کمبود منگنز در بدن با نشانه های خاصی همراه است که شما باید این نشانه ها را بشناسید.در این مطلب از پارس نیوز شما با نشانه های کمبود منگنز آشنا خواهید شد.
منگنز یک عنصر طبیعی است و یک ماده مفید و مهم معدنی است. این ماده برای حفظ سلامتی شما بسیار مهم است، البته باید حتماً توجه داشته باشید که منگنز در مقادیر بالا می‌تواند باعث مسمومیت شود. کمبود منگنز نادر است اما به ویژه با شرایط پزشکی خاص ممکن است اتفاق بیفتد.
همچنین در پارس نیوز بخوانید : چند نکته در مورد ویتامین B۱۲
منگنز برای چندین کارکرد مهم در بدن شما اهمیت فراوان دارد.
بدن شما دارای پروتئین‌های زیادی به نام آنزیم است. آنزیم‌ها به بیشتر کردن سرعت واکنش‌های شیمیایی در بدن شما تا حدود زیادی کمک می‌کنند. منگنز یک جزء لازم از چندین آنزیم مهم در بدن شماست که برای تنظیم‌های مربوط به کربوهیدرات‌ها، اسیدهای آمینه و کلسترول نقش مهم دارند.
آنتی اکسیدان برای خنثی کردن و از بین بردن اثرات منفی ملکول هایی به نام رادیکال‌های آزاد در بدن شما می‌شوند. این ملکول ها تا حدود زیادی باعث آسیب رساندن به سلول‌های بدن شما می‌شوند. آنزیم‌های دارای منگنز که در سلول‌های بدن شما هستند، سم زدایی کننده اصلی رادیکال‌های آزاد هستند و تا حدود زیادی باعث از بین بردن تاثیرات منفی آنها می‌شوند.
وجود مقدار مناسب و کافی منگنز در بدن برای تولید آنزیم‌هایی که به تولید و شکل گیری استخوان و غضروف‌ها تا حدود زیادی کمک می‌کنند ضروری است.
منگنز در آنزیمی‌هایی وجود دارد که اسید آمینه‌ای به نام پرولین را تأمین می‌کنند. پرولین برای تولید کلاژن در سلول‌های پوست شما ضروری است. همان طور که می دانید تولید کلاژن برای بهبودی و التیام زخم‌های سطح پوست تا حدود زیادی مورد نیاز است.
بیشتر افراد منگنز لازم را از غذای روزانه به دست می‌آورند. هرچند کمبود منگنز در بدن نادر است، در صورت بروز مشکل‌ساز خواهد بود. کمبود منگنز در بدن رشد طبیعی را مختل می‌کند، موجب کاهش میزان باروری میشود، بر مقدار انسولین اثر می‌گذارد و سبب مشکلات سوخت‌وساز میشود.
منگنز در ترکیب با کلسیم، روی و مس سبب حفظ تراکم استخوان و کاهش ازدست‌رفتن بافت استخوانی میشود.
منگنز بخشی از آنزیم آنتی‌اکسیدانی سوپراکسید دسموتاز (SOD) است که مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان بدن محسوب میشود. آنتی‌اکسیدان‌ها با رادیکال‌های آزاد مبارزه و سلامت سلولی را حفظ می‌کنند. کمبود آنزیم سوپراکسید دسموتاز و آنتی‌اکسیدان‌ها بیشتر از کلسترول و تری‌گلیسرید در ابتلا به بیماری قلبی نقش دارد. به همین دلیل دریافت مقدار کافی مواد مغذی مثل منگنز تا حدی از ابتلا به این بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
منگنز به‌علت حضور در آنتی‌اکسیدان سوپراکسید دسموتاز در کاهش التهاب نقش دارد. این آنزیم عاملی درمانی برای بیماری‌های التهابی است. همچنین ترکیب منگنز با گلوکزامین و کندرویتین سبب کاهش درد استئوآرتریت میشود. استئوآرتریت نوعی بیماری مربوط به ساییدگی و پارگی است که موجب ازدست‌رفتن غضروف و درد استخوانی میشود. در پژوهشی، ۵۲درصد از ۹۳ فرد مبتلا به استئوآرتریت خفیف بعد از مصرف مکمل منگنز، گلوکزامین و کندرویتین بهبود یافتند.
منگنز در تنظیم قند خون نقش مهمی دارد. کمبود منگنز در بعضی گونه‌ها، موجب عدم تحمل گلوکز شبیه بیماری دیابت میشود. همچنین میزان منگنز خون در افراد مبتلا به دیابت کم است. البته تحقیقات انجام‌شده در این زمینه کافی نیستند و هنوز مشخص نیست که آیا کاهش میزان منگنز موجب پیشرفت دیابت میشود یا دیابت در کاهش منگنز نقش دارد. از طرفی منگنز در پانکراس دخیره میشود که محل تولید انسولین و تنظیم قند خون است. بنابراین منگنز بر ترشح مناسب پانکراس و ثبات قند خون تأثیر دارد. از طرف دیگر افراد مبتلا به دیابت میزان کمتری از آنزیم اکسیدانی منگنز سوپراکسید دسموتاز را دارند که ممکن است با مشکلات قند خون در ارتباط باشد.
سکته مغزی عامل اصلی صرع در بزرگسالان بالای ۳۵ سال است که با کاهش جریان خون به مغز اتفاق می‌افتد. منگنز نوعی وازودیلاتور محسوب میشود، یعنی که با کمک به بزرگ‌شدن سیاهرگ‌ها اجازه می‌دهد خون کافی به بافت مغز برسد. میزان مناسب منگنز در بدن به افزایش جریان خون و کاهش احتمال بیماری‌هایی مثل سکته مغزی می‌انجامد.
بخشی از منگنز بدن در مغز است. بر اساس تحقیقات، میزان منگنز در افراد مبتلا به صرع کمتر است. بااین‌حال هنوز مشخص نیست که آیا صرع میزان منگنز را کاهش می‌دهد یا کمبود منگنز موجب ابتلا به صرع میشود.
منگنز بسیاری از آنزیم‌های مربوط به سوخت‌وساز را فعال می‌کند و نقش مهمی در انواع فعالیت‌های شیمیایی بدن دارد. منگنز به هضم و استفاده از پروتئین و آمینواسید و سوخت‌وساز کلسترول و کربوهیدرات کمک می‌کند. همچنین منگنز به بدن کمک می‌کند از ویتامین‌هایی مثل کولین، ویتامین سی (C) و ویتامین ای (E) استفاده کند و عملکرد مناسب کبد را تضمین می‌کند. همچنین منگنز به‌عنوان کوفاکتور یا همکار در رشد، تولیدمثل، تولید انرژی، پاسخ ایمنی و تنظیم فعالیت مغزی نقش دارد.
بسیاری از زنان در چرخه قاعدگی خود دچار علائم مختلفی می‌شوند مانند اضطراب، گرفتگی، درد، تغییر خلقی و حتی افسردگی. طبق تحقیقات جدید، مصرف ترکیب منگنز و کلسیم علائم پیش‌قاعدگی را تا حدی مهار می‌کند. در تحقیقی کوچک مشخص شد افرادی که منگنز خونشان کم است، فارغ از اینکه میزان کلسیم خونشان چقدر است، درد و علائم پیش‌قاعدگی آنها بیشتر است.
منگنز برای عملکرد مغز ضروری است و معمولا برای کمک به درمان اختلالات مغزی خاص استفاده میشود، زیرا منگنز در آنتی‌اکسیدان قوی سوپراکسید دسموتاز شرکت دارد و با رادیکال‌های آزاد که می‌توانند به سلول‌های مغزی آسیب بزنند مبارزه می‌کند. از طرف دیگر، منگنز با اتصال به انتقال‌دهنده‌های عصبی سرعت انتقال پیام را بیشتر می‌کند. در نتیجه عملکرد مغز بهبود می‌یابد.
منگنز کوفاکتوری ضروری برای کمک به عملکرد مناسب آنزیم‌هاست. همچنین در تولید تیروکسین نقش دارد. تیروکسین هورمونی حیاتی و مهم برای عملکرد طبیعی غده تیروئید است که برای تنظیم اشتها، سوخت‌وساز، تنظیم وزن و عملکرد اندام‌ها لازم است. بنابراین کمبود منگنز می‌تواند در کاهش هورمون تیروئید نقش داشته باشد و موجب افزایش وزن و برهم‌خوردن تعادل هورمونی شود.
مواد معدنی مثل منگنز در فرایند بهبود زخم نقش دارند. از طرفی بهبود زخم به افزایش تولید کلاژن نیاز دارد. منگنز برای تولید آمینواسید پرولین لازم است. این آمینواسید برای تشکیل کلاژن در سلول‌های پوستی انسان و بهبود زخم ضروری است. طبق تحقیقات جدید، ۱۲ هفته استفاده از پماد منگنز، کلسیم و روی در محل زخم مزمن می‌تواند به بهبود آن کمک کند. البته اول باید با پزشک مشورت کنید.
اگر نشانه‌های زیر را مشاهده می‌کنید ممکن است کمبود منیزیم داشته باشید. در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا زیر نظر پزشک رژیم غذایی سالمی را شروع کنید و اگر نیاز است مکمل مصرف کنید.
گرفتگی، لرز و انقباض ناگهانی عضلات یکی از نشانه‌های کمبود منیزیم است. در شرایط بسیار حاد و شدید، کمبود منیزیم ممکن است تشنج هم ایجاد کند.
دانشمندان معتقدند این علائم ناشی از جریان یافتن زیاد کلسیم در سلول‌های عصبی است که باعث تحریک بیش از حد اعصاب ماهیچه‌ها میشود. مصرف مکمل می‌تواند گرفتگی عضلات ناشی از کمبود منیزیم را بهبود ببخشد اما نتایج یک تحقیق نشان داده است که مکمل‌های منیزیوم در افراد مسن، درمان مؤثری برای بهبود گرفتگی‌های عضلانی نیست. برای اینکه تأثیر مکمل در رفع این نشانه تأیید شود، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
البته به خاطر داشته باشید که انقباض‌ها و تکان‌های غیرارادی عضلات ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد؛ مثلا استرس یا مصرف زیاد کافئین می‌تواند این مشکلات را ایجاد کند. علاوه بر این، ممکن است عوارض جانبی مصرف یک داروی خاص یا یکی از علایم بیماری‌های عصبی مثلا نورومیتونیا یا بیماری نورون حرکتی باشد.
اختلالات سلامت روان یکی دیگر از پیامدهای احتمالی کمبود منیزیم است.
این اختلالات شامل بی‌علاقگی است که با بی‌حسی ذهنی یا نداشتن احساسات مشخص میشود. کمبود شدید حتی ممکن است منجر به هذیان و کما شود. علاوه بر این، تحقیقات متعددی، سطح پایین منیزیم را با افزایش خطر افسردگی مرتبط می‌دانند.
دانشمندان همچنین حدس زده‌اند که کمبود منیزیم ممکن است باعث ایجاد اضطراب شود اما شواهد مستقیمی در دست نیست.
یک تحقیق نشان داده است که مکمل‌های منیزیم ممکن است برای گروهی از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مفید باشد اما کیفیت شواهد، هنوز ضعیف است. قبل از اینکه بتوان به نتیجه‌ای رسید باید تحقیقاتی با کیفیت بالاتر روی این موضوع انجام شود.
به طور خلاصه به نظر می‌رسد که کمبود منیزیم ممکن است باعث اختلال عملکرد عصبی و باعث ایجاد اختلالات سلامت روان در برخی افراد شود.
پوکی استخوان یک اختلال است که با ضعف استخوان‌ها و افزایش خطر شکستگی استخوان مشخص میشود.
عوامل متعدد زیر بر افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان تأثیر می‌گذارد.
جالب اینجاست که کمبود منیزیم نیز یک عامل خطر برای پوکی استخوان است. این کمبود ممکن است به طور مستقیم استخوان‌ها را تضعیف کند اما سطح کلسیم خون را که اصلی‌ترین سازه‌ی استخوان است، کاهش می‌دهد.
مطالعات انجام شده روی موش‌ها تأیید می‌کند که کاهش منیزیم در رژیم غذایی باعث کاهش توده‌ی استخوانی میشود. اگرچه چنین آزمایش‌هایی درباره‌ی انسان‌ها انجام نشده است اما مطالعات نشان می‌دهد که مصرف کم منیزیم با تراکم معدنی کمتر استخوان ارتباط دارد.
خستگی که می‌تواند شامل خستگی یا ضعف جسمی یا روحی باشد، یکی دیگر از علائم کمبود منیزیم است.
البته فراموش نکنید که هر کسی گهگاه خسته میشود. به طور معمول، احساس خستگی یعنی شما نیاز به استراحت دارید. با این حال، خستگی شدید یا مداوم ممکن است نشانه‌ی یک مشکل اساسی در بدن باشد. ازآنجاکه خستگی یک علامت غیراختصاصی است، تشخیص علت اصلی آن غیرممکن است، مگر اینکه با علائم دیگری همراه باشد.
یکی دیگر از علائم خاص کمبود منیزیم، ضعف عضلانی است که به آن میاستنی نیز گفته میشود. دانشمندان معتقدند این ضعف در اثر از دست دادن پتاسیم در سلول‌های ماهیچه‌ای ایجاد میشود؛ وضعیتی که با کمبود منیزیم در ارتباط است. بنابراین کمبود منیزیم یکی از دلایل احتمالی خستگی یا ضعف است.
مطالعات انجام شده روی حیوانات نشان می‌دهد که کمبود منیزیم ممکن است فشار خون را افزایش دهد که یک عامل خطر قوی برای بیماری‌های قلبی است. در حالی که شواهد مستقیمی در انسان‌ها وجود ندارد، چندین مطالعه نشان داده است که سطح پایین منیزیم یا رژیم غذایی ضعیف ممکن است فشار خون را افزایش دهد.
محققان در چندین بررسی به این نتیجه رسیده‌اند که مکمل منیزیم ممکن است فشار خون را کاهش دهد؛ به ویژه در بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا. به بیان ساده، کمبود منیزیم ممکن است فشار خون را افزایش دهد که به نوبه خود خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. با این وجود، قبل از اینکه نقش آن کاملاً مشخص شود، مطالعات بیشتری لازم است.
گاهی اوقات کمبود منیزیم در افراد مبتلا به آسم شدید مشاهده میشود. علاوه بر این، میزان منیزیم در افراد مبتلا به آسم کمتر از افرادی است که به این بیماری مبتلا نیستند. محققان معتقدند کمبود منیزیم ممکن است باعث تجمع کلسیم در عضلات پوشاننده مجاری هوایی ریه‌ها شود. این امر باعث تنگ شدن مجاری تنفسی میشود و تنفس را دشوارتر می‌کند.
جالب است بدانید که گاهی اوقات به افراد مبتلا به آسم شدید، اسپری تنفسی حاوی سولفات منیزیم داده میشود تا به آرامش و باز کردن مجاری تنفسی کمک کند. برای کسانی که علائم تهدید‌کننده‌ی زندگی دارند، تزریق روش بهتری برای درمان است.
با این حال شواهد مبنی بر اثربخشی مکمل‌های منیزیم در افراد مبتلا به آسم، متناقض است و برای اثبات آن، تحقیقات بیشتری باید انجام شود. به طور خلاصه دانشمندان معتقدند آسم شدید ممکن است علامت کمبود منیزیم در برخی افراد باشد اما برای بررسی نقش آن به مطالعات بیشتری نیاز است.
آریتمی قلب یا نامنظم بودن ضربان قلب یکی از جدی‌ترین علائم کمبود منیزیم است. علائم آریتمی در اکثر مواقع خفیف است و اغلب، هیچ علامتی ندارد. با این حال در برخی افراد ممکن است باعث تپش قلب شود که مکث بین ضربان قلب است.
سایر علائم احتمالی آریتمی
در شدیدترین حالت، آریتمی ممکن است خطر سکته مغزی یا نارسایی قلبی را افزایش دهد.
دانشمندان معتقدند که عدم تعادل سطح پتاسیم در داخل و خارج از سلول‌های عضله‌ی قلب می‌تواند عامل این مشکل باشد. این عدم تعادل ناشی از کمبود منیزیم است. برخی از افراد مبتلا به نارسایی قلب و آریتمی، سطح منیزیم کمتری نسبت به افرادی که این بیماری را ندارند، نشان داده‌اند. در افرادی که تزریق منیزیم انجام می‌دهند عملکرد قلب آنها به میزان چشمگیری بهبود پیدا می‌کند. مکمل منیزیم همچنین ممکن است به کاهش علائم در برخی از افراد مبتلا به آریتمی کمک کند.
تا این لحظه مطالعه‌ها و تحقیق‌های کمی در زمینهٔ اثرات کمبود منگنز بر روی سلامتی انسان انجام شده است. با این وجود، مطالعه‌ها و آزمایش‌ها بر روی حیوانات نشان داده است که کمبود منگنز در حیوانات تا حدودی باعث نقص‌ها اسکلتی و استخوانی میشود که تعدادی از آنها در زیر آورده شده است:
علاوه بر این، جالب است بدانید که حیوانات بارداری که دچار کمبود منگنز بودند، فرزندانی به دنیا آوردند که مشکلات حرکتی قابل توجهی داشتند. این‌ها مشکلات حرکتی شامل عدم هماهنگی در حرکت و نداشتن تعادل بود.
مقدار منگنز موجود در خون شما با استفاده از آزمایش سادهٔ خون قابل ارزیابی است. برای انجام آزمایش، پزشک شما نیاز به دریافت نمونهٔ خون از رگ بازوی شما دارد.
طبق آزمایشگاه‌های کلینیک مایو، محدوده مرجع طبیعی منگنز در بزرگسالان بین ۷/۴ تا ۳/۱۸ نانوگرم در میلی لیتر خون (ng /ml) است. شما باید همیشه هنگام تفسیر نتایج آزمایش خون خود از محدوده‌های مرجع که در برگهٔ آزمایش توسط گزارش آزمایشگاه نوشته شده است، استفاده کنید. و یا در صورتی که سؤالی برای شما در این زمینه وجود دارد با پزشک خود مشورت کنید.
خوشبختانه بیشتر غذاهای مصرفی ما حاوی منگنزند و کمبود منگنز بسیار نادر است تا جایی که احتمال مسمومیت با منگنز بیشتر از کمبود منگنز است! به همین دلیل این ماده معدنی نباید زیاد مصرف شود.
نیاز روزانه فردی بزرگ‌سال به منگنز ۱٫۸ تا ۲٫۶ میلی‌گرم است. حداکثر مقدار منگنز برای فرد بزرگ‌سال ۱۱ میلی‌گرم در روز است. میزان منگنز لازم برای کودکان با توجه به سنشان متفاوت است، اما مقدار ایمن آن برای نوجوانان زیر ۱۹ سال ۹ میلی‌گرم در روز و حتی کمتر است.
منگنز با هدف درمان برای جبران کمبود منزیم یا ایجاد تعادل با روی و مس تجویز میشود و ممکن است خوراکی یا تزریقی باشد.
غذاهای غنی از منگنز زیادی وجود دارند که می‌توانید آنها را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید، از جمله:
برای تقویت منگنز فقط کافی است مواد حاوی منگنز را به ترکیب غذاهای روزانه خودتان اضافه کنید.
حدود ۲۰ میلی‌گرم از منگنز در اندام‌هایی مثل کبد، کلیه، پانکراس و بافت استخوانی ذخیره میشود. خیلی بعید است که میزان منگنز شما بیشتر از حد طبیعی باشد، مگر اینکه مواد خاصی وارد بدن شما شده باشد، از جمله:
مقدار زیاد منگنز در بدن در درازمدت روی سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد و سبب علائم متفاوتی میشود، از جمله:
