به گزارش بهداشت نیوز اگر جوابتان به این سؤالات مثبت است، باید دنبال علت خستگی و چاقی‌تان در غده آدرنال بگردید. این غده کلاهکی شکل که بالای کلیه‌ها قرارگرفته با وجود کوچک بودن، نقش مهمی را در بدن ایفا می‌کند و با ترشح هورمون‌های مهمی از جمله کورتیزول، آدرنالین، استروژن، تستوسترون، پروژسترون و... خیلی از اعمال حیاتی بدن را مدیریت می‌کند؛ اما متأسفانه گاهی اوقات فشار و استرس زندگی آن‌قدر بالاست که آدرنال نمی‌تواند همه‌ی این موارد را مدیریت کند، بنابراین به‌مرورزمان خسته می‌شود و سروکله علائم بیماری از جمله چاقی، پشت سر هم پیدا می‌شود. در این مطلب، عارضه‌ی خستگی مفرط را از این زاویه مورد بررسی قرار داده‌ایم.
خستگی آدرنال نوعی سندرم شامل گروهی از علائم است که به دلیل فعالیت کمتر از حد معمول غده آدرنال (Adrenal) یا فوق‌کلیه در بدن به وجود می‌آید. این بیماری با استرس شدید و بلندمدت رابطه‌ی مستقیم دارد، اما ممکن است در حین یا حتی پس از عفونت‌های حاد یا مزمن مانند آنفلوانزا، التهاب مجاری هوایی ریه، عفونت ریه و... نیز به وجود بیاید. مهم‌ترین علامت این بیماری خستگی طولانی است که با وجود خواب کافی هم رفع نمی‌شود. البته شما نمی‌توانید خستگی آدرنال را به‌سادگی مثل سرماخوردگی یا پیچ‌خوردگی پا تشخیص دهید چون ممکن است با وجود ابتلا به این سندرم، علامت جسمی خاصی نداشته باشید و مثل یک آدم عادی به کار و زندگی‌تان برسید ولی روز و شب یک‌جور احساس خستگی دائمی و کلافگی، اذیتتان کند.
جالب اینکه مبتلایان به خستگی آدرنال باید هرروز مقدار زیادی قهوه و نسکافه بخورند تا بتوانند روزشان را شروع کنند و سرحال بیایند.
خستگی آدرنال در موارد شدید ممکن است زندگی‌تان را به هم بریزد، چون هر چه فعالیت غده آدرنال در بدنتان کم می‌شود، بلند شدن از خواب و بیرون آمدن از تخت برایتان مشکل می‌شود.
متأسفانه این بیماری فقط روحیه‌ی‌تان را خراب نمی‌کند، بلکه به‌مرور به ارگان‌های مختلف بدن نیز آسیب می‌زند؛ باعث بروز چاقی، اختلال در هضم و جذب و متابولیسم پروتئین‌ها، قندها و چربی‌ها در بدن می‌شود، تعادل آب و مایعات را در بدن به هم می‌ریزد و سیستم قلبی و عروقی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
خستگی آدرنال معمولاً زمانی به وجود می‌آید که بدن نمی‌تواند نیازهای خود را در شرایط استرس رفع کند. چه تحت عمل جراحی قرارگرفته باشید، چه شکست عشقی خورده باشید و چه هرروز مجبور باشید با یک رئیس بداخلاق سروکله بزنید، غده‌ی آدرنال با ترشح مجموعه‌ای از هورمون‌های خاص، بدن را برای مواجهه با این شرایط آماده می‌کند و اگر این پاسخ کافی نباشد، درجاتی از خستگی آدرنال را تجربه خواهید کرد. متخصصان چهار دلیل عمده را عامل بروز خستگی آدرنال می‌دانند:
۱. بیماری‌های مزمن یا عفونت‌های مکرر
۲. استرس‌های فیزیکی ناشی از مواردی مانند جراحی، سوءتغذیه یا تغذیه نامناسب، اعتیاد، جراحت و...
۳. استرس‌های روانی یا هیجانی ناشی از مواردی مانند مرگ نزدیکان، برهم خوردن روابط زناشویی، مشکلات کاری و...
۴. استرس‌های محیطی مداوم یا شدید ناشی از مواردی مانند تماس با مواد سمی، آلاینده‌ها، آلودگی هوا و...
هرکسی در هر سن و سالی که باشد و با هر نژاد و فرهنگی ممکن است درجاتی از خستگی آدرنال را تجربه کند؛ اما خواب کم و ناکافی، تغذیه‌ی بد، بیماری مزمن، عفونت‌های مکرر، کار کردن در محیط‌هایی که امکان تماس با مواد سمی و آلوده را بالا می‌برد، آلرژی، داشتن سابقه‌ی خانوادگی و... از جمله عواملی است که شانس شما را برای ابتلا به این سندرم بیشتر می‌کند.
۱. احساس خستگی بی‌دلیل در ابتدای صبح یا عصر
۲. سخت بیدار شدن حتی پس از خواب کافی
۳. احساس گیجی و سردرگمی و کلافگی
۴. ناتوانی در مواجهه با استرس و بیماری
۵. میل شدید به خوردن غذاهای شور یا شیرین
۶. سرحال شدن و داشتن تمرکز بیشتر پس از ساعت شش عصر
با وجود اینکه از سال ۲۰۱۵ توجه به مسئله‌ی خستگی آدرنال در جهان بیشتر شده و تحقیقاتی نیز در این زمینه در جریان است، با این حال بعضی متخصصان هستند که وجود این بیماری و رابطه‌اش را با چاقی زیر سؤال می‌برند و معتقدند گناه اضافه‌وزنی را که از کنترل خارج شده است، نمی‌شود گردن یک غده انداخت. با این حال اصلاٌ نمی‌توان احتمال وجود این بیماری را نادیده گرفت چون بعضی بیماری‌ها از جمله بیماری «آدیسون» (Adison)روی غده‌ی فوق‌کلیه اثر می‌گذارد، اما علائم این بیماری هیچ ربطی به نشانه‌های ناشی از خستگی آدرنال و چاقی ناشی از آن ندارد. به‌عنوان‌مثال، آدیسون باعث کاهش وزن بدن می‌شود.
نه‌فقط کمبود هورمون‌های آدرنال بلکه افزایش حجم این هورمون‌ها در بدن به‌خصوص برای خانم‌ها می‌تواند تبدیل به یک تهدید جدی شود؛ در شرایطی که بدن با یک استرس طولانی‌مدت مواجه می‌شود، شروع به تولید حجم زیادی کورتیزول (CORTISOL) می‌کند. این هورمون از طریق غده‌ی فوق کلیه ساخته و ترشح می‌شود و پاسخ سلول‌های بدن به هورمون انسولین (هورمون پایین آورنده قند خون) را مختل می‌کند.
درنتیجه توانایی بدن برای سوزاندن چربی‌ها و کالری‌های اضافه کم شده و وزن روزبه‌روز بالا می‌رود. تحقیقی که به‌تازگی نتایج آن در مجله‌ی « Psychoneuroendocrinology » منتشرشده، نشان داده است، حتی در صورت پیروی از رژیم غذایی کاملاً یکسان و داشتن فعالیت بدنی، خانم‌هایی که تحت استرس شدید قرار دارند، بیش از سایرین چاق می‌شوند و این چاقی معمولاً در ناحیه‌ی شکم اتفاق می‌افتد.
علاوه بر تأثیر هورمون کورتیزول بر توانایی بدن در استفاده از قندها و کاهش پاسخ سلول‌های مختلف به انسولین، این هورمون اشتهای شما را هم تحریک می‌کند؛ بنابراین هر چه سطح کورتیزول در خونتان بیشتر باشد، رعایت رژیم‌های کاهش وزن نیز سخت‌تر و میل به خوردن شیرینی‌ها نیز بیشتر می‌شود.
رژیم غذایی نقش مهمی در خستگی آدرنال دارد. رژیم غذایی که از نظر مواد مغذی فقیر بوده و سرشار از شکر، کافئین و انواع فست‌فودهاست، استرس متابولیک زیادی را به بدن وارد می‌کند و مانع از تأمین مواد مغذی موردنیاز آدرنال می‌شود؛ بنابراین بدنتان را آسیب‌پذیر کرده و روی ترشحات این غده مهم اثر منفی می‌گذارد و باعث چاقی و اضافه‌وزن مداوم می‌شود؛ اما آیا راهی برای پیشگیری از این اتفاق ناخوشایند منظور چاقی است وجود دارد؟ متخصصان این راهکارها را پیشنهاد می‌دهند:
۱. طب مکمل روش‌های متنوعی برای درمان خستگی آدرنال پیشنهاد می‌کند. یکی از این روش‌ها استفاده از مکمل‌های غذایی از جمله کلسیم و منیزیم است. علاوه بر این بعضی متخصصان مصرف ریشه‌ی شیرین‌بیان را پیشنهاد می‌دهند. «DHEA» یا «دی‌هیدرواپی‌آندروسترون» نیز از دیگر مکمل‌هایی است که به نظر می‌رسد می‌تواند از شدت بیماری بکاهد اما هنوز تحقیقات کافی در زمینه‌ی تأثیرات بلندمدت این دارو انجام نشده است. دی هیدرواپی آندروسترون، نوعی هورمون و در واقع فراوان‌ترین هورمون مردانه‌ی بدن است که توسط غده‌ی فوق کلیه ترشح می‌شود و پیش‌ساز هورمون‌های دیگر از جمله «تستوسترون» (testosterone ) محسوب می‌شود. استفاده از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین ث یا ای نیز پیشنهاد می‌شود. اگر خستگی آدرنال باعث شده، دائماً احساس ضعف و سستی کنید و توانایی کافی برای ورزش کردن نداشته باشید، می‌توانید مکمل‌های ب‌کمپلکس را امتحان کنید که سطح انرژی بدن را بالا می‌برند.
۲. سه اصل تغذیه‌ی سالم یعنی «تعادل»، «تنوع» و «تناسب» را در برنامه‌ی غذایی روزانه‌تان رعایت کنید. اگرچه استفاده از خوراکی‌های مغذی برای همه‌ی افراد در هر سن و سالی اهمیت دارد، اما افرادی که دچار خستگی آدرنال هستند، بیش از دیگران به ویتامین‌ها و املاح معدنی نیاز دارند. به گفته بعضی متخصصان، خستگی آدرنال با «هیپوگلایسمی» ( hypoglycemia) یا افت قند خون رابطه‌ی مستقیم دارد که شما می‌توانید با مصرف قند و شکر و شیرینی‌جات کمتر و حذف کربوهیدرات‌های تصفیه شده از برنامه‌ی غذایی و همچنین افزایش مصرف پروتئین و سبزی در برنامه‌ی غذایی روزانه‌تان، این شرایط را کنترل کنید. یادتان باشد که هر چه سالم‌تر غذا بخورید، وزنتان بهتر و بیشتر کنترل می‌شود.
۳. دریافت کالری روزانه‌تان را محدود کنید. از نظر تئوری، کاهش ۵۰۰ کالری در روز می‌تواند طی یک ماه منجر به دو و نیم کیلو کاهش وزن شود. برای کاهش کالری دریافتی روزانه باید کمتر از قبل غذا بخورید، حجم هر وعده‌غذایی‌تان را کاهش دهید، مصرف دسرها را محدود و آب را جایگزین نوشیدنی‌های پرکالری مانند نوشابه و شربت کنید. محققان دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه مریلند (Maryland) آمریکا می‌گویند، با افزایش دریافت آب در طول روز، احساس گرسنگی تا حدی سرکوب شده و وزن کم کردن، سریع‌تر و ساده‌تر می‌شود.
۴. با وجود اینکه خستگی آدرنال با نوعی ضعف عمومی همراه است و ممکن است حس و حالی برای ورزش کردن در وجودتان باقی نگذارد، اما اگر می‌خواهید با چاقی ناشی از این وضعیت مبارزه کنید، باید حداقل پنج روز در هفته و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید. ورزش‌های قدرتی مثل وزنه زدن در کنار تمرینات هوازی مانند پیاده‌روی به شما کمک می‌کند تا عضلاتتان را تقویت کنید و طبیعی است که هر چه میزان ماهیچه‌ی‌های بدنتان بیشتر باشد، چربی نیز می‌سوزانید. در ضمن بعضی محققان توصیه می‌کنند که مبتلایان به خستگی آدرنال در کنار ورزش‌های ایروبیک و قدرتی، سراغ تمرینات آرام‌بخشی یوگا نیز بروند تا با استرس که عامل اصلی این بیماری است، مبارزه کنند.
به سوالات زیر پاسخ دهید تا ببینید که چقدر در معرض خستگی آدرنال قرار دارید.
۱. آیا به آسانی خسته می‌شوید؟
۲. آیا به جای پرانرژی بودن، همیشه خسته به نظر می‌رسید؟
۳. آیا اطرافیانتان مدام به شما می‌گویند اخیراً خوب و سر حال به نظر نمی‌رسید؟
۴. هر روز سخت‌تر از دیروز کار می‌کنید، ولی خیلی موفق نمی‌شوید؟
۵. آیا هر روز احساس سرخوردگی و بدبینی‌تان بیشتر می‌شود؟
۶. همیشه احساس ناراحتی می‌کنید اما هیچ توضیحی برایش ندارید؟
۷. کارها و ملاقات‌های مهم را فراموش می‌کنید؟
۸. خیلی تحریک‌پذیر شده‌اید؟
۹. مدام از کوره در می‌روید؟
۱۰. نسبت به اطرافیانتان آدم ناامیدی هستید؟
۱۱. خانواده و دوستان نزدیکتان را کمتر از قبل می‌بینید؟
۱۲. سرتان آن‌قدر شلوغ است که حتی نمی‌توانید به تماس دوستان یا خانواده‌تان پاسخ دهید؟
۱۳. به تازگی دردهای جسمی از جمله سردرد، سرماخوردگی طولانی و... سراغتان آمده است؟
۱۴. وقتی کارهای روزمره‌تان به پایان می‌رسد، احساس سرخوردگی می‌کنید؟
۱۵. از شاد بودن فرار می‌کنید؟
۱۶. اگر کسی با شما شوخی کند، می‌توانید به او بخندید؟
۱۷. برقراری رابطه‌ی زناشویی برایتان سخت شده است؟
۱۸. حرفی برای گفتن به دیگران ندارید؟
به هر سوال از صفر تا پنج امتیاز بدهید و سپس امتیازهایتان را با هم جمع بزنید. (عدد صفر معادل «نه» و عدد پنج معادل «بله» است.)
اگر امتیازتان بین صفر تا ۲۵ باشد، اوضاع بروفق مرداد است.
اگر امتیازتان بین ۲۶ تا ۳۵ باشد، استرستان کم‌کم خودش را نشان می‌دهد.
اگر امتیازتان بین ۳۶ تا ۵۰ باشد، احتمال دارد که به خستگی آدرنال مبتلا شوید.
اگر امتیازتان بین ۵۱ تا ۶۵ باشد، احتمالاً به خستگی آدرنال مبتلا هستید.
اگر امتیازتان بالاتر از ۶۶ باشد، باید هرچه زودتر استرستان را مهار کنید.
منبع: همشهری
