کودکی؛ دوران پرواز در دشت خیال

به گزارش ایسنا، روز جهانی کودک به عنوان یک رویداد مهم و بهانه‌ای برای ورود به جهان کودکان است؛ برای ورود به این جهان باید آگاهی‌های خود را فراموش کنیم و با ناآگاهی‌های کودکانمان همراه شویم.

این روزها با عبور از کوچه پس‌کوچه‌های شهر دیگر اثری از توپ‌بازی، قهقهه‌ و بازی‌های کودکان در کوچه‌ها نیست چراکه بیشتر آن‌ها اوقات فراغتشان را در میان بازی‌های مهیج و جذاب تلفن همراه و تبلت سپری می‌کنند، گرچه گاهی این بازی‌ها با سن آن‌ها ارتباطی ندارد اما از این بازی‌ها لذت می‌برند.

برخی از والدین برای اینکه حوصله سروکله زدن و در شرایطی بحث کردن با کودکان خود را ندارند، خیلی سریع تسلیم شده و با خرید یک گوشی همراه تلاش می‌کنند به صورت مسالمت‌آمیز انتقال مسئولیت کرده و تربیت فرزند خود را به فضای مجازی واگذار کنند، اقدامی که می‌تواند ویران‌کننده و مسأله‌ساز شود.

مریم مادر کودک سه ساله که در یکی از ادارات مشغول به فعالیت است، می‌گوید: متاسفانه زمان زیادی را در خارج از خانه به سر می‌برم، اما همواره سعی دارم که برای شکوفایی استعداد و خلاقیت فرزندم، زمانی را برای بازی دلخواه او در نظر بگیرم.

این مادر ادامه داد: زنان شاغل همواره این دغدغه را دارند که نمی‌توانند به اندازه کافی برای کودکشان وقت بگذارند اما من با تمام خستگی روزانه، زمانی را به بازی دو نفره با او یا بردن به خانه بازی و پارک صرف می‌کنم ولی همسرم به دلیل اینکه مشغول‌تر است اجازه زیادی برای کنجکاوی به فرزندمان نمی‌دهد.

مریم اظهار کرد: در زمان کودکی ما تکنولوژی چندانی وجود نداشت اما کودکان امروزی از سنین کودکی با گوشی تلفن همراه آشنا هستند و این امر علاوه بر مزایایی که می‌تواند داشته باشد، به نظر بنده بسیار مخرب است زیرا زمان فعالیت بدنی کودک را محدود کرده و مانع شکوفایی خلاقیتش می‌شود.

این مادر تصریح کرد: سعی می‌کنم تربیت فرزندم را در جمع‌های دوستانه و خانوادگی انجام ندهم و به او آزادی عمل دهم، اما اگر احساس کنم که حضور و فعالیت فرزندم خللی ایجاد می‌کند، محل را ترک کرده و یا در موارد مشابه در آن جمع حضور پیدا نمی‌کنم.

مریم خاطرنشان کرد: بازی با کودکان علاوه بر رشد مهارت، باعث رشد کلامی نیز می‌شود، سعی می‌کنم روزانه برای فرزندم کتاب‌های مخصوص سن او بخوانم و تفاوت او با دیگر همسالانش را حس کنم.

فاطمه مادر دختر چهار ساله به نام آوا، می‌گوید: پیش از به دنیا آمدن دخترم، بیش‌تر وقت خود را به کار کردن اختصاص می‌دادم، اما بعد از متولد شدن آوا زمان کاری را کمتر کردم و در روز سه تا چهار ساعت را برای توجه بیش‌تر به فرزندم اختصاص می‌دادم.

مادر آوا بیان کرد: در دو سال ابتدایی، تصمیم گرفتم از کار کردن منصرف شده و بیش‌تر وقتم را کنار فرزندم باشم، بعد از سن دو سالگی فرزندم را به مهدکودک بردم تا حداقل با همسالان خود ارتباط بگیرد.

به گفته وی، اکنون که چهار ساله است سعی می‌کنم دقیقا همان کارها و بازی‌هایی که در مهدکودک انجام می‌دهد در خانه و با اندکی وقت گذاشتن و توجه کردن با همدیگر انجام دهیم، البته بازی‌های جذاب و فکری مناسب سن دخترم را از اینترنت جستجو می‌کنم تا برایش جذاب باشد، حتی شب‌ها برایش کتاب می‌خوانم.

این مادر تاکید کرد: به نظر من، کودک امروز به محبت و بها دادن نیاز دارد، گاهی برخی لوس شدن کودک را بیان می‌کنند که از دیدگاه من این واژه نادرست است و محبت و توجه به فرزند البته در حد اعتدال لازم است، داد زدن یا امر و نهی کودک به دلیل رفتارهای نادرست، کاری اشتباه است و این نوع رفتارها  اعتماد به نفس را در کودک سرکوب می‌کند.

وی افزود: در روزهایی که کودکان از تبلت و گوشی بزرگ‌ترها استفاده می‌کنند، بهتر است والدین اوقاتی را به بازی با کودکان بگذرانند، البته آوا بیش‌تر بازی‌های فکری را دوست دارد و سعی می‌کنم بازی‌هایی که به آن‌ها علاقه دارد را با او انجام دهم، حتی در کنار بازی برای اینکه خسته نشود او را به پارک یا گاهی شهربازی می‌برم.

شیرین مادر علی پسربچه شش ساله، می‌گوید: در دنیایی که فضای مجازی جای صحبت با خانواده‌ها را گرفته، تنها سرگرمی پسرم در تابستان بازی‌هایی بود که با تلفن همراه و تبلت انجام می‌شد.

این مادر گفت: تنها در حد یک ساعت می‌توانست از گوشی دور بماند و خودم به اجبار با او بازی می‌کردم، همیشه بازی با تلفن همراه را  با بازی کردن‌های دو نفره‌مان ترجیح می‌داد.

وی یادآور شد: حتی در مهمانی‌ها حوصله بازی با دخترخاله یا پسرخاله‌اش را نداشت، هرگاه به او می‌گفتم وقت بازی دونفره است، قهر می‌کرد و می‌گفت بازی‌های ما تکراری است.

این مادر ادامه داد: اکنون که مدارس باز شده، علاقه‌اش به کاردستی و بازی‌های دو نفره‌مان بیش‌تر شده حتی ساعاتی که در مدرسه سپری می‌کند، بازی‌های جدید را برایم تعریف می‌کند تا با هم انجام دهیم، شاید دلیل این تغییر این بوده که مربی فرزندم به خوبی و با خوشرویی آن‌ها را به سمت بازی‌های گروهی کشانده است و همین موجب شده بازی‌هایی که به تنهایی انجام می‌شود را کمتر دوست داشته باشد.

مادر علی گفت: گاهی نقاشی‌ها را با رنگ انگشتی و گواش انجام می‌دهیم و بعد از آن اتاق را مرتب و تمیز می‌کنیم، همیشه نباید رفتار و کارهای خود را به بچه‌ها تحمیل کنیم، بگذاریم کودکانمان کودکی کنند و از دوران کودکی لذت ببرند.

وی تاکید کرد: به نظر من، کودکان از والدین خود تاثیر می‌پذیرند که لازم است از همان ابتدا کودکان خود را وابسته به استفاده از تلفن همراه و تبلت نکنیم و حتی با وجود مشغله بسیار والدین، زمان بیش‌تری برای بازی، ارتباط‌گیری و محبت به فرزندان اختصاص دهیم، البته نوع برخورد با فرزند هم مهم است.

بازی می‌تواند نقش تعیین‌کننده در یادگیری کودک داشته باشد

مهرداد رضاپور، روانشناس خانواده و حوزه کودک در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه کودک با شیوه‌های مختلف فکری از جمله مستقیم و غیرمستقیم آشنا می‌شود، اظهار کرد: مسائلی همچون شنیدن، دیدن، نقش ایفا کردن و برقراری ارتباط با دیگران از جمله موضوعاتی است که می‌تواند به یادگیری کودک کمک کند، اما موضوعی که بیش‌تر می‌تواند در یادگیری کودک کمک‌کننده باشد بحث بازی کردن است.

وی افزود: زمانی‌که کودک بازی می‌کند مجموعه‌ای از توانایی‌ها و حواس خود را به کار می‌گیرد و این موضوع می‌تواند مهارت‌های یادگیری از جمله مهارت کلامی را در او تقویت کند، به دلیل اینکه کودک در بازی‌ها انتقال پیام خود را به دیگران انجام می‌دهد، نیاز دارد خواسته‌ها و انتظارات خود را با کلام به دیگران منتقل کند، حتی با برخی از رفتارها این کار را انجام می‌دهد، بنابراین یادگیری‌های مختلف از جمله یادگیری کلامی در بحث بازی بسیار پررنگ است و می‌تواند نقش تعیین‌کننده در یادگیری کودک داشته باشد.

این روانشناس گفت: بازخوردی که کودک از اطرافیان و همسالان خود در زمان بازی دریافت می‌کند، متاسفانه برخی از والدین از آن غافل می‌شوند، مثلا زمانی‌ است که عملکرد خوبی دارد تشویق می‌شود و زمانی‌که عملکرد خوبی ندارد ممکن است مورد توجه قرار نگیرد، بنابراین می‌توان گفت این بازخوردها می‌تواند در تقویت یا جهت‌دهی یادگیری و مهارت کودک موثر باشد.

رضاپور با بیان اینکه لازم است در هنگام بازی کودک از توانمندی‌های مختلف خود استفاده کند، تصریح کرد: باید والدین این مساله را مدنظر قرار دهند برخی از این مهارت‌ها از نوع مهارت فکری است، یعنی گاهی کودک فکر می‌کند باید از هم نوع خود دفاع کند، گاهی احساس می‌کند انعطاف‌پذیر باشد که این مهارت‌ها جزو مهارت‌های کلیدی به شمار می‌روند و موجب می‌شود اعتماد به نفس و عزت نفس کودک در هنگام بازی به خوبی شکل بگیرد و تقویت شود.

وی تاکید کرد: لازم است والدین کتاب‌های مربوط به سنین رشد کودک را مطالعه کنند، زیرا هر چه یادگیری‌های مختلف کودک در سنین مختلف شناسایی شود نیاز آن‌ها بهتر شناخته می‌شود که یکی از آن‌ها مساله بازی و آموزه‌های کلامی، رفتاری و مهارتی است.

این روانشناس با تاکید بر اینکه جلوگیری از بازی در کودک می‌تواند مهارت‌های آن‌ها را به شدت با افت مواجه کند و آن‌ها را افراد ضعیف بار بیاورد، اضافه کرد: همراهی والدین برای بازی با کودک در سنین پایین مخصوصا تا حدود سه سالگی بسیار پر اهمیت است و هر چه دامنه سنی کودک افزایش می‌یابد نیاز کودک با بودن گروه‌های همسالان بیش‌تر می‌شود، بنابراین لازم است از جایی آرام آرام نقش والدین نظارتی شود.

وی خاطرنشان کرد: زمانی‌که کودک را بترسانیم و او را امر و نهی یا سرکوب کنیم اولین اتفاق کاهش قدرت ریسک آن‌ها است، شاید به ظاهر و در عموم جذاب به نظر نرسد اما اگر کودکی نتواند مخالفت کند، نتواند دیدگاهش را بیان کند چطور فردی جسور و شجاع شود، چطور اعتماد به نفس مناسب پیدا کند، در حقیقت قصد نداریم کودکی گستاخ و بی‌ادب بار آوریم اما باید اجازه دهیم که بتوانند در بیان خواسته‌هایشان گاهی با والدین مخالفت کنند، این ما هستیم که با برخورد مناسب در هنگام مخالفت، به خوبی دیدگاهشان را گوش کنیم، با نظر خود مقایسه و اگر وجوه قابل تاییدی داشت آن موقع بپذیریم، البته گاهی لازم است به خواسته کودکان تن داد، بنابراین  این‌گونه می‌تواند قدرت اعتماد به نفس و جسارت ابراز وجود را در خود افزایش و منیت قابل اعتمادی ببخشید.

رضاپور گفت: اگر فرزندان موارد ذکر شده را نداشته باشند قطعا در مقاطع بعدی زندگی مثلا در هنگام انتخاب رشته، انتخاب شغل یا هنگام ازدواج با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد، بنابراین ما والدین هستیم که با برخورد مناسب، با دیدگاه‌ها و نظرات آن‌ها و مواجهه درست با دیدگاه‌ها می‌توان کودکان با اعتماد به نفس بالا و توانمند برای آینده تربیت کنیم.

انتهای پیام