرا می‌کردند ولی این شیوه ضرورتی نداشت و همان زمان هم مورد نقد گروه‌های نمایشی و رادیویی بود. ولی الان به جایی رسیده‌ایم که هرچند مباحث علمی و نظری نداریم، ولی دست‌کم سیر عملی‌مان نشان داده رادیو تئاتر، یک گونه نوظهور و تلفیق تئاتر صحنه‌ای و رادیویی است و باید برای برقراری ارتباط بهتر با مخاطب، از امکانات هر دو گونه به نحو احسن استفاده کند.
امین رهبر اضافه کرد: با این وصف، اگر تئاتر صحنه‌ای، از عناصر رادیویی استفاده کند، اسمش رادیو تئاتر نمی‌شود چون در رادیو تئاتر میزانسن میکروفن داریم؛ یعنی بُعد و پرسپکتیو صدا و باید به نمایش رادیویی نزدیک باشیم. ضمن اینکه نمایش رادیویی هم از همان میزان ظرفیت‌های دراماتیک استفاده می‌کند که نمایش صحنه‌ای و سینما و دیگر گونه‌های دراماتیک. فقط اینکه اصالت وجودی این گونه نمایشی، در استودیو و پخش از رادیو و دیگر پلتفرم‌های صوتی بوده ولی الان روی صحنه آمده است. پس قطعا اشتباه است که دور یک میز بنشینیم و نمایشنامه‌خوانی کنیم بلکه باید در رادیو تئاتر از میزانسن صوتی استفاده کنیم. در غیر این صورت از ماهیت این گونه نمایشی دور شده‌ایم.
البته اینها نیازمند پژوهشی علمی است و دوستان پژوهشگر درباره آن پژوهش کنند و حتی می‌توانند درباره ادامه حیات این گونه نمایشی هم تحقیق کنند هرچند مخاطب تاکنون در این زمینه تصمیم خود را گرفته است.
بیست‌ویکمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی با دبیری احمد جولایی از یکم تا یازدهم مهر، در بخش‌های «رادیو تئاتر» و «نمایشگاه هنرهای نمایشی» به میزبانی تهران، «صحنه‌ای» (ویژه-آزاد) و «بین‌الملل» به میزبانی استان گلستان (گرگان و کردکوی)، «شبیه‌خوانی» به میزبانی استان مرکزی (تفرش)، «نمایش‌های فردی، نقالی، روایت‌های ملی و کارآواها» و «معرکه‌ها، آیین‌ها و بازی‌های نمایشی» به میزبانی استان چهارمحال و بختیاری (شهرکرد، بروجن و جونقان)، «عروسکی» و «دانشجویی» به میزبانی خراسان شمالی (بجنورد) و «سمینارهای پژوهشی» و «نمایشنامه‌نویسی» به میزبانی آذربایجان شرقی (تبریز) در حال برگزاری است.
