خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها_ پژمان امیدی: تولید صنایع دستی از دیر باز در میان عشایر کهگیلویه و بویراحمد و روستاییان رواج داشته و با زندگی مردم عجین شده و بخشی از فرهنگ مردم این استان را تشکیل می‌دهد.
صنایع دستی موجود در استان کهگیلویه بیشتر به شکل خانگی تولید شده و قالی بافی، گبه‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم بافی، بافت خورجین و سیاه چادر همواره در میان زنان جامعه عشایری و روستایی استان رواج داشته است.
گنج دست بافته‌ها برای دلالان
امروزه هر خانه‌ای در یک روستا می‌تواند کارگاهی برای تولید صنایع دستی باشد و در این میان رنج دست بافته‌ها برای تولید کنندگان و گنج دست بافته‌ها برای دلالان است.
کهگیلویه و بویراحمد سرزمینی است در قلب زاگرس که تاریخش با حماسه‌ها و افسانه‌ها پیوند خورده و از دل این تاریخ، هنرهایی هزاران ساله رخ نمایی می‌نمایند و فرهنگ و زندگی عشایری مردمان کهگیلویه و بویراحمد پیوندهای ناگسستنی را از دیرباز با هنر رقم زده که در طول تاریخ دستخوش بالا و پایین‌های روزگار نشده است.
نبض تولید صنایع با وجود هزاران هنرمند به دلیل ضعف زیرساخت‌ها کند می‌زند و با حرکت به سمت زندگی نوین، ماندگاری و ثبات این آثار، ارزشی فراتر از گذشته دارد، اما هیچگاه رنگ و نگار و هنر این مردمان صدایش با برند سازی به نام خودشان با دیدی فرا استانی ارائه نشده است.
فعالیت ۱۵٠ کارگاه صنایع دستی
مدیر کل میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد در این راستا در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: در هدفگذاری حمایتی گذشته، ۲۰ میلیارد تومان از منابع تبصره ۱۸ در قالب طرح‌های زودبازده به صنایع دستی اختصاص یافت.
سعید طالبی پور افزود: ۱۵٠ کارگاه صنایع دستی در سطح استان کهگیلویه و بویراحمد فعال شده است.
وی با بیان اینکه نگاه ما حذف حضور واسطه‌ها و دلالان در چرخه تولید است، گفت: وجود یک بازارچه منسجم و مناسب صنایع دستی برای تولید کنندگان می‌تواند دست دلالان را به شکل مناسبی کوتاه کند.
طالبی پور اظهار داشت: تمام مؤلفه‌های صنایع دستی از فروش، تولید و بسته‌بندی تا برندینگ باید هویت بنیان باشد، چرا که صنایع دستی از هویت ما سرچشمه می‌گیرد.
وی افزود: باید یک تولید کننده صنایع دستی در یک روستا به بالاترین نقطه زنجیره ارزش وصل شود.
در حال حاضر با توجه به ساختار مدرن بازاریابی، بخش زیادی از تولید کنندگان از این چرخه نوین بازمانده‌اند تا هنر دست آنها در پشت حصار روستاها با کمترین قیمت و برندهایی که رنگ و رنج تار و پود را به خود ندیده‌اند با قیمت‌های چند برابری وارد بازار شوند.
خرید تولیدات با قیمت پایین
آثاری که با دستان زحمتکش مردمان روستاهای دور افتاده این استان خلق می‌شود، با قیمتی پایین خریداری شده و در سایر استان‌ها به فروش می‌رسد.
معاون اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد نیز در این راستا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: صنایع دستی می‌تواند به عنوان عامل بازدارنده مهاجرت‌های فصلی و یا دائمی روستاها نقش مؤثری ایفا کند به شرطی که اسیر دست دلالان نشود.
احسان عسکری افزود: صنایع دستی یکی از ساز و کارهای اقتصادی به شمار می‌آید که تأثیر مستقیمی بر در آمد ناخالص ملی دارد و هر گونه افزایش در میزان تولید و بهبود کیفیت در افزایش آن تأثیر می‌گذارد.
وی بیان داشت: میزان مشارکت زنان در تولید صنایع دستی در صد بالایی دارد و تولید صنایع دستی در روستاها بر اقتصاد خانواده روستایی تأثیر به سزایی دارد.
عسکری تصریح کرد: تولید صنایع دستی به ویژه گلیم بافی تأثیر معنی داری بر بخش‌های در آمد هزینه و ارزش افزوده دارد و این مهم نقش نقش حیاتی و سازنده در جلوگیری از مهاجرت مردم روستاها به شهر دارد.
لزوم اعطای تسهیلات ارزان قیمت
وی بیان داشت: اعطای تسهیلات ارزان قیمت به تولیدکنندگانی که برای جوانان این استان اشتغال ایجاد کنند و همچنین ایجاد کارگاه‌های تولیدی در روستاها با اشتغال‌زایی افراد روستایی از بسته‌های حمایتی دولت برای ایجاد اشتغال در کهگیلویه و بویراحمد است.
موانع مختلفی سد راه درآمد پایدار فعالان صنایع دستی در کهگیلویه و بویراحمد شده است که مهمترین آنها دلالان است که با قیمت بسیار کم تولیدات صنایع دستی را در کهگیلویه و بویراحمد خریداری و با نام دیگر استان‌ها در بازارهای داخلی و خارجی به فروش می‌رسانند.
صنایع‌دستی و هنرهای سنتی یکی از بهترین راه‌ها برای شناخت جهان فرهنگی و هنرمندانه اقوام و آغازی برای رونق گردشگری است.
تولیدکنندگان محصولات صنایع دستی استان همچنان در توقفگاه نبودن امکاناتی مانند بازارچه صنایع دستی و بازار فروش در استان و حتی جای خالی مواد اولیه هستند.
شناسایی ۳۲ هزار هنرمند صنایع دستی
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد در این راستا در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: در استان ۳۲ هزار هنرمند صنایع دستی شناسایی شده است که از این تعداد، ۱۶ هزار نفر فعالانه مشغول به تولید هستند.
مهنوش بهنیا افزود: بیشتر هنرمندان در تولیدات دست بافت‌های داری فعالیت دارد و به عنوان مثال در دهستان سادات محمودی ۶ هزار نفر از بانوان به تولید صنایع دستی مشغول هستند.
وی بیان داشت: تا کنون بیش از ۱۵۰ کارگاه صنایع دستی در استان راه اندازی شده و در راستای تحقق شعار سال ۹۰ میلیارد ریال تسهیلات بانکی به هنرمندان صنایع دستی اختصاص یافته است.
بهنیا اظهار داشت: برای کوتاه کردن دست دلالان، در سفر دوم هیئت دولت به کهگیلویه و بویراحمد بازارچه دائمی صنایع‌دستی در مرکز یاسوج کلنگ زنی شده و بزودی عملیات اجرایی آن شروع می‌شود.
وی افزود: راه اندازی بیش از ۱٠٠ فروشگاه مجازی صنایع دستی توسط خود تولید کنندگان، حضور مستقیم تولید کنندگان در نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی، حضور تولیدکنندگان در جشنواره‌ها، راه اندازی نمایشگاه‌های صنایع دستی فصلی مثل ایام نوروز، برگزاری بیش از ۲۰ دوره آموزشی بسته بندی و فروش برای تولید کنندگان از جمله اقداماتی است که برای کوتاه کردن دست دلالان انجام شده است.
بر اساس گزارش‌ها، کهگیلویه و بویراحمد سالانه ۲۱۸ هزار متر مربع انواع صنایع دستباف تولید می‌کند و یکی از مناطق فعال در حوزه صنایع دستی است.
جاجیم بافی، سفره بافی، نمدمالی، نی چیت بافی، مشته بافی، رندبافی، گچمه بافی، ریسندگی، سوزن دوزی، سبد بافی، رودوزی‌های سنتی و سیاه چادر بافی از مهمترین دست بافته‌های سرپنجه هنرمندان کهگیلویه و بویراحمد بوده و کیفیت و ظرافت از ویژگی‌های اصلی صنایع دستی تولید شده توسط هنرمندان استان است.
تسهیل فروش، بخش زیادی از تولید کنندگان را در روستاها به سمت واسطه‌ها سوق داده و در کنار افراد کار آفرین حوزه روستاها که با تأمین دار و تهیه نخ و عقد قرارداد محصولات را با قیمتی منصفانه خریداری می‌کنند، سودجویان به روستاها رهسپار شده و دسترنج چند ماهه تولید کنندگان را با قیمتی فله‌ای خریداری و به نام خود در بازارهای سایر استان‌ها عرضه می‌کنند.
فاطمه محمودی از تولید کنندگان صنایع دستی در دهستان سادات محمدی است که در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: در گذشته نقوشی که بر دستبافته ها نقش می‌بست، نشان از فرهنگ بوی مردم داشت، اما اکنون دلالان نه تنها حاصل دسترنج ما را می‌برند بلکه نقوش مورد نظر خود را بر صنایع دستی تحمیل می‌کنند.
وی می‌افزاید: اگر ما می‌توانستیم بدون حضور دلالان دستبافته های خود را به فروش برسانیم، میراث کهن هنر استان حفظ می‌شد و نقش و نگارها که هر کدام نشان از فرهنگ ما دارد به فراموشی سپرده نمی‌شد.
محمودی می‌گوید: تولیداتی که صدها ساعت برای آن زحمت کشیده‌ایم به پایین‌ترین قیمت از ما خریداری شده و توسط افراد راه یافته به بازارهای هدف خود با قیمتی تا چند برابر به فروش می‌رسد.
وی می‌افزاید: بسیاری از زنان در سادات محمودی نان آور خانواده هستند و با کمک صنایع دستی به اقتصاد خانواده کمک می‌کنند، اما چنانچه با ساختن سد خرسان مجبور به مهاجرت شویم، بسیاری از خانواده‌ها برای معیشت خود دچار مشکل می‌شوند.
محمودی بیان می‌کند: ما این هنر را از مادران خویش آموخته‌ایم و باید به دخترانمان انتقال دهیم، اما مهاجرت این زنجیره ارزشمند هنر را قطع می‌کند.
صدای پای دلالان پررنگ‌تر از همیشه تار و پود صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد را نشانه گرفته تا حاصل هنری کهن با نام و کام دیگران رهسپار بازارهای فرا استانی شود و شاید ایجاد بازارچه دائمی صنایع دستی در کنار تکمیل زنجیره ارزش برون رفتی از این شرایط را رقم بزند.
