برنامه تلویزیونی « پاورقی » به تهیه‌کنندگی و کارگردانی جواد فتحی و اجرای محمدرضا شهبازی کاری از گروه اجتماعی شبکه دو سیماست که از مهرماه سال گذشته نخستین قسمت آن روانه آنتن شده است. این برنامه با هدف روشن شدن ابعاد اخبار منتشر شده در فضای مجازی با زبان طنز، سعی در نمایان کردن لایه‌های پشت پرده اخبار و افراد مرتبط با اتفاقات در فضای مجازی دارد. در «پاورقی» که تاکنون و در آستانه یک سالگی‌اش ۱۹۰ قسمت از آن ساخته شده است، سعی شده تا بدون پیچیدگی‌های فرمی و زبانی، اخبار و اتفاقات روزانه به زبانی طنز بیان شود.
محمدرضا شهبازی نویسنده و مجری برنامه «پاورقی» معتقد است پاورقی در طول یک سال پخش خود توانسته طیف متنوعی از مخاطبان را با خود همراه کند، تا آنجا که حتی عده‌ای که برنامه زیاد مورد پسندشان نیست باز هم آنرا می‌بینند. جواد فتحی تهیه‌کننده «پاورقی» نیز می‌گوید یکی از اهداف این برنامه افزایش سواد رسانه‌ای مخاطبانی بود که در فضای مجازی مورد هجمه هزاران پیام راست و دروغ قرار می‌گرفتند و تشخیص سره از ناسره برایشان سخت شده بود.
محمدرضا شهبازی نویسنده و مجری برنامه «پاورقی» درباره گذشت یک سال از نخستین قسمت این برنامه گفت: نزدیک به یک سال از پخش برنامه پاورقی می‌گذرد و خوشبختانه این برنامه با توفیقات خوبی روبرو شد؛ البته از نظر کیفیت می‌تواند بهترهم باشد.
«پاورقی» طیف متنوعی از مخاطبان را با خود کرد
وی با بیان اینکه برنامه «پاورقی» با استقبال بسیار خوبی همراه شد، افزود: پاورقی توانست طیف گسترده و متنوعی از مخاطبان را با خود همراه کند، تا آنجا که حتی عده‌ای که برنامه زیاد مورد پسندشان نیست باز هم آنرا می‌بینند و نظرشان را به ما منتقل می‌کنند و با گذشت یک سال از پخش پاورقی و واکنش مردم متوجه شدیم این برنامه تاثیر خوبی بر روی مخاطب داشته است.
شهبازی با اشاره به اهمیت وجود برنامه‌هایی مانند «پاورقی» در رسانه ملی گفت: به نظر می‌رسد از نظر قالب، فرم و موضوع در رسانه ملی در کنار ژانرها و برنامه‌های دیگر وجود چنین برنامه‌هایی با درونمایه سیاسی ضروری است. قطعا رسانه ملی به عنوان رسانه‌ای که همچنان گسترده ترین، پرنفوذترین و با ارتباط ترین رسانه کشور و همچنین رسانه فراگیر حاکمیت نیاز دارد که به چنین موضوعاتی ورود پیدا کند.
با توجه به شرایط جامعه موضوعات «پاورقی» تغییر می‌کند
وی با بیان اینکه پاورقی زاییده اتفاقات جامعه است، ادامه داد: به همین دلیل رگه‌هایی از موضوعات سیاسی در آن دیده می‌شود. البته بیشتر نیازسنجی بر اساس اتفاقات سال گذشته است و طبیعی است که در آن زمان با فضایی سیاسی تولید شود و اگر شرایط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی کشور تغییر کند، چگالی موضوعات و رویکرد و واکنش‌ها نیز تغییر می‌کند و قرار نیست همانند آن چیزی که در ابتدا ساخته شد، باشد. به عنوان مثال، اگر فضای سیاسی کشور تند شود برنامه به آن سمت خواهد رفت و اگر فضاهای فرهنگی و اجتماعی پر رنگ‌تر شود برنامه نیز به همان سمت خواهد رفت و در مجموع با توجه به شرایط جامعه موضوعات پاورقی تغییر خواهد کرد.
نویسنده «پاورقی» بیان داشت: به دلیل اینکه این برنامه هر شب روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود سعی شده از چند مجری استفاده شود تا از شرایط جامعه عقب نباشد ضمن اینکه فاصله بین تولید و پخش نیز بسیار کم است و اولویت بر پخش است به همین دلیل نمی‌توانستیم تنها از یک مجری استفاده کنیم.
اگر شرایط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی کشور تغییر کند، چگالی موضوعات و رویکرد و واکنش‌ها نیز تغییر می‌کند و قرار نیست همانند آن چیزی که در ابتدا ساخته شد، باشد
جایگاه «پاورقی» مرهون اخلاص همکاران برنامه است
شهبازی ادامه داد: یک ساله شدن برنامه پاورقی، مخاطب و جایگاهی که در جامعه و رسانه ملی پیدا کرده است از طرف گروه تولید مرهون اخلاص همکاران این برنامه است که با اعتقاد جلو آمدند و حرف‌هایی که قرار است در پاورقی زده شود را با جان و دل بیان می‌کنند. از سوی دیگر هم موفقیت برنامه مرهون مدیران رسانه ملی و مدیران شبکه است و اینکه برنامه به ۱۹۰ قسمت رسیده و مخاطبان را با خود همراه کرده است قطعا با حمایت مدیران رسانه ملی صورت می‌پذیرد.
در «پاورقی» به هدفمان نزدیک شده‌ایم
جواد فتحی، تهیه‌کننده برنامه تلویزیونی «پاورقی» شبکه دوم سیما درباره این برنامه گفت: «پاورقی» به دنبال اغتشاشاتی که در یک سال اخیر شکل گرفت ایجاد شد و هدف این بود که با فضای طنزی که ایجاد می‌کند کمی از فضای سنگینی که در جامعه حاکم شده بود را کم کند. همچنین هدف دیگر این برنامه افزایش سواد رسانه‌ای مخاطبانی بود که در فضای مجازی مورد هجمه هزاران پیام راست و دروغ قرار می‌گرفتند و تشخیص سره از ناسره برایشان سخت شده بود. بسیاری از این اخبار سعی داشت ترس و ناامیدی را از میان مردم پراکنده کند و ما سعی کردیم با زبان طنز و شوخی تناقضات و دروغ‌ها را به مخاطب نشان دهیم تا از فضای پرتنش و التهاب آن کم کنیم.
وی افزود: ما در این برنامه همچنین تلاش می‌کنیم به مخاطب بگوییم اتفاقاتی که اخیراً در جامعه رخ می‌دهد، عجیب نیست، اولین نبوده و آخرین بار هم نخواهد بود. در واقع از طریق این برنامه هم مخاطب را سرگرم می‌کنیم و هم اطلاعاتی که باید به مخاطب برسانیم را اطلاع‌رسانی می‌کنیم و هم ضربه‌ای به فضای مجازی و اطلاعات ضد و نقیضی که از خارج از کشور مخابره می‌شود، می‌زنیم.
فتحی با اشاره به اینکه یک سال از اتفاقاتی که در ایران افتاد می‌گذرد، گفت: در این مدت مخاطبان آگاه‌تر شده‌اند و تشخیص اطلاعات نادرست در فضای مجازی برای آنها راحت‌تر شده است و در برنامه روی این موضوع تأکید می‌شود تا مخاطب از خود بپرسد چرا باید چنین خبری منتشر شود و چرا باید باور کرد؛ این چراها تبدیل به ادبیاتی میان مخاطبان شده و در مواقعی که با چنین شرایطی روبرو می‌شوند این چراها را از خود می‌پرسند.
مشکلات در همه کشورها وجود دارد و ایران مستثنی نیست
فتحی ادامه داد: در این مدت بسیاری از مخاطبان با «پاورقی» همراه شدند، پیام‌هایی به برنامه می‌دهند و حمایت‌های خود را در قالب پیام متنی و تلفنی می‌فرستند. خوشبختانه بازخوردهای خوبی از برنامه دریافت کرده‌ایم. در فضای مجازی مدینه فاضله‌ای از کشورهای دیگر برایمان ساخته بودند که در آن کشورها همه چیز روبه‌راه است. در این برنامه تلاش کردیم بگوییم مشکلات در همه کشورها وجود دارد و ایران هم از این موضوع مستثنی نیست. خوبی‌های کشورمان را به ما نشان نداده‌اند و بدی‌ها را پررنگ‌تر جلوه داده‌اند.
وی افزود: اینکه موضوعات مختلف را شفاف و بی‌پرده با مخاطب در میان می‌گذاریم، اتفاقی است که به نظر می‌رسد مخاطبان از آن راضی باشند، در واقع مخاطب کم‌کم به آن بلوغ رسانه‌ای می‌رسد که اخبار راست و کذب که معاندانه منتشر می‌شود را شناسایی کند؛ فکر می‌کنم به هدفمان نزدیک شده‌ایم.
در این برنامه تلاش کردیم بگوییم مشکلات در همه کشورها وجود دارد و ایران هم از این موضوع مستثنی نیست. خوبی‌های کشورمان را به ما نشان نداده‌اند و بدی‌ها را پررنگ‌تر جلوه داده‌اند.
فتحی درباره بازخورد مخاطبان این برنامه نیز توضیح داد: مخاطبان می‌توانند از طریق روابط عمومی سازمان صدا و سیما با ما در ارتباط باشند و نظر خود را درباره برنامه بگویند. طبق لیستی که روابط عمومی به ما ارائه می‌دهد «پاورقی» جزء برنامه‌هایی بوده که بیشترین تشکر، پیشنهاد و مخاطب را در میان برنامه‌های سیما داشته است. گاهی هم در فضای مجازی مخاطبان برای ما محتوا می‌فرستند تا در برنامه از آن استفاده کنیم. طبیعتا عده‌ای از مخاطبان نیز در این میان ناراضی هستند. برای آنها هم احترام قائلیم و حتی نظرات تند آنها را هم به دیده منت می‌گذاریم و سعی می‌کنیم برنامه را به سمتی ببریم که با منطق و استدلال بتوانیم این دوستان را هم همراه کنیم.
وی ادامه داد: محتوای پیام‌ها و تشکرهایی که دریافت می‌کنیم صرفا به دلیل فضای طنز برنامه نیست بلکه از ما به خاطر استدلال‌هایی که مطرح می‌شود، تشکر می‌کنند. مخاطبان متوجه هدفی که داشته‌ایم شده‌اند و برنامه را دنبال کرده‌اند؛ این موضوع جای تقدیر دارد.
این تهیه‌کننده با بیان اینکه پیش از این برنامه‌هایی از این دست به صورت مناسبتی در صدا و سیما پخش می‌شد، افزود: پیش از این میزگردها، گفت‌وگوها و مناظره‌هایی بدین شکل در مناسبت‌هایی مانند انتخابات پخش می‌شد اما برنامه‌ای که در طول سال هر روز به موضوعات روز بپردازد، وجود نداشت. موضوعاتی در برنامه مطرح می‌شود که گاهی به ما گفته می‌شود که بیان آن مسائل در رسانه به مصلحت نیست اما ما معتقدیم اگر ما در رسانه خودمان بیان نکنیم در جای دیگر و رسانه دیگر با نیتی بدخواهانه به مخاطب گفته می‌شود.
پخش «پاورقی» ادامه خواهد داشت
فتحی گفت: به‌دلیل استقبالی که از این برنامه شد در برخی شبکه‌های دیگر هم به ساخت برنامه‌هایی مانند «پاورقی» پرداخته شد. این نشان می‌دهد که پخش برنامه‌هایی از این دست آزموده شد و نتایج مطلوب خود را دریافت کرده است و چیز پیچیده‌ای نیست. الزامی هم برای قبولاندن آن وجود ندارد. حتی به نظر می‌رسد که باید برنامه‌هایی از این دست در موضوعات اجتماعی و اقتصادی و... زودتر ساخته می‌شد. این اتفاق افتاده و امیدواریم از این به بعد هم ادامه داشته باشد. طبق نظر مدیران سازمان، پخش این برنامه ادامه خواهد داشت و حمایت‌های خوبی هم از آن صورت گرفته است.
وی درباره مجریان این برنامه نیز گفت: مجری اصلی برنامه محمدرضا شهبازی است و امین میمندیان، نویسنده این برنامه نیز در برخی مواقع جایگزین مجری اصلی است. به‌طور کلی برنامه با یک مجری تعریف شده است.
فتحی ادامه داد: از نظرات و مشارکت مخاطبان برنامه «پاروقی» بسیار تشکر می کنم که با پیشنهادات و انتقادت خود کمک بسیاری به برنامه کردند و بسیاری از قسمت‌های برنامه را طبق نظر مخاطبان اصلاح کردیم. همچنین از همکاران و دوستان در شبکه دوم سیما و سازمان نیز تشکر می‌کنم که همواره ما را حمایت کردند و امیدواریم هر روز محتوای بهتری ارائه دهیم.
